Vikan - 19.03.1992, Page 43

Charlie Chaplin var heiöraður sérstaklega
viö athöfnina áriö 1927 fyrir aö skrifa,
stjórna, framleiöa og leika aðalhlutverkið í
mynd sinni Sirkusnum.
Walt Disney er sá einstaklingur sem hlotiö hefur lang-
flesta óskara eða þrjátíu talsins. Sérstaka viðurkenningu
hlaut hann meöal annars fyrir aö skapa Mikka mús.
orðið siður að fremstu tónlist-
armenn heims taki þátt í
skemmtiatriðum kvöldiö sem
tileinkað er styttunni gylltu. Þá
var Charlie Chaplin heiðraður
fyrir að skrifa, framleiða, leik-
stýra og leika aðalhlutverkið í
mynd sinni Sirkusinn.
Strax á öðru afhendingarári
óskarsins var Ijóst að stefndi í
heimsviðburð og athyglin var
slík að útvarpsstöð í Los
Angeles sendi út beint frá at-
höfninni. Mary Pickford, leik-
kona og einn af stofnendum
United Artists kvikmyndafyrir-
tækisins, er sennilega minnis-
stæðust þeirra listamanna
sem þá hlutu viðurkenningu.
Cedric Gibbons teiknaöi
verðlaunastyttuna. Hún er af
vöðvastæltum karlmanni sem
stendur á filmuspólu og heldur
á krossfarasveröi en George
Stanley sá um útfærsluna á
höggmyndinni. Hlutföllin á milli
undirstöðunnar og styttunnar
sjálfra eru það eina sem breyst
hefur frá frummyndinni. Það
var ekki fyrr en 1931 sem stytt-
an fékk óskarsnafnið. Það
gerðist á þann veg að blaða-
maöur heyrði á tal bókasafns-
varðar í kvikmyndaakademí-
unni, sem var að skoða stytt-
una gaumgæfilega, en hún
sagði að styttan væri alveg
eins og Skari frændi hennar.
Blaðamaðurinn skrifaði í grein
að starfsmenn akademíunnar
kölluöu gripinn Óskar sín á
milli og þannig festist nafnið
við hann.
Walt Disney er sá listamað-
ur sem hlotiö hefur langflesta
óskara eða þrjátíu samtals en
hann tók á móti fyrstu verð-
launum sínum 1932 fyrirbestu
teiknimyndina það ár. Sérstak-
ur heiðursóskar kom einnig í
hans hlut viö sama tækifæri
fyrir að skapa Mikka mús. Það
er athyglisvert hve margir
frumherjanna í kvikmyndaiðn-
aðinum eru framarlega enn
þann dag í dag og nú, þegar
óskarinn verður afhentur í 64.
sinn, er myndin Beauty and
the Beast frá Disney fyrirtæk-
inu fyrst teiknimynda til að
vera útnefnd sem besta mynd-
in f fullri lengd.
Frá árinu 1935 hefur alþjóð-
lega ráðgjafarfyrirtækinu Price
Waterhouse & Co. verið falið
að sjá um talningu atkvæð-
anna og halda niðurstööunum
leyndum þangað til umslögin,
sem þær hafa að geyma, eru
opnuö og sigurvegararnir til-
kynntir. Umslagakerfið var tek-
ið upp 1941 en fyrir þann tíma
hafði pressan fengið úrslitin
skömmu áður en þau voru
opinberuð til þess að geta birt
þau í kvöldblöðunum að lok-
inni athöfninni. Óvandaðir
blaðasnápar sáu þó til þess að
gestir á leið til afhendingarinn-
ar árið 1940 gátu keypt sér
blað sem sagði nákvæmlega
frá hvernig Á hverfanda hveli
og Stagecoach skiptu á milli
sín verðlaununum. Þaö varð til
þess að innsigluðu umslögin
voru tekin í notkun.
Óskar fór ekki varhluta af
heimsstyrjöldinni og mátti
sæta þeirri niðurlægingu að
vera steyptur úr gifsi í fjögur ár
í röð vegna þess að menn
þóttust hafa brýnni not fyrir
málma á stríðstímum. Casa-
blanca var kosin besta myndin
1944 og The Lost Weekend,
sem var fyrsta Hollywood-
myndin til aö fjalla um alkóhól-
isma, var sigurvegarinn 1946.
ftalska nýraunsæismyndin
Skóburstarinn var brautryðj-
andinn í flokki mynd á erlendu
tungumáli en hún varð fyrir
valinu á tvítugsafmæli óskars-
ins 1947. Ári síðar unnu feðg-
arnir John og Walter Huston til
verðlauna fyrir leikstjórn og
besta aukahlutverk í vestran-
um góðkunna The Treasure of
Sierra Madre. Sir Lawrence
Olivier fékk önnur verðlaun sín
fyrir aðalhlutverkið í Hamlet og
eru hann og Vivian Leigh einu
hjónin sem hafa bæði sigrað í
þeim flokki en hún hlaut heið-
urinn fyrir hlutverk sitt sem
ríka spillta Suðurríkjastúlkan í
stórrómansinum Á hverfanda
hveli. Hún lék sama leikinn
1952 þegar hún var heiðruð
fyrir framgang sinn í Spor-
vagninum Girnd eftir sögu
Tennessee Williams. Karl
Malden, núverandi forstöðu-
maður kvikmyndaakademí-
unnar, vann einnig til verð-
A Sir
Lawrence
Olivier fékk
önnur
verðlaun
sín 1947
fyrir leik
sinn í
Hamlet.
Hann átti
eftir að
koma við
sögu síðar.
◄ Anna
Björns og
Hrafn
Gunnlaugs-
son við
setningu
Norrænu
kvikmynda-
hátíðar-
innar í Los
Angeles
fyrir
nokkrum
árum.
VIKAN 43
▲
Humphrey
Bogart
hlaut verð-
launin fyrir
aðalkarl-
hlutverkið i
Afríku-
drottning-
unni árið
1952.