Vikan - 29.06.1939, Blaðsíða 11

Nr. 26, 1939
VIKAN
11
I LITLANESI. Framh. af bls. 5.
mæðiveikina. Segir hann, að hún fari um
allt og allar girðingar séu ónýtar, enda sé
sama, hvort féð fari í pestina eða í kostn-
að við haldlausar girðingar.
Það virðist liggja í landi í Litlanesi, að
þar búi skáld. Nokkru áður en Júlíus kom
þangað bjó þar Brynjólfur Björnsson,
maður prýðilega greindur og hagmæltur
vel, en ekki búmaður að sama skapi.
Brynjólfur virðist hafa búið á mörgum
jörðum í Múlasveit, svo sem Skálmardal,
Múla, Litlanesi og ef til vill víðar.
Ég kynntist Brynjólfi lítið eitt, síðustu
árin, sem hann lifði. Hann var minnugur
og fróður, og sagði vel frá. Kunni líka frá
mörgu að segja, því víða um landið hafði
hann farið:
Upp ég runninn vestra var,
við sárþunnan forðan.
Er nú kunnur allsstaðar,
austan, sunnan, norðan,
sagði hann einhverntíma.
Því veitti ég sérstaka athygli, hversu
léttlyndur og gamansamur Brynjólfur gat
verið, þrátt fyrir háan aldur og að ýmsu
leyti misheppnaða æfi, því svo virtist, sem
hann hefði ekki verið á réttri hillu í líf-
inu. Gaman hafði hann af því, meðan heils-
an entist, að lyfta sér upp og finna kunn-
ingjana, og allsstaðar var hann auðfúsu
gestur, því þar var ekki þagað, sem Bryn-
jólfur var, og lífsleiði og ógleði viku frá
þá stundina. — Og kannske fylgir sú góða
náttúra Litlanesi, að allir, sem þar búa,
verði léttlyndir og taki með jafnaðargeði
því, sem að höndum ber, og bætir það þá
fyrir mörg gæði, sem á kann að skorta þar
í nesinu.
Ef til vill verður búið í Litlanesi
nokkra áratugi enn þá. Ef til vill um
aldur og æfi. Enginn veit, hver koppa-
köst mannlífið kann að taka á næstu ár-
um. En leggist Litlanes í eyði, verður
Kirkjubóli hætt, þó betri jörð sé. — Þannig
eyðist byggðin í sveitunum, þær blása upp.
Afskekktu smájarðirnar falla fyrst úr
ábúð, síðan jarðirnar, sem næstar eru, því
það kemur þá í þeirra hlut, að vera á jaðri
og útundan.
Þetta er einn þátturinn í landbúnaðar-
sögu íslendinga á 20. öldinni. Gerir ekkert
til, segja spámenn vorra tíma. Fólkið fær-
ir sig bara saman, flytur í góðsveitirnar,
þar sem lífsþægindin eru meiri — vegir,
brýr, bí'íar. — En skyldi ekki reynslan
stangast óþægilega við slíka kenningu?
Fólkið í dreifbýlinu á ótvírætt sinn rétt
og sínar kröfur á þjóðfélagið um hags-
bætur allar. En af mikilli skammsýni hef-
ir málum þess ekki verið sinnt svo sem
skyldi. Að bæta þess kjör, býður þeirra
manna, sem takmarka ekki hugsun sína
við einstakar sveitir eða bletti á landinu,
heldur landið allt, og sjá hólmann allan.
RUBEN NILSON:
Til kökusalans á horninu.
Þú bíður við gluggann, er brunar í straumum
hjá búð þinni fólkið, er haustglætan deyr,
og veltir í huga þér hálfgleymdum draumum
um hetjur úr steini og konur úr leir.
Þig dreymdi, að það biði þín auður og æra,
í æsku, á listanna hnjótótta teig.
En svo varstu í kökugerð sendur að læra,
og sykur varð marmarinn, leirinn varð deig.
En tíminn gat kælt, svo að kveldi ekki sárið,
og kökubúð þín varð hin frægasta um síð.
Þú lagðir á banka, fékkst hærur í hárið,
— og hnoðaðir styttur, úr sykrungi, í gríð.
Nú bakar þú tertur til afmælisyndis,
með allskonar flúri, sem veitir þér hrós,
og málar af hrifningu listamannslyndis
úr leka af vínhlaupi fegurstu rós.
Og eins þér við brúðkaup tekst gleðina að glæða.
Af gotneskum anda þín skrautkaka rís,
þeim meistaradraumi, er sig hefur til hæða,
í hveiti og sykrungi, rjóma og ís.
Víst dreymir ei frúrnar, hve drjúgum þær bryðja
af dómkirkjusúlum frá Reims þessi kveld.
Og heildsalar mjóturnum Miklagarðs ryðja
í munn sér og tyggja, — unz höll þín er felld.
Þú matar þinn krók, og í makindahögum
að myndlist sem bakstri þú glottir í ró,
er virtur og dáður af mannsbarna mögum,
sem munar í sætleikans stundlegu fró.
En þegar á Borginni þjórarðu á kvöldin
og þreyttur í skinnsófann hallarðu þér,
fær máski einhver þykkja og þunglyndi völdin,
og þyrnir í sálinni rífur og sker.
En áfengið hugsvalar hjartanu auma,
og heim snýrðu reikandi, er þolirðu ei meir,
og aftur þú heillast til hálfgleymdra drauma
um hetjur úr steini og konur úr leir.
Magnús Ásgeirsson þýddi.