Vikan - 11.10.1962, Blaðsíða 42

I---------------------
(j£> i-tjGt? ÝÉ7>tJi-Ea-/?
éoTT Kí?f?f/ £fr ?>Ép
//on£> ÍWDv/a .7j(?v/D
KffFF/S/eT/ /' K'ÖA'Eí/*//?
I
ar og þriðji gír syncroniseraður.
Gírskiptistöng er í stýri. Bílinn er
einnig hægt að panta með fjögurra
gíra kassa.
Vélin er þriggja strokka tvígeng-
isvél, vatnskæld og staðsett fram í
bílnum, 42 hö við 5000 sn/m.
Rafkerfið er 12 volta.
Helztu mál:
Heildarþyngd ............ 4.02 m
Breidd .................. 1.57 —
Lengd milli hjóla ..... 2.49 —
Sporvídd fram og aftan . 1.22 —
Minnsta hæð frá jörðu . 19 cm
Þyngd ................... 890 kg
Verð með miðstöð, vatnssprautu
á framrúðu, aurhlífum og festing-
um fyrir öryggisbelti er krónur
147.000,00.
Umboð: Sveinn Björnsson og Co.
Vikan segir:
Einn af forvígismönnum í sænska
bílaiðnaðinum hefur látið svo um
mælt, að Svíar verði að framleiða
bíla í fremsta gæðaflokki, ella eigi
þeir enga von. Hvort bílarnir þeirra,
Volvo og Saab, eru í fremsta gæða-
flokki, skal ósagt látið, en þeir hafa
gefizt vel hér á landi, þar sem vegir
eru þó verri en víðast á byggðu
bóli.
SAAB er að mörgu leyti merki-
legur bíll. Og vissulega góður bíll.
Fyrirtækið. sem smíðar hann, hefur
orð á sér fyrir einhverjar beztu
orrustuþotur í heimi. Þeir ganga eins
langt í því og unnt er, að undir-
strika skyldleika SAAB og þotunn-
ar. Enginn bíll, sem ekki telst til
sportbíla, hefur svo afgerandi
straumlínulag. Hann er byggður
eftir sköpulagi vatnsdropans; ával-
ur að framan, breiðastur framan-
vert við miðju, en gengur allur
saman að aftan. Þeir reyna bílinn
í vindgöngum eins og flugvélina.
SAAB hefur framhjóladrif og
vélin vinnur prýðisvel svo ekki gef-
ur eftir vélum sem eru um og yfir
50—60 hestöfl. Þó er hún aðeins
42 ha. SAAB er ágætur í beygjum
eins og framhjóladrifnir bílar eru
yfirleitt. Maður hefur á tilfinning-
unni að aka traustum og góðum
bíl. Hann er á 15 tommu felgum
og tekur vel á sig holur. Óvenju
hátt er undir SAAB, bæði vegna
hjólastærðar og svo hins, að engin
kúla er undir honum. Eyðslan mun
vera 7—8 lítrar að jafnaði.
Að innan er SAAB viðfelldinn og
frágangurinn minnir að sumu leyti
á Volvo. Útsýni um afturglugga er
slæmt, þar sem glugginn er hátt
og hallast mjög mikið eins og sjá
má af mynd. Sætin eru góð, en of
lág, að minnsta kosti fyrir meðal-
mann. Setji maður undir sig í sæt-
ið, virðist framrúðan ná of skammt
upp á þakið. Mér er sagt, að ‘63
módelið verði með hærri framsæt-
42 VIKAN
um. Sjálfsagt hækka þeir þá rúð-
una um leið.
Veröld án fjarlægða.
Framhald af bls. 9.
að sitja þannig í hægu sæti og renna
mjúklega og skrykkjalaust með
færibrautinni langar leiðir. Það
væri í rauninni mjög slæmt, ef svo
skemmtilegur og tiltölulega raun-
hæfur draumur, rætist aldrei í veru-
leikanum.
Þyngdarleysið er ekki afstætt hug-
tak lengur; nokkrir af okkar kyn-
slóð hafa þegar kynnzt því af eigin
raun. Kannski verður þess ekki
langt að bíða, að vísindamönnun-
um takist að upphefja þyngdaraflið
á takmörkuðum svæðum. Það þarf
því ekki ákaflega sterkt ímyndun-
arafl til að gera sér það í hugar-
lund, að stigar og lyftur verði mönn-
um óþarfi áður en langt um líður
... maður gengur inn á smáblett
eða pall, þar sem aðdráttaraflið hef-
ur verið upphafið, og svífur hægt
og rólega lóðrétt upp á við, hæða
á milli, sennilega um einskonar
„lyftugöng", sem enginn lyftuklefi
verður þó í. Þetta verður áreiðan-
lega mjög þægilegt, þegar maður
þarf að komast leiðar sinnar um
skýskafa og háhýsi.
Þótt vélknúin farartæki verði
gerð útlæg úr borgum og bæjum,
má telja víst að þeirra verði lengi
þörf í sambandi við ferðir og fólks-
flutninga borga og bæja á milli,
10—100 mílna vegalengdir. En þau
munu taka miklum breytingum í
framtíðinni. Fyrst og fremst verða
þau stórum mun léttari fyrir það,
að völ verður á léttari og sterkari
efniviði, og nýtist þá hreyfilorkan
og burðarmagnið að sama skapi bet-
ur. í stað hinna þungu og macg-
brotnu bezínhreyfla, sem að öllum
líkindum hafa drepið mun fleiri á
lofteitrun en farizt hafa í umferðar-
slysum, koma litlir, hljóðgengir og
hreinlegir rafhreyflar, sem komið
verður fyrir í sjálfum hjólunum og
skerða því ekki innrými farartæk-
isins. Og þessir hreyflar ganga fyrir
orku úr litlum, straumsterkum raf-
hlöðum, sem endast von úr viti —-
en rafhlöðugerð hefur fleygt svo
fram á síðustu árum, að þessi þró-
un mun ekki stranda á þeim.
Merkilegust verður þó sú breyt-
ing á gerð bílanna, að þeir munu
stjórna akstrinum að öllu leyti sjálf-
ir — sennilega verður það talið
refsivert lagabrot, fari eigandinn
eitthvað að skipta sér af akstrinum
á leiðinni. Þessi breyting getur átt
skemmra í land en margur hyggur,
þar sem þróunin í gerð og notkun
rafeindaheila er ótrúlega hröð um
þessar mundir. Benda má á, að öll-
um stærri flugvélum er þegar
stjórnað að miklu leyti af slíkum
heilum, bæði beint og fyrir fjarhrif
frá leiðsöguheilum á jörðu niðri. Að
sjálfsögðu kemur það til með að
kosta skildinginn að koma upp full-
komnu vitakerfi til að annast alla
aksturstjórn og umferð á þjóðveg-
unum, en það mun áreiðanlega
margborga sig á skömmum tíma
vegna aukins öryggis, færri slysa
og minni skemmda á farartækjum.
Maður sezt inn í bílinn, stillir á á-
kveðna leið, setur „heilann“ í sam-
band við leiðsöguvitana, og þegar
þeir hafa sent merki um að leiðin
sé opin, ræsir maður hreyflana og
hefur svo engin afskipti af akstrin-
um eftir það, þar sem leiðsöguvit-
arnir stilla hraðann og stjórna allri
ferð bílsins unz kemur á leiðarenda.
Og ekki nóg með það, heldur getur
maður þegar þangað kemur, að öll-
um líkmdum „sent“ bílinn þangað,
sem honum er ákveðið lægi á meðan
maður sinnir starfi sínu í borginni,
eða rekur þar erindi sín, og stillt
„heilann" þannig, að hann komi
sjálfkrafa aftur á tiltekinn stað og
tilteknum tima til móts við mann,
eða þegar maður kallar á hann með
radiósenditæki, sem gengið er með
í vasanum.
Járnbrautir verða þá algerlega úr
sögunni; raforku og kjarnorkuverin
gera alla kolaflutninga óþarfa, iðju-
verin sjálf verða reist við hráefna-
lindirnar, og þar með verður hið
eina eiginlega hlutverk, sem járn-
brautirnar hafa enn að gegna,
þungaflutningarnir, úr sögunni.
Sumar þjóðir, t. d. Ástralíumenn og
íslendingar, hafa hlaupið yfir „járn-
brautastigið11, og farið fótgangandi
og ríðandi yfir á svið bíla og flug-
vélanotkunar. Og þess verður áreið-
anlega ekki langt að bíða, að eim-
lestir og farþegavagnar fyrirfinnist
eingöngu sem sýningargripir á söfn-
um og gestirnir líti á þá svipuðum
augum og gömlu, hestdregnu far-
þegavagnanna.
Þótt kjarnorkuknúnir kafbátar hafi,
enn sem komið er, eingöngu verið
smíðaðir til að gegna hernaðarlegu
hlutverki, bendir allt til þess að
þeir verði hin ákjósanlegustu þunga--
flutningatæki á skipaleiðum, meðal
annars fyrir það, að hreyfiorka
þeirra nýtist miklum mun betur
niðri í lygnu djúpinu, en skipa, sem
eyða verulegum hluta hennar í bar-
áttu við sjói og veður. En svo eru
líka 4 „uppsiglingu“ enn önnur
flutningatæki á skipaleiðum, sem
ekki er ólíklegt að reynist jafnvel
enn ákjósanlegri en kjarnorkuknúnu
kafbátarnir —• svifnökkvarnir, sem
skríða í nokkurra feta hæð yfir yfir-
borði sjávar, og eru enn sparari á
hreyfiorku en kafbátarnir, þar sem
loftið veitir mun minni mótstöðu
en vatnið. Þótt svifnökkvarnir séu
nýtilkomnir, er þegar sýnt að tækni-
lega verður ekkert þvi til fyrirstöðu
að smíða farar- og flutningatæki af
þeirri gerð jafnstór hafskipum.
Óvíst er þó að nokkurn tíma verði
horfið að því ráði; svifnökkvarnir
verða það fljótari í förum en haf-
skip — þeir geta „siglt“ með allt
að tvö hundruð mílna hraða á
klukkust. — að flutningaafköst
þeirra verða mun meiri þótt burð-
armagnið verði minna. Og enn hafa
þeir þann kost mestan fram yfir
skipin, að þeir geta eins svifið yfir
landi og sjó og þurfa því ekki að
leggjast að bryggju eða hafnar-
bakka, og má því ferma þá og af-
ferma í vöruskemmunum og spara
eiginlega upp- og útskipun. Með til-
komu þessara flutningatækja verð-
ur ófyrirsjáanleg bylting, skipa-
skurðir, eins og Panama og Suez-
skurðurinn, verða með öllu óþarfir,
flutningaleiðir yfir höfin munu ger-
breytast, landsvæði, sem nú eru af-
skekkt, komast í beint samband við
umheiminn, en miklar hafnarborg-
ir leggjast niður sem slíkar. Svif-
nökkvarnir eru þó sínum takmörk-
unum háðir, sem gæta mun þó
meira i landferðum en yfir sjó •—
þeir geta ekki farið yíir nema til-
tölulega sléttu landi, og þyrla upp
rykmekki, fari þeir yfir ógróna
jörð.
Varðandi fólksflutninga í lofti er
einnig byltinga að vænta, bæði á
skemmri og lengri leiðum. Ein bylt-
ing er skammt framundan — lóðrétt
flugtak og lending flugvéla, sem
miðaðar verða við fólksflutninga á
skemmri leiðum, sem gera mun
flugvelli óþarfa nema á langflug-
leiðum. Hvað flug á langleiðum
snertir, má kannski segja að mesta
byltingin sé þegar yfirstaðin; far-
þegaflugvélarnar hafi þegar náð
þeim hraða, að lengri tími fari nú
í það að komast í gegnum skilríkja-
múrinn í flugstöðvunum og loka-
spölinn, milli flugstöðvar og dvalar-
staðar, en sjálfa flugferðina, heims-
álfa á milli. Engu að síður má telja
víst að allt kapp verði lagt á að
smíða enn hraðfleygari vélar til
farþegaflutninga, og þess mun ekki
ýkjalangt að bíða að teknar verði
í notkun farþegaþotur, sem fljúga
með allt að tvö þúsund mílna hraða
á klukkustund; tekur þá engin
flugferð lengri tíma en sex klukku-
stundir, og ekki nema tvær til þrjár
stundir á þeim leiðum, sem nú eru
fjölfarnastar. Er líklegt að þá verði
komið upp samfelldu mannflutn-
ingakerfi um heim allan í líkingu
við járnbrauta- og langleiðabíla-
kerfi, sem nú eru starfrækt í flest-
um menningarlöndum.
Þótt smíði farþegaflugtækja, sem
færu um háloftin með mun meiri
hraða, sé tæknilega hugsanleg, er
lítt hugsanlegt að þau verði tekin
í notkun; þar skal eldflaugaorku
til, en hún er eldneytisfrek og
mundi þurfa um tíu smálestir af því,
miðað við hvern einstakan farþega,
eða tvítugfalt magn þess eldsneytis,
sem farþegaþotur eyða ná á lang-
flugi — en auk þess þyrftu þessar
háloftsþotflaugar á miklu magni
súerefnis að halda. Að vísu er ekki
óhugsanlegt að takast megi að smíða
kjarnorkuhreyfla til að knýja slík
flugtæki, og mundi það vitanlega
gerbreyta öllu viðhorfi hvað kostn-
aðinn snertir. En þá er það, að vit-
anlega yrði aldrei loku fyrir það
skotið að slík flugtæki gætu hrapað
til jarðar, eða jafnvel tætzt í sundur
í lofti af völdum sprengingar — og
hvað yrði allur sá voði, sem af því
getur hlotizt þegar brennandi þota
hrapar niður á borgir eða önnur
byggð svæði, hjá þeim geislavirkni-
ógnum, sem af slíku slysi mundi
óhjákvæmilega stafa? Það verður
ekki fyrr en okkur tekst að beizla
kjarnorku ógeislavirkra' efna, að
háloftleiðir verða öruggar til mann-
flutninga — þegar ekki þarf nema
fáein kíló af lithium og þungu vatni
til að knýja háloftaför með allt að
18.000 mílna hraða á klukkustund,
en það á sér að öllum líkindum langt
í land að sá draumur rætist.
Því hefur verið hreyft — en sýn-
ist of glæsilegt til þess að geta verið