Vikan - 17.04.1941, Side 10

10
VIKAN, nr. 16, 1941
Heimilið
Meðferð ungbarna.
Að lauga barnið
Matseðillinn.
Söl til manneldis.
Um þau segir Magnús Stephensen
í Hugvekjum 1808:
„Sérhver sjóarbóndi og sömuleiðis
margt sveitafólk gjörþekkir söl, sem
eru almenn fæða fjölda manna i
nokkrum héruðum, einkum Árness-,
Borgarfjarðar og Dalasýslum, hvar
þeim jafnvel er til sölu í uppsveitir
töluvert safnað, hvar þau og seljast
dýrum dómum, einkum fyrir beztu
landaura, smjör, kjöt, ull, skinn og
brúkast jafnaðarlega til mannfæðis.
Um kraft og næringu sölva til
manneldis er margra þjóða reynsla,
og vorrar eigin fullnóg um fleiri und-
anfamar aldir, og ber saman þar um,
að þau gefi eitthvert hið hollasta og
mest nærandi fæði fyrir menn og
fénað undir eins og ljúffengt að
smekk.“
Jón Pálsson, fyrrv. bankagjaldkeri,
hefir gefið mér tvær uppskriftir að
matreiðslu sölva, þessar hefir hann
reynt sjálfur og gefizt ágætlega. —
Uppskriftirnar eru eftir norskum rit-
um, og eru á þessa leið:
Sölvagrautur.
30 gr. söl.
Yl liter mjólk.
1 matskeið sykur, salt.
1 egg.
Sölin eru þvegin og afvötnuð í
volgu vatni í 1 klst. Þá eru þau tekin
upp úr vatninu og soðin í mjólk í
% klst. Hrærðu eggi og sykri er
blandað saman við og soðið hægt og
hrært í 10 mínútur. Þegar grautur-
inn er orðinn límkenndur, er hann
soðinn. Salt, sykur og dropar látið
eftir smekk. Hann er látinn kólna og
borðaður með mjólk.
Söl með sveskjubýting.
110 gr. sveskjur.
30 gr. söl.
Sykur eftir vild.
Yz sítrónuhýði.
Sveskjumar og sölin em þvegin og
lagt sitt í hverja skál með % líter
af heitu vatni, og látið standa yfir
nóttina. Næsta dag eru sveskjumar
hitaðar í vatninu, sem þær hafa legið
í, og soðnar við hægan hita í 10 mín.
Sveskjurnar færðar upp og steinamir
teknir úr þeim, og þær lagðar í skál.
Sölin, með vatninu, sem þau hafa
legið í, er hellt í sveskjulöginn og
allt soðið í y2 klst. með sítrónuhýð-
inu. Þessu er hellt yfir sveskjurnar.
Borðað kalt með eggjamjólk eða
rjóma.
(Helga Sigurðardóttir: Grænmeti
og ber allt árið. TJtg.: Isafold-
arprentsmiðja h.f.).
Fallegust allra
dökkhærðra kvenna ...
Kay Sutton var valin úr hópi ,,100
fallegustu stúlkna í heimi“ sem
fallegust allra dökkhærðra kvenna í
Hollywood. Réttast er kannski að
bæta þvi við, að það var Paramount-
kvikmyndafélagið, sem valdi hana,
og að hún er ein af stjörnum þess.
En hvað sem því líður, verður því
ekki neitað, að stúlkan er ljómandi
falleg.
Húsráð.
Þegar þér hafði þvegið ullartreyj-
una yðar og þurrkað hana, skuluð
þér bursta hana laust með mjúkum
bursta, þá fær hún að fullu mýkt
sína aftur.
Ef þér eruð að sjóða seigan fugl,
þá bætið einni teskeið af ediki út í
soðið, það gerir kjötið meyrara.
Laugin á að vera 36° C.; laugar-
kerið á að vera hæfilega stórt, svo
að barnið geti rétt úr sér (má vel
hafa aflangan blikkbala); er hentast
að láta kerið eða balann standa á
lágu borði eða hæfilega háum kistl-
um eða stólum. Stendur þá bam-
fóstran hægra megin við barnið í
lauginni og skýtur vinstri handlegg
sínum undir hendur þess og höndinni
fram í vinstri handarkrika barnsins,
þó þannig, að þumalfingur hennar
sé jafnan utan á handlegg barns-
ins aftanverðum; hvílir þá hnakki
barnsins á framhandlegg fóstrunn-
ar, og er sá stuðningur nægur til
þess að halda barnskroppnum hæfi-
lega upp úr, en hann leikur að öðru
leyti laus í lauginni og getur sprikl-
að eftir vild. Ekki þarf að vera
dýpra á kroppnum en svo, að vætli
aðeins yfir geirvörturnar. Hægri
hönd sína hefir fóstran lausa til þess
að þvo með henni barnskroppinn.
Hefir hún til þess milda (yfirfeita)
sápu, en ekki þarf hún að vera ilm-
borin né skrautlituð. Er barninu nú
ýmist þvegið með hendinni einni
saman eða hafður til þess vel hreinn
klútur, voðfeldur og mjúkur (marg-
föld grisja, flúnnel eða þvíl.) og má
gera sér úr þessu smá-posa, hæfilega
stóran fyrir hendina. Barninu á að
þvo vandlega, einkum i öllum húð-
fellingum; í lauginni er barnið vana-
lega ekki látið vera nema svo sem
2 mínútur; þarf því oft að bæta um
þvottinn eftir á, eftir að fóstran hefir
tekið barnið upp úr lauginni; hún
þvær það þá í kjöltu sinni á eftir,
eins og langtíðast er. Þessi fyrsta
laug er annars fyrst og fremst til
þess að lífga bamið og fjörga það,
en vitanlega skolast þó ætíð talsvert
af óhreinindum af bamskroppnum
um leið, blóð og saur, og dálítið af
ostinum. Þegar bamið er tekið úr
lauginni, sveipar fóstran það í mjúk-
an dúk, volgan og voðfeldan, batar
um þvottinn þar sem þarf (húð,
fellingar, ostur); til þess er höfð
bómolía eða nýtt smjör, ósaltað;
þerrar síðan kroppinn vandlega, en
lætur aldrei vera mikið bert af hon-
um í senn, og klæðir svo bamið í föt-
in, sem þar eru hjá henni til taks.
Sérstaka aðgæzlu þarf umbúnað-
urinn um naflastúfinn, og ætti helzt
enginn að snerta á honum nema ljós-
an ein. Þykir þvi ekki þörf á að eyða.
orðum um það efni hér. Það er hvort-
tveggja, að Ijósunni er bezt tiltrú-
andi með að fara, eins og hún hefir
lært á námsskeiðinu, enda ekki jafn-
auðvelt að skýra frá þeim frágangl
með fáum orðum, eins og að sýna
hann verklega. Eins og áður var að
vikið, er þessari laug á nýfæddu
barni oft sleppt, ef hún er ekki beint
nauðsynleg til þess að lífga bamið,
og barnið þá þvegið í kjöltu; annars
er það verk ljósunnar, að annast ný-
fædda bamið fyrstu dagana. Hér var
drepið á laugina, ef fóstran eða móð-
irin sjálf skyldi lauga barnið síðar
meir, þegar v'el er gróið fyrir naflan;
þá kemur auðvitað ekki til mála
sumt af þessu, sem hér er drepið á,
t. d. ostur á baminu,! o. f 1., en í aðal-
atriðum er aðferðin við laugunina
öll hin sama og hér.
(Davíð Scheving Thorsteinsson:
Bamið, bók handa móðurinni).
Auglýsið í Vikunni!
HEILDSÖLUBIRGÐIR: ÁRN > JÓNSSON.HA F N A RST.5, REYKJAV ÍK.