Menntamál - 01.10.1931, Side 13

MENNTAMÁL
/3
•er, anhars er l>ezt að ]>ær komi frá börnunum. Þéim þarf a'Ö
minnsta kosti að finnast, að þau séu að vinna starfið sjálf.
Þá fyrst vex þeim áhugi og ábyrgðartilfinning. Þegar þau eru
byrjuð, er eins og eitt starf fæði af sér annað. Það mun rétt
vera, sem John Dewey, cinn hinn mesti uppeldisfræðingur nú-
tímans, hefir haldið fram, að gott og illt séu ,,relativ“ hugtök.
Sama verkið getur verið gott í einu tilfelli, en illt í öðru. Vana-
lega kallar hver ]>að illt, sem honum sjálfum er óþægilegt. Til
dæmis var eitt sinn safnað svörum við sptlrningu: ,,Hvað cr
vcrst í fari barna?“ Kennarar sögðu oftast: cftirtcktarlcysi,
foreldrar: óhlýðni og ósamis'úgli, en börnin sjálf sögðu að
það væri griiinml og harðleikni.
Þeim, sem starfa að uppeldi, væri hollt að athuga vel, live
oft ]>eir hanna harni af áhuga fyrir vclferð þess, og hve oft
af áhuga fyrir eigin þægindum eða jafnvel dutlungum. Sé ]>aÖ
rétt. að ekki sé hægt að kalla neitt verk golt í gegnum ]>ykkt
og þunnt og í öllum kringumstæðum. af þvi að gerðir manna
séu góðar eða illar, eftir afstöðu þeirrá til annara manna, hvar
á þá að draga línuna milli hinna góðu og illu starfa? John
Dewey segir. að þær athaínir séu illar, sem hindra frekari
athafnir, og ]>au störf góð, sem leiða til meiri starfa.
Væri ]>essi kenning rétt, mvndi mega flokka allri kennslu
í góða og illa kennslu, eftir ]>ví, hvort athafnir kennarans hindra
eða anka áhugarík störf harnanna.
Það eitt er víst, að áhugi, starfs]>rá og starfsgleði eru ein-
hverjir beztu förunautar hvers manns og l>landa sætu í hvern
bikar lífsins, er ]>eir ná til. Því er ver, að fullorðnir virðast
oft ekki hafa eins mikið af þessum gullvægu eiginleikum og
harnið. Hvort sem þetta stafar af hinum „negativu" hoðum
hinna fullorðnu, sem miða að ]>ví að hindra störf barnanna
eða af öðru. „Þú skalt ekki“, „láttu kvrt", „hafðu ekki hátt“,
eru einkunnarorð uppeldisins víða á heimilum, í skólum og úti
í leikvallarlausum þorpum, þangað til svo er komið, að ]>að
að vera góður, þýðir í huga barnsins að vcra kyr og l>egja.
Fjölmörg börn skrifuðu ritæfingu, um fyrirsögn, sem þeim