Vikan - 30.10.1980, Blaðsíða 14

Suður-Ameríka
efnahagskerfið var hrunið.
Öllum var ljóst að það tæki
mörg ár, jafnvel áratugi,
að koma á fót eðlilegu efnahags-
lífi og til þess að það sé yfir
höfuð mögulegt verður að koma
til mikil aðstoð erlendis frá.
Andstætt því sem spáð var hefur
þróunin í Níkaragúa orðið allt
önnur en á Kúbu. Bæði íbúar og
stjórnvöld gera sér fyllilega grein
fyrir hættunni af því að verða
ofurseld stuðningi ánnars stór-
veldisins. Stjórn landsins er nú í
höndum fimm manna ráðs, þar
sem hinir ólíku hagsmunahópar
hafa hver sinn fulltrúa. Það er
ekki þrengt að atvinnu-
rekendum, eins og margir
bjuggust við að yrði gert, heldur
eru þeir hvattir til að taka þátt í
uppbyggingu landsins. Núver-
andi efnahagsstefna er ekki óiík
þvi sem tíðkast á Vesturlöndum,
það er á öðrum sviðum sem stór-
felldar breytingar eiga sér stað.
Lestrarkennsluher-
ferðin
Fimmtánda ágúst síðastliðinn
lauk lestrarkennsluherferðinni í
Níkaragúa. Herferðin gegn
ólæsi hefur vakið heimsathygli
enda er hér á ferðinni mikið stór-
virki. Hlutfall ólæsra í
Níkaragúa var með því hæsta
sem þekkist í heiminum, í sum-
um héruðum voru allt að 95%
íbúanna ólæsir. Á einu ári
ætluðu stjórnvöld að útrýma
ólæsi og virðist allt benda til þess
að það hafi tekist. Alis staðar má
sjá fólk á öllum aldri vera að æfa
sig í skrift og í fjölmiðlum er
stöðugt verið að hvetja menn til
aðstanda sig.
í fyrstu kann að virðast furðu-
legt hve mikið ofurkapp er lagt á
einn þátt vanþróunarinnar en ef
betur er að gáð kemur í ljós að
herferðin hefur mun víðtækara
gildi en að kenna fólki að lesa.
Ólæst fólk er að miklu leyti
einangrað frá umheiminum. Það
hefur litla hugmynd um það sem
er að gerast utan við nánasta
umhverfi sitt. Almenn lestrar-
kunnátta er einn af hornsteinum
lýðræðislegs stjórnarfars og
fólkinu í Níkaragúa er mikið i
mun að varðveita nýfengið frelsi
sitt eftir kúgunartímabil Somosa
fjölskyldunnar.
Mikilvægasta hlutverk
lestrarkennsluherferðarinnar er
þó að hjálpa fólki að öðlast
sjálfsvirðingu. Þorri landsmanna
hefur þurft að þola hverja niður-
læginguna á fætur annarri í
gegnum árin. Valdhafar litu á þá
sem fávís vinnudýr, sem ófær
væru að hugsa heila hugsun til
enda. Það eitt að bylta Somosa
af stóli nægir ekki til að losa fólk
við vanþekkingu og vanmáttar-
kennd sem oft á tíðum jaðrar við
sjálfsfyrirlitningu. Sú almenna
bjartsýni sem hvarvetna ríkir í
Níkaragúa er því skýrara merki
um að lestrarkennsluherferðin
hafi heppnast en lestrargeta
einstakra manna.
Framtfðin óráðin
Það er ógjörningur að geta sér
til um hvernig málin þróast í
Níkaragúa á næstu árum. Þó er
ljóst að landið er ekki rússnesk
flotastöð né á leiðinni að verða
það. Stjórnarfarið minnir ekki á
neinn hátt á „alræðisstjórnar-
far” og í fáum löndum
rómönsku Ameríku er umræða
um landsmál jafnopin og í
Níkaragúa. Gangur lestrar-
Sandlno, aá awn hrayflngfci sr akirð
eftir. Eins og sjá má á myndinni likist
hann helst hollivúddleikara sem
nýsloppinn er frá þvi að leika i vestra
á dýrðardögum kvikmyndanna.
kennsluherferðarinnar bendir
ótvírætt til að valdhafar stefni
að því að auka þátttöku
almennings í stjórnun landsins.
Það sem líklega kemur til með
að ráða úrslitum um þróunina er
hvaða afstöðu Bandaríkjamenn
taka til atburðanna. Enn sem
komið er hefur Bandaríkjastjórn
verið í biðstöðu. □
14 Vikan 44. tbl.