Vikan - 27.04.1939, Blaðsíða 15

Nr. 17, 1939
VIKAN
15
A vegum
vonleysingjanna.
Jolán Földes:
I>að, sem komið er aí sögunni:
Barabás loðskinnaskraddari flytur búferlum
frá Budapest til Parísar og hafnar með fjöl-
skyldu sína, konu og þrjú börn í Veiðikattar-
stræti. Fyrsta fólkið, sem þessir nýju Parísar-
búar kynnast, eru tveir útlendir flóttamenn, þeir
Liiv og Bardichinov. Er annar Rússi, en hinn
Júgoslavi. Þeir eru barngóðir og rabbsamir karl-
ar, er öllum vilja vel.
1 lok annars ársins í útlegðinni grípur Bara-
•básfjölskylduna heimþrá. Samt hefir henni aldrei
vegnað eins vel.
Barabás, Bardichinov og Liiv sitja á veitinga-
húsinu á kvöldin og tala saman. Eitt kvöldið
bætist grískur flóttamaður í hópinn, Papadakis
að nafni. Síðar bætast tveir menn enn í hópinn,
annar er Vassja, sem öllum hjálpar, og Anna
verður ástfangin af, hinn er Fedor.
Vassja smitar alla af starfsgleði. — Anna þrá-
biður pabba sinn og Bardichinov um að lofa sér
að læra eitthvað. En skyndilega syrtir að.
Vassja verður fyrir bílslysi og deyr.
Þegar búið er að jarða Vassja, flytja allir úr
veitingahúsinu. Barabásfjölskyldan flytur í aðra
íbúð í Veiðikattarstræti.
Anna fékk ósk sína uppfyllta um að læra eitt-
hvað. Hún er nú orðin útlærð saumakona. Frú
Barabás finnur vel, hvernig börnin fjarlægjast
hana með aldrinum, hvernig þau vaxa frá henni
og þarfnast æ minna umsjár hennar og vemdar.
En þetta er lífið — og hún verður að sætta sig
við það.
István er Ungverji. Hann hefir ráð undir hverju
rifi um að verða sér úti um atvinnuleysisstyrki og
stundar styrkbeiðnir sem atvinnugrein. Hann
þykist vera hrifinn af Önnu, hinni vaknandi
konu og ungu, bljúgu sál.
István býr að heita hjá Barabásfjölskyldunni
og reynir að koma sér í mjúkinn hjá önnu.
Nú koma alltaf nýir og nýir Ungverjar til
Parísar. Þar á meðal er Peter Hallay, sem ætlar
að setja upp næturskemmtistað, og hefir István
með sér i ráðum. Hallay hefir son sinn, fjórtán
ára gamlan, með sér. Hann á að fara í sama skóla
og Jani. Jani hlakkar til komu hans, en þeir verða
óvinir í fyrsta skipti, sem þeir talast við.
Bardichinov frændi liggur fyrir dauðanum í
lungnabólgu, en honum batnar. Skemmtistaður
Hallay fer á höfuðið. Grelt og Anna ræða saman
um lifið og þess órannsakanlegu vegi.
Gretl horfir á hana með meðaumkun.
Hún segir ekkert, þegar Anna hættir við
að fara með henni upp og drekka teið. Það
er bezt fyrir hana að fara heim og gráta,
þar sem það er nú einu sinni leikregla,
þegar svona er komið.
Anna er nú samt ekki ein af þeim, sem
gráta. Hún gengur heim í öngum sínum.
Hún getur ekki verið reið við Pia Monica.
Hún hefir líklega enga hugmynd um þetta
þeirra á milli, — en István . . . István,
sem grátbað hana fyrir aðeins þremur dög-
um um að koma heim með sér . . . Hún
hristir höfuðið eins og hún gæti með því
móti losnað við öll leiðindi.
Ég tala aldrei framar við hann, ákveð-
ur hún að lokum, og tárin koma rétt
snöggvast fram í augu hennar.
Og Anna talar ekki framar við István,
en það er ekki henni að þakka. Þegar hún
kemur inn í Veiðikattarstræti, bíður Jani
eftir henni fyrir framan húsið. Jani er
fölur, og varir hans skjálfa.
— Ég er búinn að bíða eftir þér í rúm-
an hálftíma. Ég ætla að sýna þér þetta
hérna, því að við getum ekki talað saman
uppi. Lestu þetta.
Anna tekur blaðið án þess að skilja
nokkuð. Hún les hægt og rólega greinina,
sem Jani hefir bent henni á og henni kóln-
ar um hjartaræturnar. Það hefir komizt
upp ávísanafölsun í einhverjum banka.
Ameríkumaður, að minnsta kosti maður,
sem talaði með amerískum framburði,
framvísaði þar ávísun á Chicago Guaran-
tee Trust. Ávísunin hljóðaði upp á þrjú
hundruð þúsund franka. Maðurinn lagði
fram peninga fyrir símskeyti, og daginn
eftir kom svar, að hann ætti eina og hálfa
milljón dollara í ameríska bankanum.
Bankinn greiddi ávísunina. En um kvöldið
komst allt upp. Chicago Gurantee Trust
var alls ekki til.
Anna og Jani horfa hvort á annað.
— Ef til vill er það ekki hann, hættir
Jani á að segja.
Anna hristir höfuðið. Hún veit betur.
— Lögreglan hefir lýsinguna á Ame-
ríkumanninum, segir Jani. — Hvað verð-
ur nú?
— Ég veit ekki.
— Á ég að fara til István?
— Eg veit ekki.
— Það er kannske ekki skynsamlegt.
Ef hann er hér, hefir hann lesið blöðin.
Hertu þig upp, Anna. Þú mátt ekki skjálfa
svona. Við verðum að fara upp. Pabbi hefir
enn ekki lesið blaðið, en þó að hann geri
það, grunar hann ekki neitt. Gættu þess,
að Klárí nái ekki í það.
Þau fara upp. Jani heldur fast utan um
handlegginn á Önnu.
— Þykir þér vænt um István, Jani?
— Mér þykir vænt um þig, Anna.
Hvorugt þeirra hefir hugmynd um, hvað
þau borða. Þegar þau hafa lokið snæðingi,
biður Klárí um blaðið, og Barabás, sem
les það og kaupir aðeins vegna sjálfsvirð-
ingar, réttir henni það hiklaust. Anna og
Jani horfa óróleg á hana. Klárí rekst á
greinina. Hún rekur upp stór augu. Hún
les hana. Síðan hendir hún blaðinu frá sér,
geispar og stendur upp.
— Það er ekkert í því. Góða nótt!
Síðar, þegar Anna fer inn í herbergi
þeirra, liggur Klárí í rúminu með lokuð
augun. Anna andvarpar og hallar sér rétt
sem snöggvast upp að veggnum. Klárí
lyftir hinum löngu augnahárum sínum —
stóru, gráu augun og löngu augnahárin eru
ef til vill það fallegasta í barnsandliti henn-
ar, sem enn er ófullgert, — síðan segir hún
rólega:
— Ef þessi bölvaður api leyfir sér að
koma hingað, þá gjörir þú svo vel að
sparka honum út. Ef það kemst upp, að
við þekkjum hann, verðum við strax rek-
in út. En hafi hann sloppið með pening-
ana, segir Klárí hlæjandi, — þá er hann
snjallari en ég hélt.
Anna skelfur. Hún getur ekki farið að
hátta. Klárí sezt upp og horfir á hana með
fyrirlitningu. Síðan leggst hún út af aftur
og lokar augunum.
— Skældu bara, ef þig langar til, segir
hún í meðaumkunartón. — Ég ætla að fara
að sofa. Og það gerir hún.
Næstu þrír dagar eru óþolandi og ætla
aldrei að líða. Blöðin flytja nýjar greinar
um ávísanafölsunina, lýsa bragðinu um
símskeytin tvö. Utan á símskeytin var
skrifað til Martin Brunot, sem bjó á litlu
veitingahúsi rétt hjá Pantheon. Martin
Bninot hafði leigt sér þar herbergi í tvo
daga. Lýsingin á honum kom alveg heim
við lýsinguna á Ameríkumanninum, en
ekki við István. Hár, sterklegur, um fer-
tugt, gráhærður. — Það var ekki István.
— Kannske það sé ekki hann, andvarp-
ar Jani. En Anna hristir höfuðið.
Á fjórða degi martraðarinnar kaupir
hún Le Petit Parisien eins og hún gerir
daglega. Lögreglan er á góðri leið með að
finna manninn. Hún hefir fundið mennina,
sem prentuðu svikna ávísanaheftið. Anna
lætur blaðið falla niður á sætið og hallar
sér aftur á bak. István hefir flúið. Hún
sér hann aldrei framar. Ef til vill er það
bezt, en það er erfitt að trúa því. Þetta
með lýsinguna er óskiljanlegt, en ef hann
væri saklaus, hefði hann áreiðanlega kom-
ið, þótt ekki væri til annars en að rífast
út af því, að hugmynd sinni skyldi hafa
verið stolið. Hann hefir komizt undan, og
það er bezt þannig, en erfitt er það.
Á saumastofunni breiðir Anna úr bleika
silkikjólnum, sem hún var að sauma kvöld-
ið áður, og hún reynir að hætta að hugsa.
Hún fer að sauma, og þegar kallað er í
hana, stingur hún sig í fingurinn.
Madame Jacqueline stendur í dyrunum.
— Mademoiselle Anna, viljið þér gjöra
svo vel að koma með mér.
Madame Jacqueline kemur sjálf að
sækja hana í stað þess að senda einhverja
búðarstúlkuna. Hvað á það nú að þýða?
Loftið í söludeildinni er þrungið rafmagni.
Hin háa, hvíthærða kona gengur á undan
henni inn að sýningarherberginu.
Hún fer inn, Anna eltir hana. Búðar-
stúlkurnar teygja sig til að sjá, hvað á
seyði sé.
Inni í herberginu standa tvær stúlkur,