Vikan - 21.04.1983, Page 14

Texti: Hrafnhildur
Ljósmyndir: RagnarTh.
Nú er verið að sýna leikritiö Grasmaðkur í Þjóðleik-
húsinu en það er fyrsta leikrit Birgis Sigurðssonar sem
sett er upp í þeim húsum. Leikstjóri verksins er einn
þrautreyndasti leikstjóri okkar, Brynja Benediktsdóttir,
og er ekki að undra að hún skuli hafa valist til verksins.
Brynja hefur á undanförnum árum fengið í hendurnar
frumsamin verk eftir flesta af rithöfundum okkar og
hafa þau hlotið góða umfjöllun bæði gagnrýnenda og al-
mennings. Nægir þar að nefna Óvita Guðrúnar Helgadótt-
ur, Dags hríðar spor Valgarðs Egilssonar, sem hún leik-
stýrði ásamt Erlingi Gíslasyni, Tíu tilbrigði eftir Odd
Björnsson, Ég vil auðga mitt land eftir drengina Davíð
Oddsson, Hrafn Gunnlaugsson og Þórarin Eldjárn,
Straumrof eftir Halldór Laxness og Gosa sem var best
sótta leikrit Þjóðleikhússins á síðasta ári og gerði
Brynja leikgerðina að því leikriti sjálf. Síðast en ekki
síst má nefna INUK sem ekki aðeins gerði það gott á Is-
landi, heldur fór sigurför á leiklistarsýningum um víðan
heim. — En hvernig fannst Brynju að vinna við hið nýja
verk Birgis, Grasmaðk?
„Verkiö sjálft er alveg óskap-
lega vel unnið. Ég var svo sannar-
lega hálftaugaóstyrk yfir að gera
því ekki nægilega góð skil. Viö
þurftum auðvitað aö móta ytra
borðiö en ekki að finna neinar
tæknilegar lausnir, sem er mjög
gott því að tíminn hér í Þjóðleik-
húsinu er ákaflega knappur þegar
á sviðið er komið.
Þegar leikstjóri vinnur viö
frumsamiö verk þá byrjar hann á
botninum, neðst niðri og kafar
sem dýpst til aö finna eöli verks-
ins, finna leiðina, hvaða leið
maöur á aö velja til að koma sem
best til skila boðskap höfundarins
á listrænan hátt. Leikstjóri hefur
um óendanlega margar leiöir að
velja og þá ekki síður leikararnir.
Síðan þarf aö virkja sköpunarafl
leikaranna í þágu höfundar. Leik-
urum finnst auðvitað miklu eftir-
sóknarverðara að fást við persón-
ur sem eru að fæðast í fyrsta skipti
á sviði. Leikararnir eiga þar á
vissan hátt persónurnar.
Ég hef oft fengið þaö í hendur
að setja upp frumsamin íslensk
verk og mér finnst það mjög eftir-
sóknarvert. Og ég er ánægð með
aö það hefur verið töluvert um þau
nú hin síðustu ár. Jú, reyndar hef-
ur verið fátt um kvenrithöfunda í
leikhúsinu. Það er ekki af því að
þær fái ekki sömu tækifæri í leik-
húsinu og karlrithöfundar heldur
hitt að það er heldur lítið framboö
af leikritum eftir þær. Það er helst
ef þær hafa unnið í leikhúsunum,
eins og Nína Björk Árnadóttir og
Steinunn Jóhannesdóttir, að þær
þora að koma meö eitthvaö eftir
sig. Hinar viröast vera miklu rag-
ari og þurfa meiri tíma til að fara
af stað. En nú er Briet kollegi
minn að setja upp verk eftir Svövu
Jakobsdóttur hér í kjallaranum og
er það tilhlökkunarefni.
Það hefur verið mjög gaman
fyrir okkur leikhúsfólkið að vinna
þetta verk og við erum hrifin af
höfundinum. Auðvitað verður
maður aö gagnrýna verkið, brytja
það niður til að ná upp spennu í
sýningunni, en undirstaða vinn-
unnar er ánægjan með verkiö af
okkar hálfu. Og það er ekki svo lít-
ið atriði. Æfingatímabilið fyrir
leikrit sem þetta er tími ótrúlega
mikils álags fyrir leikara, fyrir
leikstjóra og allt leikhúsfólkiö. En
þó maður vinni svona eins og
hundur þá tryggir þaö alls ekki aö
uppfærslan hljóti náð fyrir augum
áhorfenda, eða gagnrýnenda. En
þá veit maður að þótt þetta sé nú
allt saman eitt fiaskó þá er það um
leið reynsla sem okkur hefur
hlotnast, sem við höfum lært af.
Þetta er atvinnuleikhús og því
skilja slík mistök ekki eftir tómið
eitt.
Álagiö á leikurunum er stund-
um óguðlega mikið. Þar sem ég
hef ekki leikið sjálf á sviði síðan í
Berlín 78 þá hef ég haft frið til að
fylgjast með, skoöa og dást aö
leikurunum. Ég verð stundum
bókstaflega máttlaus af að fylgj-
14 Vikan 16. tbl.