Vikan - 09.02.1984, Blaðsíða 18

,,elen hafði beðið í marga
’klukkutíma eftir því aö Transand-
inabíllinn stoppaði á síðustu bið-
stöðinni en þegar hann gerði þaö
var þaö þögn manns hennar, ekki
slæmur maginn, sem kom í veg
fyrir aö hún hreyfði sig. Ike staröi
út um gluggann meöan Ekvador-
búar og indíánar hópuðust niður
landganginn með böggla sína. Of-
an af þakinu heyrði hún hálfkæfð-
ar raddir og fótatak annarra sem
höfðu feröast hálfan dag undir
þakmottu með svín sín og hænsn.
Þeir voru að senda skrækjandi
dýrin framhjá glugga manns
hennar til vina sinni niðri á jörð-
inni. Hann virtist vera gjörsam-
lega upptekinn af affermingunni
en hún var viss um að hann beið
eftir hreyfingu frá henni og ekki
aöeins hreyfingu heldur einnig að
hún færi frá honum. Á síðasta ári
hafði hún lært að þekkja hvernig
hann foröaðist að horfa á hana.
Þar sem hún sat í nærri tómum
vagninum og gat haft hann hjá sér
í að minnsta kosti nokkrar mínút-
ur fór hún að hugsa um að öll þessi
ferö væri hans aðferö til að biðja
hana aö yfirgefa hann, dragast
aftur úr og hverfa.
Hún hafði þó átt hugmyndina að
utanlandsferðinni. Hún hafði hald-
ið að það myndi lagast hjá þeim ef
þau gerðu eitthvaö dýrt og ókunn-
uglegt. Hann kom henni á óvart
er hann samþykkti — vegna
ferðarinnar sjálfrar, en ekki
ástæðnanna, þeim hélt hún fyrir
sig. Hann hafði samþykkt strax og
án athugasemda, með þeim sama
leiða tóni sem skyggði á svo mörg
kvöld og hann skýrði með því að
segja að hann væri haldinn þung-
lyndi.
Þetta var í fyrsta skipti sem
Helen koin út fyrir Bandaríkin og
Helen haföi viljað fara til Frakk-
lands eða Englands vegna þess að
hún kunni máliö á báðum stöðum,
auk þess sem þau áttu einnig vini
á báðum stöðum. Eftir nokkurra
kvölda umræður hafði hann fengið
að ráða ákvörðunarstaðnum.
Hann sagöi að Evrópa líktist
Ameríku of mikið. „Auk þess,”
sagði hann, „hefurðu séðsiðmenn-
inguna og hún er það eina sem
Evrópa hefur að bjóöa.” Og hann
þekkti einhvern í Ekvador, ein-
hvern sem hún hefði ekki trúað að
væri til nema af því aö hún mundi
óljóst aö hann stóð í einu horninu
við brúðkaup þeirra. Don, vinur
Ikes, átti að vera aö sinna við-
skiptum fyrir Tenneco og Ike
haföi heyrt að hann byggi í litlum
bæ í austurhlíðunum, þar sem
vegirnir náðu lengst, um 600 kíló-
metra frá Quito. Ike hafði neitað
að verða sér úti um heimilisfang
og jafnvel að fá staðfestingu á því
aö Don væri þarna. Samkvæmt
kortunum var bærinn hinum meg-
in við ána — Tena — rökrétti
staðurinn.
Hún haföi ekki látið undan
vegna Dons heldur vegna ákveð-
ins atriöis í röksemdum hans: „Ef
við finnum ekki Don sjáum við
frumskóginn að minnsta kosti.”
Hún hafði fundið þörf hans til
þess, sömu þörfina sem leiddi til
þess aö hann safnaði bókum um
óbyggðir. Hann ferðaðist sjaldan
á puttanum eða meö bakpoka en
hann var alltaf að tala um hve
gaman gæti verið í Cascade-fjöll-
um, í noröurhlíð Everest eða í
Sahara. Hún var ánægð með
myndirnar en hún hélt kannski að
þrítugur maöur, sem var sterkur
og íþróttamannslegur en grafinn á
lögfræðistofu, þyrfti að fara á
villislóðir.
Ekillinn horföi fast á þau og hún
sagði við hnakkann á Ike: „Við er-
um komin að enda vegarins okk-
ar.”
„Vegir liggja ekki alls staðar,”
sagði hann. Hann hélt áfram að
horfa út um gluggann, út yfir
breiða, straumharöa ána, og það
blikaði á örsmáar öldurnar á vatn-
inu. Hafði hann viljandi neitað tví-
ræðri merkingunni í því sem hún
sagði?
Hún stóð upp, greip töskuna sína
úr töskugeymslunni og reyndi að
flýta sér úr bílnum þótt hana
svimaöi svolítið. Hrikalegi einnar
akreinar vegurinn niður austur-
hlíðar Andesfjalla endaöi hér viö
upptök Amasonárinnar, það
lengsta sem þau myndu fara,
staðurinn þar sem svo gæti farið
að hún yrði svo heppin að hann
skýrði allt fyrir henni.
Rútubíllinn haföi á ný fyllst af
fólki og sneri við til að fara aftur
upp í fjöllin. Árbakkinn sem þau
stóöu á var 15 metra yfir stríðum
straumnum. Stálstrengur var yfir
ána. Fólkið kom sér fyrir í fjög-
urra manna hópum á kláfi sem
festur var í strenginn. Fólkið
þjappaði farangrinum á milli sín
og hélt í stuðningsreipin. Þegar aö
þeim kom tóku Ike og Helen sam-
liggjandi horn á kláfnum and-
spænis indíánapari. „Adios,”
rumdi í ferjumanninum um leið og
hann leysti landfestar. Hraðinn á
kláfnum varð smám saman að
öskri olíu og stáls, vatnið byltist
fyrir neðan þau og niður með ánni
sá hún frumskóginn, allt sem var
þar til Amasonáin rann í Atlants-
hafið. Hún skáskaut augunum á
Ike og sá að hann brosti við henni,
skoraöi á hana að vera hrædd en
hún leit ekki á hann til að þóknast
honum. Hún festi augun á sjón-
deildarhringnum handan við
indíánaparið og eitt augnablik
virtist kláfurinn vera á endalausu
ferðalagi, alltaf á leiðinni, komast
aldrei á áfangastaö, stöðugt horf-
andi í átt að ómælanlegu djúpi
frumskógarins, hvorki í öryggi né
í hættu. Hún ímyndaöi sér að hún
stykki úr kláfnum en þá lækkaði
öskriö í kaplinum og varð að
skrölti, vatnið lækkaöi undir þeim
og skyndilega voru þau komin og
tóku eitt eða tvö skref á fastri jörð
í skugga skýlis. Ike brosti enn þeg-
ar hann kom niður úr kláfnum og
náði í tösku hennar.
Helen hvíldist á bekk í litlum
garði meðan Ike fór og athugaði
hvort hann fyndi ekki Don eða
hótel. Hún hallaði sér aftur og
skoðaði yndisfögur blómin í arfa-
lausum beðunum og snyrtilega
malarstígana. Hún vonaði aö hann
fyndi engan. Hún var tilbúin fyrir
endalokin, að þau tvö gætu veriö
ein og þyrftu ekkkert að fara, ekk-
ertfleira aðsjá.
Ike hafði lagt fyrir hana próf-
raun. Þau höfðu gengiö í þrjá daga
í 3000 metra hæö um Quito og síð-
an eytt tveimur köldum rigningar-
dögum í ferð niður Andesfjöllin í
troðfullum rútubíl sem alltaf virt-
ist um þaö bil að velta niöur snar-
brattar hlíðarnar. Hún hafði verið
bílveik nærri alla ferðina. Ike
hafði leyft henni að sofa á öxl
sinni. Og í Quito hafði hann jafn-
vel gengið hægar þegar hún bað
hann og hvílst þegar hún vildi
hvílast, en allt þetta gerði hann
óþolinmóður og í leiðri þögn.
Kvöldið áður, í hótelinu í Banos,
hafði hann sagt: „Þú hefur aldrei
reynt að halda þér í formi, að
byggjaupp þolið.”
Þaö var rétt. Henni líkaði ekki
líkamlegt álag, vann aldrei
erfiðisvinnu, trimmaði ekki, lék
ekki tennis eða synti. Hún flaut
um, baðaði sig í sólinni — heil-
brigð en ekki sterk. Henni leiddust
stöðugar æfingar. Henni var alveg
sama um þetta nema að því leyti
aö þetta skapraunaði Ike.
Þremur mánuðum áður, í
maímánuöi, höfðu þau nærri hætt
við ferðina vegna þess að hún hélt
að hún væri ólétt. Ike hafði haldiö
því fram aö þau hefðu ekki efni á
hvoru tveggja og vildi að hún færi
og léti athuga með óléttuna áður
en þau sæktu um vegabréfsáritun.
Hún spurði hvort hann vildi heldur
barn eða Ekvador og hann svaraði
strax Ekvador.
„Ertu hræddur við barnið?”
spurði hún.
„Ekki hræddur,” sagði hann.
„Ekki tilbúinn heldur. ”
Hann sagðist ekki vilja eiga
barn samviskunnar vegna — fólk
sylti í heiminum, sprengjan gæti
sprungið hvenær sem væri — og
svo ætti aö fæða barn í heiminn og
það ætti engan valkost.
„Þú verður aldrei tilbúinn,”
andmælti hún.
„Veröur þú það? Veröur þú til-
búin fyrir það sem kemur — þrí-
bura, að vera heima allan tímann,
kannski vansköpun, þroskaheft
barn og svo framvegis?”
„Ég held að ég sé tilbúin,” hafði
hún sagt. Hún varð undrandi á
sjálfri sér að óttast ekki þessi orö,
hætturnar sem hann ýtti að henni.
Hún var ekki ófrísk. Síðan hún
hætti á pillunni hafði tíöahringur-
inn verið óreglulegur og tíðirnar
sem höfðu dottið úr voru fölsk við-
vörun. Þau báðu um vegabréfsá-
ritun og hann fór varlega í kyn-
lífinu þótt hann bæði hana ekki að
fara aftur á pilluna.
Nú horfði hún á litlu stúlkuna og
bróður hennar ganga gegnum
garðinn. Þau voru örugglega ekki
meira en sex og sjö ára en bæði
báru þau stóra böggla á herðum
sér. Þau störðu á hana — hún vissi
að þau störðu á hár hennar. Hún
brosti og þau virtust hrædd við
hana. Kannski táknaði rautt hár
galdranorn — eða þá gyðju. Lík-
lega táknaði það aöeins útlending.
Hún mundi þegar hún var á þeirra
aldri og allir klöppuðu henni á
kollinn og sögðu: „Þú ert falleg
stúlka.” Hún hafði hataö þetta þá,
fannst hún týnd, læst inni í eigin
orðleysi, og hér, meðal þessa
dökkhærða og dökkleita fólks, leið
henni eins. Nærri allt lífið hafði
henni liðið örlítið líkt þessu en sú
tilfinning hafði horfið fyrstu árin
sem hún haföi verið gift.
Hún lokaöi augunum, lyfti
andliti mót sólu, mókti og dreymdi
dagdrauma um aö vera hér með
eigin börn sem myndu leika við
þau tvö sem voru nýfarin hjá.
Ike vakti hana þegar hann
settist. „Jæja, hér erum viö, í
Tena,” sagði hann. Hann beygði
sig fram, setti olnbogana á hnén,
hökuna í hendurnar og starði á
blómin.
Helen teygði úr sér og horfði á
taminn frumskóginn í garöinum.
18 Vikan 6. tbl.