Vikan - 12.06.1941, Blaðsíða 3

VIKAN, nr. 24, 1941
3
PATIIO
rádum konu sinnar.
SIMOI
lór að
Þessi grein fjallar um fátækan innheimtumann, sem
varð einn af auðugustu mönnum Suður-Ameríku,
tinkónginn Simon Patino, frá La Paz í Bolivíu.
Fyrir 35 árum starfaði Simon Patino
sem innheimtumaður hjá stóru vöru-
húsi í La Paz í Bolivia. Viðskipta-
menn firmans voru dreifðir um stórt land-
svæði og veslings innheimtumaðurinn
þurfti að ferðast alla daga milli Indíána og
smá námu- og plantekrueigenda í hérað-
inu umhverfis La Paz.
Einn dag var hann sendur til að inn-
heimta skuld hj.á Hillarion Arc. Hann átti
smánámu í héraðinu. Þannig stóð á, að
Arc átti ekki eyri upp í skuldina. Honum
var það líka vel kunnugt, að þetta verzl-
unarfyrirtæki sýndi enga miskunn í við-
skiptum við þá viðskiptamenn, er ekki
stóðu í skilum.
Eftir að hafa hugsað málið um stund,
lagði hann eftirfarandi tillögu fyrir Patino:
,,Ég skulda yður 40 pund. Til að kvitta
þessa skuld er ég fús á að afhenda yður
námuna sem greiðslu. Ég á ekkert annað
til. Jafnvel þó að húsbændur yðar vildu
lögsækja mig, gætu þeir ekkert tekið nema
námuna.“
Patino gekk að þessum skilmálum. Hann
áleit, að þetta væri það hagkvæmasta fyrir
félagið. Samningurinn var undirskrifaður
og allt var klappað og klárt.
Innheimtumaðurinn sneri aftur til La
Paz og gerði grein fyrir máli sinu. En í
stað þess að fá hrós fyrir sína ágætu
frammistöðu, eins og hann bjóst við, var
honum sagt upp stöðunni.
„Góði Patino minn,“ sagði forstjórinn.
„Ég þakka yður fyrir þjónustu yðar hjá
firmanu. Upp frá þessari stundu eru þér
ekki bundinn í þjónustu minni. I dag komið
þér aftur með verðlausa námu, í stað
peninga, sem þér voruð sendur að inn-
heimta. Hver veit nema þér færðuð okkur
dauða kú á morgun sem greiðslu upp í
skuld, ef þér úerðið hér lengur. Verið þér
sælir, Patino., En ég vil minna yður á, að
þér verðið að endurgreiða mér' þessi 40
pund, ef þér eigið að sleppa við fangelsis-
vist. En þessa góðu námu getið þér haft
sjálfur.“
Veslings Patino átti ekki til nein 40
pund. En frændi konu hans lánaði þessa
upphæð til þess að bjarga heiðri ættarinn-
ar.
Hvað átti nú atvinnulaus innheimtumað-
ur að taka til bragðs? Patino fór þegar
að skoða eign sína. Það var erfitt að vinna
námuna og hún lá uppi í f jöllum. Á land-
eigninni var lítill skúr, sem Patino ákvað
að leita hælis í. Það var þá alltaf gott og
blessað að þurfa ekki að greiða leigu eftir
hann.
Næstu vikur unnu þau Patino og kona
hans kappsamlega í námunni. Hann safn-
aði saman heilmörgum glansandi steinum
og fór með þá til La Paz til þess að láta
rannsaka þá. Ameríski efnafræðingurinn,
sem hann leitaði til, gaf eftirfarandi upp-
lýsingar:
„Málmgrjótið, sem þér senduð, inniheld-
ur ekkert nema tin, — málm, sem finnst
á ýmsum stöðum um allan heim. En þessi
málmsteinn inniheldur um 60% tin og það
er það mesta, sem enn hefir þekkst, og
það gerir námuna miklu dýrmætari, hversu
hún er fljótunnin."
Þegar Patino fór vissi hann hversu upp-
götvun hans var mikilvæg. Hann vissi, að
þótt tinið væri í sjálfu sér ekki dýr málm-
ur, var það þó ómissandi og mikið notað
bæði á friðar- og ófriðartímum. Frændinn
hljóp aftur undir bagga með þeim hjónum
og lánaði 60 pund í viðbót, svo að hægt
væri að byrja á námuvinnslunni.
I næstu tvö ár lifðu Patino og kona hans
sem einbúar uppi í fjöllunum og unnu
sleituláust frá morgni til kvölds. Indíána-
verkamennirnir, sem þau höfðu, voru einu
félagarnir. Jafnskjótt og hann gæti selt
vagnhlass af tinsteini, ætlaði hanp að nota
andvirðið til þess að kaupa upp landið í
kringum námuna.
Að tveim árum liðnum, hafði Patino
nokkur hundruð Indíána í vinnu. Tinsteinn-
inn fór til La Paz vikulega með vagna-
lestum. En Patino hélt áfram að vinna við
hhð verkamanna sinna. Jafnframt hélt
hann áfram að kaupa meira og meira land.
Einn góðan veðurdag fekk Simon Potino
óvænta heimsókn. Gesturinn var fulltrúi
frá hinum stóra Guggenheim banka í New
York. Hann hafði meðferðis tilboð frá
sterkasta málmvinnslufélagi Bandaríkj-
anna.
„Við viljum kaupa af yður námuna.“
„Hve mikið bjóðið þið?“
„Eitt hundrað þúsund pund.“
Simon Patino var hræddur um að sér
hefði misheyrst. Hundrað þúsund pund
fyrir þriggja ára starf! Það var ótrúlegt.
Hann var búinn að rétta út hendina eftir
pennanum sem Ameríkumaðurinn rétti
honum, til þess að undirskrifa samninginn.
Kona hans varnaði honum að skrifa
undir samninginn með þeim forsendum að
það væri ekki hyggilegt.
„Ef Ameríkumenn eru fúsir til að gjalda
100.000 pund fyrir námurnar okkar, get-
um við verið viss um að þær eru 10.000.000
punda virði. Skrifaðu ekki undir, Simon.
Eftir nokkur ár, verður þú orðinn ríkasti
maðurinn í Suður-Ameriku.“
Enn liðu þrjú ár. Dag nokkurn steig
Patino upp í flugvél og flaug til New York,
til þess að undirskrifa samning, er Gugg-
enheimsbankarnir buðu honum; þarna
hafði kona hans á réttu að standa.
Hinn nýi samningur tryggði Patino for-
sæti í stjórn hrings, er stofnaður var til
þess að vinna tinnámurnar hans. Fimmtíu
og eitt % af hlutum félagsins átti að vera
eign Patinos. Ameríkumennirnir tóku að
sér að sjá fyrirtækinu fyrir rekstrarfé.
Niðurlag samningsins fjallaði um upp-
fyllingu á spádómi frú Patino fyrir þrem
árum. Jafnskjótt og samningurinn var
undirskrifaður átti Patino að fá 10.000.000
punda.
Héðan í frá vann Patino ekki í nám-
unum.
Hann lagði upp í langa verzlunarferð.
Þegar hann kom aftur til Bolivia sex mán-
uðum síðar, var hann orðinn forseti tin-
hrings, er hann hafði stofnað og samein-
aði alla tinframleiðendur um víða veröld.
Síðustu tuttugu árin hefir þessi hringur
ráðið verðinu á tini. Meðlimir hans hafa
orðið ótrúlega auðugir. En auðugastur
allra er Simon Patino, — sem eitt sinn var
innheimtumaður í La Paz.
Þrátt fyrir sextíu og fimm ára aldur, er
Simon Potino enn þá eins og ungur maður.
Hann er ekki einungis einn ríkasti mað-
urinn í heiminum, heldur og einn hinn
hamingjusamasti. Hann á einn son og
þrjár dætur, sem öll eru gift.
Mr. Patino segir skemmtilega smásögu,
sem er heppileg til þess að enda á hérna.
Þegar hann einhverju sinni var spurður
hvað væri bezta augnablik lífs hans, svar-
aði hann: „Það var daginn, sem eigur
mínar námu 200.000 pundum. Það var ekki
meðvitundin um það, að vera orðinn ríkur,
sem orsakaði gleði mína. Ég var nýbúinn
að senda skeyti til forstjórans, sem ég
hafði unnið hjá sem innheimtumaður
reikninga." Það var svohljóðandi:
„Trúið þér því enn þá, að náma Hillarion
Arc’s sé ekki 40 punda virði?“
Sæt var hefnd Simon Patino.