Vikan - 19.09.1940, Blaðsíða 14

14
VTKAN, nr. 38, 1940
var það þá a. m. k. Það bjó karl á Eyrar-
landsveginum, sem átti hrút. Það var nú
hrútur, sem vert er um að tala. Hann var
mannýgur. Hann hafði brotið af sér ann-
að hornið. Hann hafði slasað konu. Hann
hafði ráðist á barn, sem varð bjargað með
naumindum frá bráðum bana. Hrússi var
kærður. Það var haft réttarhald yfir hon-
um. Hann var dæmdur til dauða. Bæjar-
fógeti skipaði eigandanum að slátra hon-
um. En þá komum við til sögunnar. Ólafur
þekkti karlinn. Við mútuðum honum. Við
fengum hann til að fresta slátruninni um
nokkra daga. Hann geymdi hrútinn í skúr
rétt við götuna, sem Ásvaldur gekk um á
hverju kvöldi. Þetta var einn þáttur undir-
búningsins. Hrúturinn átti að koma fram
við Ásvald sem fulltrúi okkar. En með því
að tala um mannýg naut undir borðum,
höfðum við komizt að því að hann hafði
ekki heyrt getið um hrússa.
Svo kom kvöldið góða. Við vorum fullir
eftirvæntingar. Undir borðum sagði Ás-
valdur okkur að venju nokkrar sögur af
Jóni föðurbróður sínum. Okkur þótti -ekk-
ert að því að heyra þær í þetta sinn, Við
biðum okkar tíma. Eftir kvöldmatinn sett-
ist Ásvaldur út í horn með pípu sína og
las blöðin, en við f jórmenningamir tókum
fram pappaspjaldið okkar og glas. Það
höfðum við gert annað slagið allt sumarið.
Ásvaldur hafði oftast verið viðstaddur en
aldrei tekið beinan þátt í því. Hann var þó
ekki vantrúaður á slíka hluti. Alls ekki.
Hánn trúði því meira að segja að sáhr
framliðinna gætu tekið sér bólfestu í dýra-
líkömum. Hann hafði oft haldið því fram.
Það er víst einhvers konar guðspeki, er
það ekki? Jæja, það er nú sama. Já, þetta
fór allt fram samkvæmt áætlun. Ég hafði
verið kjörinn til að stýra glasinu. Andarn-
ir áttu ekki að færa það til í þetta sinn.
Fyrst létum við koma þessa venjulegu
kunningja okkar þarna hinum megin frá.
Við spurðum, og þeir svöruðu. Allt eins
og vanalega. En svo allt í einu kemur nýr
andi. Við spyrjum hann að heiti. Hann
kveðst heita Jón. ,,Ég vil tala við Valda,“
segir hann. „Ertu Jón föðurbróðir Ásvald-
ar?“ spyrjum við. ,,Já,“ svarar hann. Við
hrópum upp yfir okkur. Við köllum á Ás-
vald. Það hummar eitthvað í honum, en
hann kemur þó. Hann bograr yfir okkur.
Glasið þýtur eftir spjaldinu. Það stafar
hratt: ,,Þú ýkir, frændi. Hættu því. Ég
hefi fengið annan líkama fyrir nokkru. Ég
er skammt frá. Ég kem og refsa þér í
kvöld. Vertu sæll.“
Augun standa í Ásvaldi. Hann hefir
fylgt hverri hreyfingu glassins af eftir-
tekt. En nú látum við það staðnæmast.
Við þykjumst reyna að koma því af stað
á ný en segjumst ekki geta það. Allir and-
ar séu farnir. Við stöndum upp og tökum
að ræða þetta fyrirbæri okkar í millum.
Við þykjumst taka það fyrir góða og gilda
vöru, að einu undanteknu. Við segjumst
ekki trúa því, að hann hafi fengið annan
líkama. Það sé áreiðanlega einhver vit-
leysa. Slíkt komi ekki fyrir. Ásvaldur
segir fátt fyrst í stað. Hann er hugsi. En
svo grípur hann inn í umræðurnar. Þetta
hafi nú verið talsvert merkilegt. Þó hafi
skilaboðin áreiðahlega ekki komið rétt.
Hann hafi aldrei ýkt neitt í frásögnum
sínum. Nei, það hafi heldur verið það gagn-
stæða. En það, sem sér finnist sennilegast
af þessu öllu, sé það að Jón gamli hafi
fengið sér annan líkama. Það sé ekki nema
rétt eftir honum. Slíkt sé mögulegt. Hann
hafi einu sinni lesið bók um þessi mál. Síð-
an kom löng endursögn úr þessari bók,
hvernig mannssálir gætu hlaupið í dýr og-
dýrasálir í menn. Alls konar vísindalegar
útskýringar. Við komumst auðvitað ekki
að með okkar skoðanir fyrr en seint og
síðar meir. Ásvaldur talaði svo að segja
einn allt kvöldið. Við létum okkur það vel
lynda. Við sögðum, að hann yrði að segja
okkur morguninn eftir, ef hann yrði var
við Jón, áður en hann færi að sofa. Hann
lofaði því. Annars sagðist hann ekki vera
trúaður á, að hann fengi nokkra heimsókn.
A. m. k. yrði sér ekki refsað saklausum.
Hann hefði góða samvizku. Við kvöddum
hann með virktum um kl. 11 um kvöldið.
Ég held, að við höfum aldrei verið jafn
elskulegir við hann.
Óðara en hann var horfinn út í rökkrið,
tókum við á sprett yfir túnin. Við stytt-
um okkur leið. Við hlupum beina leið að
skúrnum, þar sem hrúturinn var geymd-
ur. Við drógum hann út á þessu eina
horni, sem hann hafði. Við stóðum með
hann við hliðið, er við sáum Ásvald ganga
fram hjá, hægt og tígulega að vanda. Við
ýttum hrússa út fyrir, og svo biðum við
með öndina í hálsinum.
Nei, það hafði ekki verið ofsögum sagt
af blessaðri skepnunni. Hann hljóp fyrst
aftan að Ásvaldi, eins og til þess að njósna.
Svo tók hann nokkur vígaleg skref aftur á
bak og renndi sér því næst af fleygiferð
aftan á hann. Ásvaldur hrasaði við og rak
upp öskur. Síðan vatt hann sér við til þess
að vita, hver stæði fyrir árásinni. En þá
renndi hrússi sér upp í fangið á honum.
Ásvaldur féll aftur á bak með ópi og
óhljóðum. Hann stóð snarlega á fætur.
Þegar við sáum síðast, var Ásvaldur á
harða hlaupum niður götuna og Jón föður-
bróðir hans, nefnilega hrúturinn, á hælum
honum. Svo hurfu þeir frændur okkur út
í myrkrið.
Þú getur get þér í hugarlund, hvað
okkur leið. Við lognuðumst niður, þar sem
við stóðum. Við grétum af hlátri. Við
veinuðum af fögnuði. Við veltum okkur í
götunni af einskærri hamingju. Við lágum
þarna magnþrota, þar til bifreið hafði því
nær ekið yfir okkur. Þá fór hver heim til
sín. En áður höfðum við rifjað vandlega
upp hernaðaráætlun okkar fyrir morgun-
daginn. Þá átti lokaþáttur þessa sorgar-
leiks að fara fram. Allt samkvæmt áætlun,
alveg eins og í styrjöldinni.
Þjónn! Látið okkur hafa í skyndi tvo
brennivínssnapsa. Hafið þá af stærstu teg-
und.
Jæja, svo kom morgundagurinn. í býti
um morguninn var hrútnum slátrað. Ólaf-
ur og Garðar voru viðstaddir. Þeir sögðust
hafa tekið nærri sér að horfa á aftökuna.
Þeim var orðið vel við blessað dýrið. Það
var skiljanlegt. En nú keyptu þeir annað
lærið handa matarfélaginu. Þeir fóru með
það til ráðskonunnar. Við áttum að fá
kjöt í miðdegismatinn. Allt samkvæmt
áætlun.
Þakka yður fyrir. Já, skál! Skál fyrir
hrútnum!
Jæja, svo sátum við allir við miðdags--
borðið og biðum eftir matnum. Ásvaldur
var óvenju þögull. Hann var með bundið
um einn fingur. Önnur meiðsli sáum við
ekki. Við spurðum, hvort Jón föðurbróðir
hans hefði nokkuð heimsótt hann kvöldið
áður. Hann neitaði því. Vildi helzt ekkert
um þetta tala. Við létum það gott heita.
Svo tók hann að segja okkur sögu af ein-
hverjum Guðmundi móðurbróður sínum.
Við höfðum aldrei heyrt hans getið áður.
En sagan var merglaus. Guðmundur hafði
ekki verið annar eins maður og Jón. Svo
kom kjötið. Fallegt kjöt. Góð kjötsúpa.
Ásvaldur tók hressilega til matar síns.
Við sömuleiðis. Allir voru þögulir um
stund.
Þá var það, að Ólafur tók að kjamsa
og horfa út í loftið. „Hvaða kjöt er þetta?
Afskaplega er þetta einkennilegt kjöt. Það
er eitthvað sérstakt bragð að því. Af hvaða
skepnu er þetta?“
Ásvaldur hélt áfram að borða og sinnti
þessu ekki, en við hinir litum upp frá
diskunum og tuggðum af rólegri athygli.
Jú, við fundum það líka. Þetta gæti ekki
verið kindakjöt. Það væri svo ákaflega
ljúffengt og skrýtið á bragðið. Ólíkt öllu
öðru kjöti.
Ólafur stóð á fætur og gekk fram í eld-
hús. Hann kom aftur að vörmu spori.
„Ráðskonan segir, að þetta sé kjöt af ein-
hyrndum hrúti, sem hafi verið slátrað í
morgun. Hann Kristján gamli hérna niðri
í götunni átti hann.“ Ólafur settist aftur
og hélt áfram að borða. Ég fór að tala
um það, að ég hefði víst séð þennan hrút
í gær. Það hefði sérstaklega vakið eftir-
tekt mína, hve augnaráðið hefði verið
greindarlegt. Augun í honum hefðu verið
eins og mannsaugu. Já, og Garðar hafði
séð hann líka og athygli hans hafði einnig
beinzt að augnaráðinu.
Ásvaldur steinhætti að fást við stóran
kjötbita, sem var á diskinum. Hann var
orðinn náfölur. Hann stóð á fætur. Hann
tautaði eitthvað um, að hann þyrfti að
flýta sér. Hann rauk út úr stofunni. Við
sáum á eftir honum berhöfðuðum niður
götu. Hann slangraði eins og drukkinn
maður.
Nú var okkur skemmt. Við réðum okk-
ur ekki fyrir fögnuði. Við dönsuðum um
stofuna. Við hrópuðum húrra fyrir sjálf-
um okkur og hrútnum. Ég hefi aldrei
verið glaðari á æfi minni.
Ásvaldur kom seinna um daginn og tal-
aði við ráðskonuna. Hann bað að skila
því til okkar, að samkvæmt læknisráði