Vikan - 01.06.1972, Qupperneq 11

SISSEL BIONG,
útlitsteiknari og móðir
fimm ára drengs.
BJÖRG SVENDSEN,
fulltrúi og móðir
þriggja Ara drevgs.
SVERRE SÆTRE,
ráðunaptur, faðir
þriggja barna, sem öll
eru komin á
skólaaldur.
STEIN LAGE
STRAND, ritstjómar-
fulltrúi, uppeldis-
frœðingur að mennt
og hefir starfað
sem kennari í tíu ár.
Han ner þriggja
barna faðir.
WILLEY OLSSON,
i/firlœknir og barna-
sálfrœðingur.
fastar reglur, það er svo mikið
undir hverjum einstaklingi
komið, en þetta er ábyggilega
eitt af mikilvægustu atriðum
barnauppeldisins.
Sissel Biong: Ef talað er um
það að slá aftur, verður mér
á að hugsa mér sjálfa mig í
þeirri aðstöðu: í fyrstu hika ég
ósjálfrátt, svo reyni ég að tala
við árásarmanninn. Þar næst
reyni ég að stjaka frá mér og
ef ekkert af þessu dugar, þá sé
ég ekki annað ráð en að svara
í sömu mynt.
Ég vil reyna að skýra það
fyrir barni mínu að það eigi
engan rétt á því að slá til að
koma vilja sínum fram, — að
það að berja einhvern, sé það
sama og að viðurkenna ósigur
sinn og að það sé ekki niður-
lægjandi að hafa á röngu að
standa. Ég reyni að gefa skýr-
íngu á því að lélegasta og síð-
asta vörnin, sé að berja frá sér.
Jákvætt svar mitt er því mjög
skilorðisbundið.
Björg Svendsen: Þar er ég
sammála. Það má umfram allt
ekki venja börn á að berja frá
sér í tíma og ótíma. En ég
vona að ég verði svo mikil
trúnaðarmanneskja sonar míns
að mér sé ljóst hverju sinni
hvað um er að ræða og geti
þá reynt að ráða honum heilt.
Mér finnst mjög nauðsynlegt
að styrkja sjálfsmat barnsins.
Sverre Sætre: Já, börn
verða að skilja að þau verða
sjálf að verja sig og taka á
móti. Ég er á fnóti því að tala
um að slá aftur, að taka á móti
getur verið svo margt annað.
Foreldrar leggja aldrei of
mikla þolinmæði og hyggindi
í að upplýsa börnin á þessu
sviði. Það er alltof auðveld og
vafasöm lausn að vorkenna
barninu, þegar það kvartar
undan því að hafa „tapað“. Það
er blanda sér tilefnislaust í
málefni barnsins. Við munum
kannski sjálf eftir því frá
skólaárunum hve við kennd-
um í brjósti um krakkana, ef
mæður þeirra komu fram á
leikvöllinn til að verja þau
fyrir einhverju sem ekkert
var.
AÐ VERA OPINSKÁR ER
EKKI ÞAÐ SAMA OG
AÐ KLAGA
Stein Lage Strand: É'g held
það sé gott að kenna börnum
hvorttveggja, bæði að „rétta
fram hina kinnina" og að
„taka á móti“. Það er reynd-
ar ekki svo mikið á mununum.
Ég trúi ekki svo á „heiðurs-
mannshugsjónina", sem meðal
annars bendir á að maður eigi
ekki að ráðast á lítilmagnann
og ekki að koma sínum eigin-
gjörnu skoðunum á framfæri
með því að nota valdið. Ég
ímynda mér líka að maður nái
nokkuð langt með því að segja
börnunum að önnur börn sláist
kannski vegna þess að þau eigi
eitthvað erfitt sjálf. Þá verð-
ur auðveldara að taka stríðni
frá leikfélögum. Og hvað
klögumálum viðvíkur, þá er
ég sammála um það að það er
ekki alltaf beinlínis um klögu-
mál að ræða. í skólum okkar
ríkir oft einhver yfirgangs-
stefna, sem gerir það að verk-
um að börnin þora bókstaflega
ekki að segja frá neinu heima
hjá sér. Það er því nauðsyn-
legt að barnið sé frjálst og op-
inskátt á heimili sínu, það ger-
ir foreldrunum kleift að fylgj-
ast með því hvernig barnið
leysir vandamál sín. Það er
alltof auðvelt að afgreiða þau
mál með því að segja barninu
að „slá á móti“ eða að lofa því
að greiða úr vandræðum þeirra,
segja: „ég skal sjá um þetta“.
Sissel Biong: Það er mjög
þýðingarmikið fyrir allt sam-
félagið að allir foreldrar tali
hreinskilnislega og hiklaust
um þetta atriði með að „slá á
móti“ við börn sín, sem verð-
andi foreldra. Við sem tökum
þátt í þessum umræðum verð-
um að gera okkur ljóst að þess-
ar spurningar eru jafn áríð-
andi og þær eru algengar. Við
erum ekki eingöngu að ala upp
börnin okkar, við erum að
mynda samfélag.
Björg Svendsen: Já, og mig
langar til að leggja áherzlu á
að við verðum að gefa okkur
góðan tíma til athugunar, þeg-
ar börnin okkar eiga i hlut. Við
megum ekki gleyma því að ef
börnin okkar eiga í útistöðum
i tíma og ótíma, getur það ver-
ið merki þess að þau séu á
þann hátt að leita nánara sam-
bands við foreldrana.
í sambandi við þessa spurn-
ignu vil ég taka það fram að
ég held að við vinnum mest
á með því að kenna börnum
okkar samningaleiðina. sem
sagt: „eigum við ekki að vera
saman", í stað þess að segja:
„þetta skaltu fá borgað". Smá-
vægileg misklíð á milli barna
er ákaflega eðlileg og lagast
venjulega af sjálfu sér.
Sverre Sætre: Einmitt. Ná-
ungans kærleiki byggist ekkf
eingöngu á því að segja já og
amen. Það geta líka komið
fyrir atvik, sem eru alvarlegs
eðlis og þá er nauðsynlegt að
vera á verði.
Stein Lage Strand: Maður
agar þann sem maður elskar,
segir málshátturinn. Það hef-
ur mikið til síns máls, ekki
sízt hvað börnin snertir. Það
er oft nauðsynlegt að refsa
barninu, af umhyggju fyrir því
sjálfu, en þá verður orsökin
líka að vera svo augljós að
barnið skilji það. Það þyrfti
lika kannski oftar að varpa
ljósi yfir orsökina til þess að
foreldrar segi börnum sínum
að slá aftur, það gæti verið að
ástæðan væri einfaldlega sú að
þeir þola ekki börn nágrann-
ans . . . ?
Hvað segir barnasálfræðing-
urinn, Willey Olsson yfirlækn-
ir?:
• Einhver frekja býr í
hverjum manni. Stundum
verðum við að gera það upp
við okkur hvort við ætlum að
láta troða á okkur eða nota
okkur. Þannig er það líka með
börnin.
• í dýrarikinu verða sumar
dýrategundir að berja frá sér,
til þess að eiga sér lífs von.
• Fullorðið fólk getur fund-
ið reiði sinni farveg með ýmsu
móti, með kaldhæðni, stríðni,
glettni og rökræðum, ef í það
fer. Það er nauðsynlegt eðli-
legu jafnvægi. Barnið verður
líka að fá tækifæri til að marka
sína línu, „hingað og ekki
lengra".
Framhald á bls. 44.
22. TBL. VIKAN 1 1