Vikan - 13.02.1947, Blaðsíða 13

VIKAN, nr. 7, 1947
13
Hvítklæddi maðurinn.
Barnasaga eftir Karen Jörgensen.
ÞAÐ var árið 1859 eftir orustuna
við Solferino, þar sem frönsku og
austurrísku herirnir börðust og þar
sem Austurríkismenn biðu hræðileg-
an ósigur.
Prá orustuvellinum streymdu stöð-
ugt hópar af særðum mönnum til
borgarinnar; sumum var ekið í
vögnum og kerrum, en aðrir dróg-
ust áfram af veikum mætti. Meðal
þeirra síðustu var hávaxinn unglings
piltur, Sepp að nafni og var hann
einkasonur móður sinnar. Hann hafði
gengið í heriiin sem hornablásari, og
hann sýndi sig í glæsilegum einkenn-
isbúningnum með gyllt homið við
belti sér. Honum fannst hann sem
hershöfðingi þegar hann sá meðal
mannfjöldans, sem hyllti hersveitim-
ar, gamla leikfélaga sína. Þeir horfðu
allir á eftir honum með öfimd.
Þögul sorg móður hans hafði verið
það eina, sem skerti gleði hans. Hún
lét ekki hrifast af skrauti og hrifn-
ingu drengsins; hún hugsaði imi all-
ar þær hættur og grfiði, sem hann
átti í vændum, grimmd og eyðilegg-
ingu ófriðarins og að ekkert væri lik-
legra en að hún sæi hann aldrei fram-
ar.
Og nú dróst hann áfram með særð-
an handlegg, hárið loddi við enni
hans, einkennisbúningurinn skítugur
og tættur og hitasóttin kvaldi hann.
Munnur hans var bólginn af þorsta,
en ekkert drykkjarvatn var fáanlegt
til að svala sér á. Enginn hirti um
hann. Ef hann hnigi niður, tæki eng-
inn eftir því, hver hafði nóg með
sig.
{ Andlit Sepps var náfölt og stirðn-
að, en enginn hermaður grét, svo
var hann einnig að verða fulltíða
karlmaður — en samt gat hann ekki
hindrað að tvö tár hrutu af augum
hans og runnu niður kinnarnar.
Hann hafði heyrt að Frakkarnir
hefðu komið í flýti upp sjúkraskýlum
særðu, og margur maðurinn lét lífið
fyrir það, að hann komst ekki nógu
snemma undir læknishendur.
Sepp hafði dottið yfir annan her-
mann, en sá var þegar látinn og
stirnaður. Sepp barðist við að halda
fullri rænu, hann heyrði sjálfan sig
stynja hásum rómi: „Vatn — vatn
— mamma — mamma mín!“ En
engin bænheyrði hann. Síðasta hugs-
un hans var: „Það er gott að mamma
sér mig ekki!“ Þá varð allt dimmt
í kringum hann og hann vissi ekki
meira af sér.
Maður með sjúkrabörur beygði
i kirkjunni og skólanum í litla þorp-
inu Castigliones, og þangað ætlaði
Sepp að leita og biðja um hjálp. En
kraftar hans þurru jafnt og þétt.
Hann skjögraði áfram og þegar
hann kom að kirkjunni, þar sem
læknarnir voru önnum kafnir, leið
hann örmagna út af. Á svæðinu fyr-
ir framan kirkjuna voru hópar af
særðum mönnum, sem æptu og vein-
uðu, en það var ekki hægt að kom-
ast yfir að hjálpa öllum. I þá daga
voru engar hjúkrunarkonur, sem
reyndu að hlynna að og hjálpa þeim
sig skömmu síðar yfir drenginn, en
yppti svo öxlum og hélt áfram.
„Þetta er bara Austurrikismaður.
Við verðum að láta okkar menn
ganga fyrir þeim!“
En allt í einu ruddi ungur maður
sér braut á milli hina særðu. Hann
var grannvaxinn og hvítklæddur, en
fötin voru óhrein og með blóðblettum.
1 fylgd með honum voru nokkrar
konur, sem reyndu að líkna hinum
særðu. Þær voru með sáiaumbúðir
og drykkjarvatn. Hvítklæddi maður-
inn útbýtti vindlingum, hjálpaði jafnt
Austurríkismönnum sem Frökkum og
hvatti konurnar, svo að þær stein-
gleymdu allri þreytu. Þetta voru
konur úr nágrenninu, sem höfðu hrif-
ist .með af ákafri löngun mannsins
til að hjálpa og lina þjáningar hinna
særðu.
Læknamir tóku eftir, hversu hvlt-
klæddi maðurinn hjálpaði þeim mik-
ið. En enginn vissi hver hann var
eða hvaðan hann kom.
Hvítklæddi maðurinn laut yfir lif-
lausan líkama. „Þetta er drengur,"
sagði hann og velti honum á bakið.
„Veslings barnið, skyldi hann vera
dáinn.“
En það leyndist líf með Sepp og
þegar gert var að sári hans tók hann
að draga andánn reglulega. Einu
mannslífi var tfjargað þama — litl-
um dreng, sem var augasteinn móð-
ur sinnar.
Næstu daga fékk Sepp oft tæki-
færi til að sjá lifgjafa sinn. Félagar
hans sögðu að honum myndi hafa
blætt út ef hvítklæddi maðurinn
hefði ekki rekið augun i hann. Hvit-
klæddi maðurinn, eins og allir köll-
uðu hann, var hinum særðu sannur
vinur í þjáningum þeirra. Hann skrif-
að fyrir þá bréf og hlustaði á frá-
sagnir um ástvinina og veik ekki frá
dánarbeði þeirra sem dóu.
Þegar Sepp eftir langa og þunga
legu, fölur og tærðu, kom heim dáð-
ist hann mjög að hvítklædda mann-
inum og sagðist eiga honum lif sitt
að launa, en móðir hans blessaði þann
góða mann, sem hafði bjargað synl
hennar.
Hvítklæddi maðurinn hét Henri
Dunant og var Svisslendingur. Hann
hafði verið þarna á ferð og gleymdi
aldrei því, sem hann varð sjónar-
vottur að eftir orustuna við Solferino
og hann gerðist frumkvöðull að
þeirri líknarstarfsemi, sem við nefn-
um Rauðakrossinn og enginn nú ú
dögum gæti hugsað sér heiminn án
Rauða Krossins.
Köld eru kvenna ráð.
Framhald af bls. 7.
sem lét í ljósi vanþóknun sína á þessu ó-
þarfa mnstangi, tafarlaust aðstoð sína.
Burðarkarl tók ferðatöskur hennar og
hattaöskjur. Martin fékk að halda á teppi,
súkkulaðiöskju og tímaritshefti, og vék
hann ekki frá hlið hennar meðan farang-
urinn var skoðaður. Hver smáhlutur var
tekinn upp úr töskunum og athugaður, án
þess svo mikið sem skuggi af perlum kæmi
í dagsljósið.
Frú Portland, sem aftur var komin í
gott skap, brosti til hans og sagði undr-
andi.
— Vitið þér, að hverju þeir eru að leita?
Ég skil þetta ekki. Undrun hennar var svo
einlægnisleg að Martin fór að efast um að
hún gæti verið sek.
Þegar rannsókn farangursins var lokið
kom röðin að frúnni sjálfri. Eldri kona í
tollþjónustunni fór með hana á burt, með
sér, en Martin stóð eftir með ferðateppið,
súkkulaðiöskjuna og tímaritsheftið í fang-
inu. Hann var þegar orðinn viss um að
Kitty hefði leitt hann á villigötur í þessu
máli, og þegar hann allt í einu sá hana
koma gangandi eftir salnum í hinum lit-
lausa búningi með hornspangagleraugun á
nefinu með hárið slétt greitt undir flóka-
hattinum gat hann varla stillt sig um að
lúskra henni. Hún gekk beint til hans með
tindrandi augu og sagði.
— Þú ert eins og kjölturakki, sem verð-
ur að sitja fallega með sykurmola á trýn-
inu. Og svo bætti hún við ertnislega. Er
hún mjög hrífandi frúin í loðkápunni ?
— Ef perlurnar finnast á henni núna
væri þetta ekki unnið fyrir gýg, hreytti
hann út úr sér.
— Sko þarna kemur hún. Hann kinkaði
kolli í áttina til dyranna, sem frú Portland
birtist í með loðkápuna á handleggnum.
Hún var rjóð í kinnum og leit reiðilega út.
Kitty leit af henni á Martin með saman-
kipruð augu. Nú held ég að ég viti hvar
perlurnar eru niðurkomnar, hvíslaði hún
í æsingu.
— Gætið að, þér eruð að missa súkku-
laðiöskjuna úr hendinni, bætti hún við
hátt um leið og frú Portland nálgaðist
þau. Á næsta augnabliki var hún horfin
í mannf jöldann.
Ö, kvakaði frú Portland. Standið þér
hérna ennþá og bíðið með allt dótið mitt?
Látið mig taka við einhverju af því. ög
áður en Martin gat aftrað því greip hún af
honum súkkulaðiöskjuna.
Hann gekk þegjandi á eftir henni hálf-
lamaður af undrun, og argur yfir því að
hafa ekki látið sér detta þetta í hug fyrr.
Nú var hann viss um hvar perlurnar væru,
— en það var Kitty en ekki hann, sem
hafði uppgötvað það. Bara að hann gæti
náð í bölvaða öskjuna.
En frú Portland virtist ekkert kæra sig
um að láta öskjuna af hendi aftur. Hvorki
um borð í skipinu eða í lestinni til París-
ar tókst honum að láta hana skilja, hvað
honum þætti gott enskt súkkulaði, og hvað
það hefði verið hressandi að fá bita af
því núna í þessari rykugu frönsku lest.
— Nei, þykir yður gott súkkulaði?
kvakaði hún. Súkkulaði er það langbezta,
sem ég fæ. Ég tók með mér eina öskju,
sem eg hlakka svo til að borða þegar ég
kem heim. Hugsið yður. Við erum nærri
komin. Hún leit út um gluggaiin. Viljið