Vikan


Vikan - 17.02.1940, Blaðsíða 18

Vikan - 17.02.1940, Blaðsíða 18
18 VIKAN, nr. 7, 1940 Síra Ólafur Ólafsson á Kvennabrekku var síðastliðinn gamlársdag fenginn til að skíra á bæ einum í Dölum. Klerkur hafði jarðsungið mann fyrr um daginn og var þreyttur eftir ferðalag sitt og umstang, þegar hann kom til skírnarinnar. Presti var boðið til baðstofu. Settist hann þar á rúm og hallaði sér út af. TJtvarp var þar inni og var þá að hef jast áramóta- guðsþjónusta frá Dómkirkjunni í Reykja- vík. Það stendur heima, að um það leyti sem síra Bjarni upp hefur raust sína í útvarpinu, er „kollega“ hans sofnaður í rúminu og sefur vært þar til ræðunni er lokið, en hrekkur þá upp við sálmasöng þann, er á eftir fór. Stökkur hann þá upp hart og títt, vind- ur sér fram á gólf og verður þetta að orði: — Aldeilis var þetta nú stórslegin ræða hjá síra Bjarna. * Maður er nefndur Gísli Gíslason og er hann magister í norrænum fræðum og starfsmaður við Alþýðubókasafnið í Reykjavík. Hann er mjög viðutan og hinn kynlegasti í háttum. Sú saga er sögð um Gísla, að eitt sinn, er hann var að störfum sínum í bókasafn- inu, kom til hans maður nokkur og spurð- ist fyrir um, hvort hann gæti fengið að láni „Voga“ Einars Benediktssonar. — Nei, við höfum enga Voga, svaraði Gísli, — en við höfum Sturlu í Vogum. * Eitt sinn var Gísli að koma úr kaupa- vinnu að hausti til og hafði hann meðferðis koffort mikið. Hugðist hann nú bera kof- fortið inn til sín, en tókst það ekki hönduglegar en svo, að hann bar það þvert í dymar, sem voru svo þröngar, að flutningurinn var óframkvæmanlegur á þann hátt. Meðan Gísli átti í þessu bjástri, bar þar að móður hans og fundust henni leg. Hún er fljót að skilja, ekkert áhrifa- gjörn og hefir eðlilega, meðfædda hæfi- leika. Hið lifandi hugmyndaflug hennar gerir henni auðvelt að sýna hið breytilega hugarástand, sem hlutverkið krefst. Þrátt fyrir það, að Grethe Holmer hafi gengið að þessu með miklum áhuga, dreymir hana ekki um að verða leikkona. Hún fór strax til Árósa, þegar búið var að taka kvikmyndina, og tók að lesa af kappi, því að hún er í menntaskóla og ætlar sér að verða stúdent. Sjálf hefir hún aldrei séð kvikmyndina og hefir enga hugmynd um, hvernig hún lítur út á leiksviði. — Unga manninn í myndinni leikur Svend Fridberg, nemandi á Konung- lega leikhúsinu. Johannes Mayer leikur tízkuteiknarann, Ellen Malberg konu hans og Sonja Steincke söngmeyna. óefnileg vinnubrögð sonar síns, svo að hún hvatti hann til að bera endann á koffort- inu í dymar. — Það er vit í þessu, móðir mín, svaraði Gísli. # Alþýðubókasafnið setur það skilyrði fyrir útlánum, að lánþegi eigi heimili innan lög- sagnarumdæmis Reykjavíkur og sé eigi yngri en 16 ára. Þennan lagabókstaf hefir Gísli fest sér svo rækilega í minni, að hann er vanur að grennslast fyrir um aldur og heimili hvers og eins, enda þótt oft megi af útiitinu ráða í aldurinn. Þannig spurði Gísli eitt sinn hálf-sjötuga konu, hvort hún væri fullra 16 ára, og gat konan ekki neitað því. Þegar kláðaböðun sauðfjár fór fram í Rangárvallasýslu, hafði Björgvin sýslu- maður baðlyfið undir höndum og urðu hreppstjórar að fá það þaðan. Þá bar það til, að Sæmundur hreppstjóri í Mörk hring- ir til sýslumanns og segir: — Ég þarf að fá kláðabaðið hjá yður. — Ha? anzar sýslumaður. — Eruð þér með kláða? Það er mikilvægt atriði að meta spil sín meðan á sögnunum stendur og vil ég því athuga það nánar, og áminna lesandann að taka vel eftir því, sem hér er skýrt frá. Síðast fór ég ekki nógu nákvæmlega í, hvernig meta skal langliti og set ég því hér töflu, sem skýrir þetta nánar. I tromplit, ef 1 hinum litunum samherji hefir eða í tromplit stutt samherja Fyrir 4 lit 1 slagur y2 slagur .— 5 — 2 slagir 1 — — 6 — 3 — 2 slagir — 7 — 4 — 4 — Trompliturinn reiknast eins og hinir lit- irnir, ef samherji hefir ekki stutt hann. Það má ekki reikna slagi í langlit, ef mótherji hefir sagt í honum. Til þess að reikna sér slagi í 4-lit (tromp- liturinn undanskilinn), verður hæsta spil í litnum að vera minnst G. Þó má reikna y2 slag fyrir ónýtan 4-lit, ef samherji hefir sagt í honum og annar litur er spilaður sem tromp. Sá, sem opnar í lit, telur fyrst háslagi sína, því næst slagi fyrir langliti og leggur saman og fær þá vinningsslagina. Hann verður að muna eftir því, að undir eins og samherji styður tromplitinn, vex gildi hans. Eins telur samherji hjá sér, fyrst há- slagina, svo slagi fyrir langliti og því næst slagi fyrir stuttliti og leggur saman og fær þá sína vinningsslagi. Við verðum að hafa það hugfast, að gildi litar breytist undir eins og mótherji segir í honum. Það ýmist vex eða minnkar eftir því, hvort hann er á undan manni eða á eftir. Skák. London 1939. Caro-Kannvöm. Hvítt: Newmann. Svart: Collins. 1. c2—c4, c7—c6; 2. e2—e4, d7—d5; 3. e4 X d5, c6 X d5; 4. d2—d4, R g8—f6; 5. R bl —c3, R b8—c6; 6. B cl—g5, D d8—b6. Hin svonefnd Prag-vörn, sbr. skák Spielmann— Rejfir, Maribo 1934. 7. c4 x d5, R c6 x d4! I skákinni Botvinnik—Spielmann, Moskva 1935 lék Spielmann 7. —„—, Dxb2 og tapaði. 8. B g5—e3. Betra er álitið. 8. Rg—e2. 8. —„—, e7—e5; 9. d5Xe6, e. þ. = í framhjáhlaupi. 9. —„—, Bf8—c5; 10. e6 x f7, K e8—e7!; 11. Bfl—c4. Ef D—d2. Þá H—d8. 11. — , Bc8—g4; 12. R gl—f3, D b6 x b2; 13. H al—cl, H a8 —d8; 14. Be3xd4, Hd8xd4; 15. D dl— e2f. Þvingað. 15. —, H d4—e4; 16. H cl —c2, D b2 x c2 og hvítt gafst upp. Skák þessi er gott dæmi um fífldjarfa taflmennsku. Það heppnast stundum vel, en er aldrei öruggt. Reynslan hefir sýnt það meðal skákmeistara, að flestir þeirra leggja fyrr eða síðar slíkan stíl til hliðar og velja gætilegri og tryggari leiðir. Óli Valdimarsson. Dæmi: Suður byrjar í spaða og samherji hefir stutt í litnum. Fyrir háslagi Fyrir langlit ^ ÁKxxx 2 slagir 2 salgir V KG10 1 — 0 — ♦ DGx y2 — 0 — ♦ x x 0 — 0 — Á hendinni eru samtals 5y2 vinningur. Nú skulum við hugsa okkur að samherji (norður) hafi: Fyrir Fyrir Fyrir háslagi langlit stuttlit GlOxx y? slag y2 slag 0 slag Dxxx og. '/2 — 0 — K x x x 1 — % — 0 — Á 1 — 0 — 2 slagir Samherji hefir þá 6 vinningsslagi. Suður og norður hafa því samanlagt 11 y, vinningsslag og vissu fyrir því að leikur vinnist á spilin (4 spaðar). I dæmunum, sem hér fara á eftir hefir samherji opnað í spaða og ég hefi á hendi: 1. Háslagir Langlitir Stuttlitir D x x x y2 y2 0 V ÁGx 1+ 0 0 4 D x + 0 1 ♦ KDxx 1 y2 0 Samtals 5 vinningsslagir. 2. Háslagir Langlitir Stuttlitir 4 Kxx 1 0 0 4 G x x x og y2 0 4 G x x x + y2 0 4 ÁD iy2 0 y2 Samtals 4 + vinningsslagi. 3. Háslagir Langlitii; Stuttlitir ^ xxxxx 0 1 0 y Ekkert 0 0 3 4 K D 1 0 0 4 dkxxxx y2 2 0 Samtals iy2 vinningsslagur.

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.