Vikan - 14.09.1939, Blaðsíða 18

18
VIKAN
Nr. 37, 1939
Ritin hans.
egar ung stúlka segir vinkonu sinni
frá ástaræfintýrum sínum, hlustar
vinkonan á hana með mikilli eftirtekt. Hún
glennir undrandi upp augun, opnar munn-
inn eins og hún vilji gleypa hvert orð, segir
„Ó!“ þegar það á við og lætur í ljósi að-
dáun sína og óþolinmæði eftir sögulokum.
Gilberte Falmoulin var að segja vinkonu
sinni, Emmu Vitouver, frá Adrien Palan-
Qon, sem hún var ákaflega ástfangin af.
Vinkonan hlustaði með miklum áhuga á
söguna.
— Ertu í raun og veru skotin í Palan-
Qon?
— Já, mér lízt prýðilega á hann.
— Hvað er hann gamall?
— Fjörutíu og fimm ára. Hann er tíu
árum eldri en ég-------, en þannig á það
að vera. Finnst þér það ekki?
— Jú, það er ágætt. Hvað gerir hann?
— Hann er rithöfundur — — það er
að segja hann skrifar ekki reifara, heldur
sannar sögur úr mannlífinu-----ógurlega
skemmtilegar og fræðandi.
— Það er ómögulegt! Ó! hrópaði Emma
í hrifningu sinni.
— Já, hann er gáfaður maður. En
veiztu, hvað ég kann bezt við hjá honum?
Hvernig hann talar. Emma, þú veizt, að
ég tala aldrei illa um manninn minn heit-
inn. Hann var ágætur maður og hafði
marga ágæta kosti, en hann var svo------
hvernig á ég að segja það------svo jarð-
bundinn. Hann var góðum gáfum gæddur,
en þær náðu ekki út fyrir verzlun hans.
Ef hann aðeins gat grætt peninga, var
hann ánægður. Og gerði hann sérstaklega
góð kaup, talaði hann ekki um annað í
heila viku. Þegar hann kom heim, las hann
verzlunarblöðin og kvöldblöðin, og á
morgnana morgunblöðin, en þar að auki
-----ekkert, góða mín, alls ekkert. Hann
átti engin æðri áhugamál, hvorki hvað
snertir listir né bókmenntir. Ef maður
hefði minnzt á sálarfræði eða heimspeki
við hann, hefði hann yppt öxlum. Ég skal
segja þér, að hann var reglulega leiðinleg-
ur á heimili.
— Já, ég skil — —, en heyrðu, er
Palangon ríkur?
— Hvað segirðu? Ríkur? Nei, það held
ég ekki, en annars skiptir það engu máh,
því að ég á nóga peninga handa okkur
báðum. Nei, Palangon er allt öðruvísi. Við
skiptumst á skoðunum og hugsunum, og
hann hefir opnað augu mín fyrir mörgu,
sem ég hefi ekki haft hugmynd um áður.
1 stuttu máli sagt, hann hefir víkkað sjón-
deildarhring minn. Ó, Emma, ég skamm-
ast mín svo oft fyrir það, hvað ég hefi vit-
að lítið í samanburði við hann. Þegar hann
talar um háfleyg efni, þegi ég og hlusta
á hann.
— Ég skil ekki almennilega, hvað það
er, sem hann skrifar. Eru það skáldsögur ?
— Allt! Skáldsögur. Sögulegar bækur.
Heimspeki. Og fleira og fleira.
— Ég kannast ekki við neina af bókum
hans, sagði Emma.
— Ég verð að játa það, að ég kannast
heldur ekki við neina. Reyndar segir hann,
að þær séu misskildar. Hann hefir líka
sagt mér, hvað erfitt það sé að skrifa.
I hvert skipti sem menn koma með nýjar
skoðanir, eru margir á móti þeim, svo að
maður tali nú ekki um öfund starfsbræðr-
anna — það er verst af öllu.
— Ég hefi heyrt, að öfund listamanns-
ins sé verri en afbrýðisemi kununnar.
— Miklu verri. Eina ráðið til þess að
draga athygli fólks að bókum, er að aug-
lýsa þær nógu mikið.
— Ó, já, auðvitað.
— Palangon segir, að það sé verzt, hvað
það sé dýrt, fyrir utan það að gefa
þær út.
— Verða rithöfundarnir sjálfir að borga
útgáfu bókanna? Ég hélt, að útgefendurn-
ir borguðu hana.
— Nei, útgefendur hafa engan áhuga á
góðum bókum, segir Palangon. Svo að við
snúum okkur að öðru, skal ég trúa þér
fyrir leyndarmáli, ef þú lofar að þegja yfir
því. Ég býst við, að ég verði bráðum
madama Palangon.
— Ég bjóst nú við því.
— Ég held, að hann sé ákaflega hrifinn
af mér. Hann segir svo margt fallegt við
mig, um fegurð mína og---------skynsemi.
Hann segir, að sér þyki svo gaman að
tala við mig, vegna þess að ég skilji sig
svo vel.
— Það hlýtur að vera dásamlegt!
— Já, yndislegt! Þegar við erum gift,
ætla ég að hjálpa honum. Ég held, að það
hljóti að vera svo gaman. Og ég er ekkert
hrædd við að borga auglýsingarnar fyrir
hann. Það hlýtur að borga sig.
— Hvað hefir hann skrifað mikið?
— Tíu bækur, held ég. Ég veit það ekki
nákvæmlega.
— Mér finnst svo skrítið, að ég skuli
aldrei hafa heyrt hann nefndan.
— Þú heyrir það nú bráðum. Þú kemst
alls ekki hjá því, vegna þess að hann verð-
ur heimsfrægur.
— Hvað heita bækurnar hans?
— Ég man það ekki. Hann hefir sagt
mér það. Hann lofaði að gefa mér þær.
Hann ætlar að dedi---------dedicere mér
þær.
— Dedicere? Hvað er það?
— Nú, það er sagt í stað þess að segja
senda.
— Viltu lána mér þær þegar þú hefir
lesið þær?
— Sjálfsagt, ef þú vilt lofa mér því að
segja mér, hvernig þér finnast þær-------.
Daginn eftir fór Emma frá París og var
hjá foreldrum sínum þar til í lok nóvem-
bermánaðar.
Strax og hún kom til Parísar heimsótti
hún Gilberte, sem ljómaði af hamingju.
— Ó, Emma, það var gott, að þú skyld-
ir koma. Nú verður þú í brúðkaupinu mínu.
Það verður haldið að viku liðinni.
— Jæja, svo að þú verður þá madame
Palangon.
Gilberte bandaði frá sér.
— Nei, aldrei, aldrei! Það er allt búið.
— Hvað hefir komið fyrir?
— Það hefir svo sem ekkert komið
fyrir. Ég var aðeins hrædd við að giftast
honum og bókum hans. Daginn eftir að ég
talaði við þig sendi hann mér þrjár þykk-
ar bækur. Tveim dögum síðar sendi hann
mér aftur þrjár bækur. Ég skildi ekki einu
sinni titil þeirra. Síðan hringdi hann og
spurði, hvemig mér hefði geðjast að þeim.
Ég þorði ekki að segja honum, að ég hefði
ekki opnað þær. Ég gat ekki lesið þær.
Þrem dögum síðar sendi hann mér þrjár
bækur í viðbót og bréf, en í því sagðist
hann vilja vita, hvenær hann mætti koma
og ræða við mig um efni bókanna.
— Hann hefir haft nóg að gera?
— Já. Daginn eftir sendi hann síðustu
sendinguna. Þær urðu 14 í allt. Rit hans
liggja heima í skápnum mínum. Ég hefi
gripið ofan í þau, en mér finnst þau dauð-
leiðinleg. Ég endist aldrei til þess að lesa
þau. Ég sé mig í anda vera að ræða um
þau við hann. Nei, ég skrifaði honum og
sagði, að ég skyldi tala við hann, ef ég
kæmist einhverntíma í gegnum þessar
skruddur hans. Hann móðgaðist, og ég not-
aði tækifærið til þess að slíta trúlofuninni.
Eftir viku ætlum við Gratil að gifta okkur..
Hann er forstjóri tryggingarfélagsins, þú
veizt. Hann er líkur fyrsta manninum mín-
um. Hugsar ekki um annað en starf sitt,
dagblöð og venjulegar bækur. Svo að ég
þarf ekki að leggja neitt á mig til þess
að tala við hann. Hann er með öðnim orð-
um, venjulegur maður. — Ó, Emma, ég
er svo hamingjusöm!
Ragna og dansherrann hennar eru orð-
in þreytt á því að dansa og fara út í garð.
Allt í einu vindur hann sér að henni og
kyssir hana.
— Hvað gerið þér? Viljið þér fara
strax. Ég vil ekki sjá yður framar.
— Áður en ég fer fyrir fullt og allt,
langar mig til að biðja yður smábónar,
svarar ungi maðurinn rólega.
— Hver er hún?
— Viljið þér ekki gjöra svo vel að færa
handlegginn, sem liggur utan um hálsinn
á mér.
Maðurinn: Það er fluga á sundi í súp-
unni.
Þjónninn: — Getur ekki verið — —,
flugur kunna ekki að synda.