Vikan - 30.10.1980, Blaðsíða 21

Leikhús er alltaf í ákveðnu
afstæði við þjóðfélagið.
Áhugaleikhús er oftast sprottið
af þörfinni fyrir dægra-
styttingu. Og ísiendingar eru
oft þeirrar skoðunar að dægra-
stytting sé að hlæja, sem er
sjónarmið út af fyrir sig. En ég
held að dægrastytting sé í þvi
fólgin að dreifa huga fólks frá
þess hversdagslega amstri og
beina athygli sinni að öðru.
Grátandi eða hlæjandi skiptir
ekki máli.
áhugaleikhúsa. Fátæktin getur gefiö
visst frelsi og það er alltaf spurning
hvenær ríkisafskipti af list fara að verða
lamandi. En hins vegar getur peninga-
baráttan verið fjötrandi og takmarkað
möguleika leikhúsanna mjög.
Það er athyglisvert að aðeins hálfu
prósenti þjóðartekna íslendinga er varið
til menningarstarfsemi. Það er ekki
nema litið brot af þeim hagnaði sem
ríkið hefur af ýmiss konar menningar-
starfsemi i landinu. Rithöfundur fær
ekki nema lítið brot af þvi sem rikið
hagnast á bók sem hann hefur skrifað og
gefið út.
Eins er það á flestum sviðum
menningarstarfsemi í landinú. Svo er
talað fjálglega um að menningin sé sverð
okkar og skjöldur. Þjóðirnar i kringum
okkur eyða 30-40% þjóðartekna til
vopna og vígbúnaðar. Við ættum að
geta séðaf meiru en 1/2% til menningar-
mála. Menningin er okkar helsta vörn.
Hálft prósent er skammarlega lágt hlut-
fall til svo mikilvægra mála. Þetta er
bókmennta- og menningarþjóðin.”
„Maðan fólcifl aklar sér..
„Þeim mun er skemmtilegra hversu
vel hefur gengið að halda uppi leikstarf-
semi úti um land allt þrátt fyrir að það sé
fjárhagslega erfitt og mikið aukavinnu-
álag á alla sem að sýningum vinna. Þetta
sýnir best hvað leiklistaráhugi er mikill í
landinu. Og áhorfendur kunna vel að
meta það sem gert er.
Hér á höfuðborgarsvæðinu er góð
leikhúsaðsókn. Meðan fólkið skilar sér á
sýningar atvinnu- og áhugaleikhúsa er
leiklistarlíf blómlegt.”
„Krakkamir léku fika"
„Það er að vissu leyti rétt að ég sé alinn
upp í leikhúsi. Foreldrar mínir voru
bæði mjög mikið i leikstarfsemi á Húsa-
vik og reyndar foreldrar flestra vina
minna. Við vorum því að flækjast meira
og minna í þessu öllu en ekki kannski
inni á gafli á hverri æfingu eins og
margir virðast halda. Við vorum
krakkar og ekki endilega svo vel séð að
við værum alltaf að flækjast fyrir. En
við krakkarnir settum sjálfir upp okkar
eigin sýningar.
Við ólumst upp við mjög öflugt
leikhúsiif og sáum hverja einustu
sýningu frá því . . . ja minnsta kosti
síðan ég man eftir mér.”
„Oft velt þvf fyrir mér hvere
vegna Mklistarfffifl blflmstrar
á Húsavfk"
„Á Húsavik er geysisterk leiklistar-
hefð. Þar hefur verið leikið óslitið frá því
löngu fyrir aldamót, á hverju einasta
ári. Bærinn er mátulega stór til að
sýningar ganga og mátulega lítill til að
leikstarfsemin kemur öllum við og allir
eru á einhvern hátt þátttakendur.
Auk þess erum við mjög vel í sveit sett
og i sveitunum í kring er mikill áhugi á
leiklist. Þaðan koma mjög margir áhorf-
endanna. Þar eru einnig starfrækt
áhugamannaleikfélög með mjög blóma-
lega starfsemi. Svo má líka segja að
metnaður sé að sækja sýningar og setja
upp góð leikrit. Jákvæð hlið á þingeyska
montinu, að vera ánægður með sig og
sitt.”
Vissulega hefur margt og merkilegt
verið gert á Húsavík i leiklistarmálum og
það er áreiðanlega ekki af tómri skyldu-
rækni sem sýningar hafa orðið svo vel
sóttar aðlandsfrœgthefur orðið. Það var
einmitt Sigurður faðir Hallmars sem lék
ftðlarann á þakinu við svo góðar undir-
tektir að fréttist alla leið hingað suður.
Það hlýtur þvi að vera forvitnilegt að
heyra hvort ekki hafi einhvern tíma
vakað fyrir Hallmari að verða leikari:
„Jú, ekki get ég neitað því að þegar ég
kom hingað suður að loknu stúdents-
prófi þá hafði ég ætlað mér í leiklistar-
skóla. En þá var millibilsástand í þeim
málum. Skólar leikhúsanna voru báðir
hættir og ríkisleiklistarskóli var ekki til
enn.
Ég hugsaði mér því til hreyfings og að
fara að læra í öðru landi. Ég fór út til
Svíþjóðar sem hálfgert bam, mállaus
að mestu. Ekki er beinllnis gott að fara i
leiklistarnám í öðru landi mállaus eins
og ég var þá svo ég tók til við sænskuna
og fór auk þess í leikhúsfræðinám við
háskólann í Stokkhólmi. Það var að
mestu bóklegt nám en kennsla fór fram
í sama húsi og Dramatiska Institutet
hafði leiklistardeild sína.
Áhugaleikhúsin þurfa að
berjast með kjafti og klóm
fyrir tilveru sinni fjárhagslega.
•
Þau hafa þvi verið nauðbeygð
til að taka eitthvað fyrir sem
þau eru fullvise um að
almenningur vill sjá. Ég hef
raunar grun um að sama máli
gegni um atvinnuleikhúsin.
•
Að sjá til þin, maður:
í leikritinu sem verið er að
sýna hjá Leikfélaginu eru
kaflar sem taka jafnlangan tima
og í veruleikanum.
Þetta leikrit tekur fyrir ýmsar
spurningar sem eru mönnum
nærri. Þetta er afskaplega
nærgöngult verk við nútíma-
manneskjuna. Það er lika
nærgöngult á þann hátt að það
eru fáar persónur og ekki
brugðið upp neinni yfirborðs-
mynd af þvi sem er að gerast.
•
Það er afskaplega gaman að
vinna með svona fáum. Þá
getur enginn skorast undan.
Þetta var mjög skemmtilegt
samstarf.
•
Það er erfitt að vinna tvö svona
gjörólik verk samtimis en það
er afskaplega gaman. Það
verður aldrei gaman til lengdar
að vera ailtaf að fást við það
sama.
•
Ég veit í dag ekki að hverju
mig langar að vinna eftir eitt
ár.
44- tbl. Vikann