Vikan - 23.03.1939, Síða 15

Nr. 12, 1939
VIKAN
15
0
A vegum
vonleysingjanna.
Jolán Földes:
Það, sem komið er af sögunni:
Barabás loðskinnaskraddari flytur búferlum
frá Budapest til Parísar og hafnar með fjöl-
skyldu sína, konu og þrjú börn í Veiðikattar-
stræti. Fyrsta fólkið, sem þessir nýju Parísar-
búar kynnast, eru tveir útlendir flóttamenn, þeir
Liiv og Bardichinov. Er annar Rússi, en hinn
Júgoslavi. Þeir eru barngóðir og rabbsamir karl-
ar, er öllum vilja vel.
1 lok annars ársins í útlegðinni grípur Bara-
básfjölskylduna heimþrá. Samt hefir þeim aldrei
vegnað eins vel. Hjónin vinna bæði og eru meira
-að segja farin að leggja í sparisjóðinn.
En svo verður frú Barabás veik. Hún leggst á
sjúkrahús og er skorin upp.
Barabás, Bardichinov og Liiv sitja á veitinga-
húsinu á kvöldin og tala saman. Eitt kvöldið
bætist grískur flóttamaður í hópinn, Papádakis
•að nafni. Síðar bætast tveir menn enn í hópinn,
-annar er Vassja, sem öllum hjálpar, og Anna
verður ástfangin af, hinn er Fedor.
Vassja smitar alla af starfsgleði. — Anna þrá-
biður pabba sinn og Bardichinov um að lofa sér
að læra eitthvað. En skyndilega syrtir að.
Vassja verður fyrir bílslysi og deyr. Fólkið í
veitingahúsinu hópast að herbergi Fedors, sem er
orðinn sturlaður og æpir í sífellu. Enginn getur
gefið neinar upplýsingar um Vassja nema Jani.
Þegar búið er að jarða Vassja, flytja allir úr
veitingahúsinu. Barabásfjölskyldan flytur í íbúð
í Veiðikattarstræti. -— Við dauða Vassja urðu
Anna og Jani fullorðin á einni nóttu, en ekki á
sama hátt. Þau rífast alltaf, er þau talast við.
Anna fékk ósk sína uppfyllta um að læra eitt-
hvað. Hún er nú orðin útlærð saumakona og
kemur sér vel á verkstæðinu, þar sem hún vinn-
ur. Frú Barabás finnur vel, hvemig bömin fjar-
lægjast hana með aldrinum, hvernig þau vaxa frá
henni og þarfnast æ minna umsjár hennar og
vemdar. En þetta er lífið — og hún verður að
sætta sig við það.
István er Ungverji. Hann hefir ráð undir hverju
rifi um að verða sér úti um atvinnuleysisstyrki og
stundar styrkbeiðnir sem atvinnugrein. Hann
þykist vera hrifinn af Önnu, hinni vaknandi
konu og ungu, bljúgu sál.
Bardichinov frændi kemur að máli við önnu
■og segir henni, að vinur sinn, ítalski ráðherr-
ann, eigi dóttur, sem sé jafngömul Önnu, og hana
langi til að fá eitthvað að gera ■— verða sýning-
arstúlka. Anna lofar að gera sitt bezta. Hún
gengur á milli kvenna saumastofunnar, en fær
ekkert ákveðið svar.
— Ó, Cathrina! hvíslar hún um leið og
hún fer inn í saumastofuna. Gretl heldur
auðvitað, að hún sé allt í einu orðin vit-
laus.
10. KAPÍTULI.
Það má heita, að István búi hjá Bara-
hásfjölskyldunni. Hann fer aðeins heim til
að sofa — hann býr ókeypis á ameríkönsku
stúdentaheimili — á daginn hirðir hann
styrkina, annars er hann alltaf hjá Bara-
básfjölskyldunni.
Hann kemur oft einhverntíma fyrir há-
degið, frú Barabás til mikillar ánægju.
Hann hjálpar henni að hýða kartöflur og
skemmtir henni með kímnisögum og minn-
ingum að heiman, svo að frú Barabás
skellihlær.
Það er kynlegt, að dómgreind barnanna
er langtum öruggari en dómgreind foreldr-
anna. Börnin bera ekkert traust til Istváns.
Klárí hefir takmarkalausa fyrirlitningu á
honum. Jani er kuldalegur og hæðinn, að
minnsta kosti fyrst í stað. Síðar leyfir
Klárí István af mikilli náð að skemmta
sér, og Jani getur ekki að sér gert að hafa
gaman að honum.
Lífið er óneitanlega skemmtilegra, síð-
an István kom. Þau þekkja til dæmis ekk-
ert til Parísar, þessarrar stóru, margbreyti-
legu borgar — nú verður þeim fyrst ljóst,
hvað þau eru lítið kunnug í París. Þau hafa
ekki gert annað en að fara á nokkra
ákveðna staði. Barabás fer í Rue de Fau-
bourg St. Honoré, þar sem klæðskeraverk-
stæðið er og heim aftur, og á kvöldin í
Rue St. Jacques. — Frú Barabás fer á
torgið í St. Antoine-hverfinu og stundum
á útsölurnar í Rue de Rivoli. — Anna fer
í verzlunina á Champs Elysées og annars
ekkert. — Börnin f ara í skólann og Luxem-
borgargarðinn. Nú komast þau að raun
um, að París hefir líka sínar skemmtilegu
og undarlegu hliðar. Á kvöldin glitrar
Place Pigalle í öllum regnbogans litum
auglýsingaljósanna. Fyrir framan óper-
urnar er fullt af bílum, sem aldrei þagna.
1 nánd við Port Maillot þeysa glæsilegir
reiðmenn á sunnudagsmorgnum. (Líka á
virkum dögum, segir István, og er fjöl-
skyldan sérstaklega hrifin af því).
1 raun og veru er þessi París, sem þau
nú kynnast, ekkert nýrri og merkilegri í
augum þeirra, heldur en svipaðir staðir í
Budapest mundu vera — þau þekktu þá
svo lítið. Samt sem áður finnst þeim eins
og þau sjái nú í fyrsta skipti þetta mikla,
fjarlæga og dularfulla líf. Það er eitthvað
raunhæft við það. Kannske er aðalatriðið
það, að það er léttara yfir París en Buda-
pest. Borgin iðar af áhyggjulausu fjöri,
eðlilegu, öruggu og þægilegu fjöri. Buda-
pest er svo ofsaleg í fjöri sínu. París er
aðeins létt og kát. Loftið í Budapest er
miklu þyngra. Það eru sjö ár síðan stríð-
inu lauk. Borgin hefir gleymt því, að hún
hafi nokkurntíma verið í hættu. — Buda-
pest mun aldrei gleyma því. — Barabás-
f jölskyldan klifrar upp Montmartre upp að
Sacré Cæur og lítur niður á borgina. Hún
hættir sér inn í hina djúpu kyrrð í Parc
Monccaus og gerir sér ljóst, að hún er á
þeim stað, sem er jafn ókunnugur og
Ameríka eða Marz eða vetrarbrautin.
István fer með f jölskylduna á veðhlaup-
in í Longchamps, til Versailles og Fonta-
inebleau. Auðvitað borgar Barabás þessar
skemmtiferðir. Barabás borgar öll útgjöld
og hann tekur það ekkert nærri sér. Út-
gjöldin eru ekki mikil, þau fara á ódýr-
ustu staðina, ferðast á þriðja farrými, og
þegar öliu er á botninn hvolft, verður mað-
ur að kynnast landinu, sem maður býr í.
Frú Barabás minnist einu sinni aldrei á
það, að þau hafi ekki lagt einn einasta
eyri í bankann síðan þau kynntust Ist-
ván. Anna vinnur sér mikið inn, og börn-
in kosta í rauninni ekkert, þau þyrftu einu
sinni ekki að gefa þeim kvöldverð, því að
skólarnir myndu með glöðu geði sjá fyrir
þeim að öllu leyti. Anna fær móður sinni
alla peninga sína, samt ekki nú upp á
síðkastið, því að hún er orðin fullorðin
stúlka — en enginn veit það, að István
fær þessa peninga lánaða hjá henni til
óákveðins tíma.
Anna berst með oddi og egg við ástina.
Þessi nýja ást, sem hún verður vör við,
er hræðileg og auðmýkjandi. Baráttan er
árangurslaus. István er óþokki. Hann veit,
hvað hann vill, og það er svo dásamlegt
að treysta honum.
— Anna, hvers vegna ferðu alltaf til
Bardichinov frænda, þegar ég kem hingað ?
(Anna ætlar að fara eins og venjulega, en
það endar með því, að hún hættir við að
fara). — Þykir þér vænt um mig, Anna ?
Þú veizt, að mér þykir vænt um þig.
Komdu og horfðu í augun á mér. (Það er
ekki þægilegt, þegar István kemur við
mann, þá er svo freistandi að halla sér
upp að honum og gráta). — Þú hefir svo
falleg augu, Annuska. Það þýðir ekkert
fyrir þig að þykjast vera reið, því að þú
getur það ekki.
Anna snýr sér undan og reynir að draga
að sér hendina.
— Lofaðu mér að fara fram í eldhús,
ég verð að hjálpa mömmu með kvöldmat-
inn.
— Þú þarft þess ekki. Pabbi þinn er
ekki kominn heim enn. Komdu og seztu
við hliðina á mér, Anna. Þú hefir svo
fallegan munn, veiztu það? Hann er
ólundarlegur og hryggur, en hann mundi
strax brosa, ef þú vildir lofa mér að kyssa
Þig-
— Nei! Slepptu mér, István! Annars
kalla ég á mömmu.
— Ég gæti kysst þig, ef ég vildi, Anna.
Ég er sterkari en þú. Vittu, hvort þú getur
losað þig. En ég ætla ekki að kyssa þig,
fyrr en þú leyfir mér það. Langar þig til
þess, en þorir ekki að segja það? Sjáðu,
munnurinn á mér er hérna rétt hjá. Hvers-
vegna viltu ekki gera það, sem þig langar
til? Ég vil, að þú komir nær. Munnurinn
bíður eftir þér, Anna.
-— Börnin eru í næsta herbergi . . .
— Börnin eru að læra. Þau koma ekki