Vikan - 30.09.1943, Blaðsíða 4

VTKAN, nr. 39, 1943
E1IIDURFU1IIDUR
eftir C. B. D.
Læknirinn gekk út á húströppurnar
heima hjá sér, hann var í ferðakáp-
unni, og tróð kuldahúfunni niður
fyrir eyru. I annari hendi hélt hann á
stórri, svartri, úttroðinni verkfæratösku,
en í hinni hendinni var hann með pípuna
sína; báðir þessir hlutir höfðu verið hon-
um tryggir förunautar um margra ára
skeið.
Hann staðnæmdist fyrir neðan tröpp-
urnar, gaf ökumanninum fyrirskipanir,
þar sem hann beið hjá gamla læknisvagn-
inum, sem var orðinn illa útlítandi af
margra ára brúkun, víða voru komnir
blettir á svarta gljána.
„Akið þér til Toft gamla, Andreas,“
sagði læknirinn.
,,Já, herra læknir,“ svaraði Andreas og
mundaði pískinn.
„Við skulum halda okkur á þjóðvegin-
um, þar til við komum fram hjá kirkjunni,
þá beygjum við niður veginn heim til Toft.
Það er gott veður í kvöld, og glaða tungls-
ljós.“
„Já herra læknir,“ sagði Andreas, sem
í sífellu handlék pískinn.
Læknirinn gekk út á götuna og rétti
handtöskuna inn í gegnum opnar vagn-
dyrnar, og settist því næst sjálfur upp í
kerruna, sem riðaði undan þunga hans.
Ung stúlka kom út úr húsinu með teppi
á handleggnum. Hún gekk að vagninum,
og vafði teppinu hlýlega um fætur lækn-
isins.
„Hvenær kemur þú aftur heim, pabbi?“
spurði hún, þegar hún hafði lokið verki
sínu og var komin niður úr vagninum
aftur.
„Eftir þrjá eða fjóra tíma. Nú, hvað
er nú að?“ Unga stúlkan hljóp aftur að
vagnhurðinni og tók í handlegg föður síns.
„Ekki fyrr!“ hrópaði hún, og stökk svo
aftur frá vagninum á harða spretti.
Læknirinn hleypti brúnum, og reykti
pípu sína í ákafa; svo skellti hann hurð-
inni aftur, og vagninn fór í burtu út í
myrkrið.
*
Þegar þeir komu í útjaðar bæjar-
ins var komin nótt. Það skröllti í vagn-
hjólunum á malarbomum veginum, lækn-
irinn kveikti í pípu sinni og hallaði sér
aftur í sætinu. Vagninn hristist til á óveg-
inum, og læknirinn gat naumast fest
augun á stjörnum himins í gegnum rúð-
una á vagninum, fyrir hristingnum, en
hann horfði samt alltaf út um gluggann,
-og reykti pípuna, í ákafa.
1 nálega fjörutíu ár var hann búinn að
ferðast um þetta hérað, um þessa sömu
vegi, jafnt að nóttu sem degi. Hann þekkti
þetta hérað vel — hvert tré og hvert
hús, sem hann fór fram hjá — alveg jafn
vel og hann þekkti hvern krók og kima í
þessum gamla vagni, sem kona hans var
svo oft búin að biðja hann um að „taka úr
umferð“. Og hann þekkti allt fólkið, sem
bjó í húsunum, og kotunumí byggðarlaginu.
Hann hafði verið þátttakandi í sorgum og
gleði margra þar. Og eins og hann þekkti
fólkið, þekkti fólkið hann jafnframt — og
það dáði hann og sá varla sólina fyrir
honum. Já, allir elskuðu hann, og ekki sízt
kotungarnir. Marg oft hafði hann farið í
sjúkravitjanir til þessa fátæka fólks, sem
ekki gat borgað honum, og beðið hann um
greiðslufrest, og hann hafði jafnan lánað
því. Aðeins reikningsbækurnar hans heima
í skrifstofunni, voru til frásagnar um allar
þær úti standandi skuldir, sem hann átti.
Hálfri mílu fyrir utan bæinn beygir veg-
urinn í norður, og stjörnur þær, sem lækn-
irinn hafði starað á, hurfu honum. Um leið
leituðu hugsanir hans í annan farveg.
Þarna niður frá — ekki svo langt í burtu
— undir sama stjörnuhimni og vagninn
var nú hafði hann farið svo oft áður, í
vikur og mánuði hafði hann ferðast um
þetta hérað. Það var eins og maður væri
kominn út á útkjálka veraldarinnar. Við
sjóndeildarhringinn var eins og logandi
bál, og það var einhver óhugnanleg tilfinn-
ing, sem greip mann þarna úti í myrkri
auðninni, og ekki hægt að verjast þeirri
ósk, að maður kæmist þaðan sem fyrst í
burtu aftur.
Læknirinn færði pípuna út í annað
munnvikið, og þjappaði hálfbrunninni ösk-
unni niður í hana með sleikifingrinum,
hann var mjög þungt hugsandi.
Ný mynd flaug honum í huga; það var
endurminning, sem bitið hafði sig fast í
huga hans, enda þótt langt væri um liðið;
þessi endurminning var frá þriggja ára
! WlTIÐ ÞÉR ÞAÐ?
: k --------------------------— :
E » =
| 1 1. Eftir hvem er þetta erindi?
i f. Bak við mig bíður dauðinn; i
| ; ber hann í hendi styrkri |
| k, hyldjúpan næturhimin
helltan fullan af myrkri. . 1
i 2. Hvenær var Fríkirkjusöfnuðurinn í jj
i i Reykjavík stofnaður?
: 3. Hvað er langt frá Reykjavík í kring i
um Hvalfjörð, til Hreðavatns?
| 4. Hvenær var Reykjanesskólinn tekinn i
i í tölu héraðsskóla? i
= 5. Hvenær voru fyrstu búnaðarsamtök á i
| Islandi stofnuð og hver gekkst aðal- !
lega fyrir stofnun þeirra ?
| 6. Hverrar þjóðar var tónskáldið Jóhann- =
es Brahms, og hvenær var hann uppi? i
i 7. I hvaða ríki fengu konur fyrst kosn- i
ingarétt, og hvenær var það sem þær i
! fengu þau réttindi?
1 8. Hvað hét frægasta skáld Englendinga !
um miðja 17. öld, og hvað bét höfuð- =
rit þess? =
: 9. Hvenær var einræðisstjóm komið á i |
Japan ? i
i 10. Hvenær misstu Svíar Finnland?
Sjá svör á bls. 14. !
stríðinu á Suður-Jótlandi. Þá hafði hana
aðeins verið átta ára patti.
Það hafði verið stjörnubjart kvöld, eins
og núna, þegar hann ásamt tveimur syst-
kinum sínum hafði orðið að fara í burtu
með foreldrunum, til landamæra Suður-
Jótlands. Stríðið hafði komið eins og
reiðarslag yfir fólkið í þessum Suður-
józka bæ. Og umsvifalaust, og án alls
undirbúnings hafði fólkið orðið að forða
sér í burtu. Hann mundi það, eins og það
hefði skeð í gær, þegar þau voru á ferða-
laginu, innilokuð í vagninum, sem faðir
hans hafði fengið lánaðan. I gegnum
gluggana hafði hann séð húsin, sem stóðu
í björtu báli eftir árásir fjandmannanna,
og á hverju augnabliki hafði glamrað í
rúðum kerrunnar við skotdynkina, sem
dundu við í sífellu, og voru ekki lengra í
burtu en svo, að greinilegamáttisjáglamp-
ann frá spúandi byssukjöftunum. Eitt sinn
hafði hann heyrt hræðilegan hvin rétt við
vagnhliðina, og orðið mjög hræddur. Eftir
það hafði móðir hans látið börnin liggja á
gólfinu, og þannig höfðu þau verið, það
sem eftir var leiðarinnar. Það var ekki
fyrr en morguninn eftir að hann sá að
báðar vagnrúðurnar voru sprungnar, og
stór skotgöt á hvorri þeirra.
Um miðja nóttina, þegar hann lá á vagn-
gólfinu — hafði vagninn orðið fyrir svo
miklum þrýsting, að hann hélt að hann
mundi velta um koll, en þó hafði það ekki
orðið. Nokkru síðar var vagninn stöðvað-
ur, og ökumaðurinn hafði opnað hurðina,
og kallað á föður hans út. Að vörmu spori
höfðu þeir komið með særðan hermann inn
í vagninn, sem legið hafði við veginn, og
móðir hans hafði bundið um sár hans með
léreftsklút, sem hún hafði meðferðis.
Þarna hafði þessi vesalings hermaður legið
hjálparlaus í fleiri klukkustundir og beðið
hjálpar, þangað til vagninn ók fram hjá,
þá hafði hann veifað með hendinni til öku-
mannsins, sem óðara hafði reynt að stöðva
hestinn, sem hafði hrokkið við, þegar hann
sá þessa þúst liggja við veginn í tungls-
birtunni.
Hermaðurinn hafði verið svo aðfram-
kominn, að hann hafði naumast getað
mælt; allan tímann í vagninum hafði hann
verið í hálfgerðu yfirliði.
Læknirinn var skyndilega rifinn upp af
hugsunum sínum við það, að vagninn
slingraði til og frá á veginum. „Aðeins
kortér eftir ennþá af þessum leiðinlega
vegi,“ sagði ökumaðurinn.
Nokkru síðar heyrðist hundgá og vagn-
inn nam staðar.
„Gott kvöld, herra læknir, gott kvöld,“
sagði rödd fyrir utan vagngluggann, og í
sama bili var hurðin opnuð. Það var hús-
bóndinn á bænum, Lars gamli Toft, sem
kominn var út að vagninum í tréskónum
Framh. á bls. 13.