Menntamál - 01.06.1971, Blaðsíða 43

veilur í þjoðfélagskerfi, sambúðarháttum og
hugsunarhætti eldri kynslóðarinnar. Hins vegar
skortir unglingana oít þá víðsýni og reynslu,
sem er undirstaða umburðarlyndis og samúðar.
Ef til vill skilur enginn maður foreldra sína til
fulls fyrr en hann er sjálfur komirin á sama ald-
ur og hefir svipaða reynslu og þau liöfðu á
sínum tíma. Þess vegna verður uppreisn æsk-
unnar oft heit og svæsin, blandin fyrirlitningu
og beiskju, af því að þeim finnst þau liafa verið
svikin í tryggðum. Þetta gengur síðan út yfir
mörg þau verðmæti, sent eldri kynslóðin hefir
metið mikils og frá henni hafa verið þegin.
Það, sem hér hefir verið sagt, þýðir engan
veginn, að unglingarnir haldi ekki áfram að
hafa trúarþörf. En þegar hún segir til sín, eru
ýmsir möguleikar framundan. Hinn fyrsti er sá,
að unglingarnir afneiti trúarþörf sinni algerlega,
þrýsti niður í undirvitundina öllum hvötum,
sem af henni eru sprottnar eða við hana tengd-
ar. Þá myndast eins konar andlegt tóm, sem lijá
mörgum leiðir af sér einmanakennd og söknuð,
sent líkja má við munaðarleysi. Eg þykist hafa
orðið var við, að þetta ástand geti leitt til þung-
lyndis og ömurlyndis, jafnvel þegar allt virðist
leika í lyndi. Annar möguleiki er sá, að reynt
sé að svala trúarþörfinni með óeðlilegu móti,
gera sér einhvers konar gervitrúarbrögð úr efni-
við, sem raunverulega tilheyrir öðrum sviðum
sálarlífsins, svo sem stjórnmálum, listum, íþrótt-
um, náttúruskoðun. Allt getur jtetta verið verð-
mætt út af fyrir sig, en það fullnægir ekki þeirri
mannssál, sem einhvern tíma hefir lifað raun-
verulegt samfélag við þann guð, sem er allt í
öllu. Þriðji möguleikinn, sem til greina kemur,
er sá að leita að nýju inn i heim trúarinnar, en
halda þvi leyndu fyrir umhverfinu. Slíkir ungl-
ingar lifa oft heitu bænarlífi í einrúmi, en af-
neita trú sinni í heyranda hljóði, alveg eins og
unglingar halda leyndum sínum viðkvæmustu
tilfinningum, Jsegar hugurinn fer að hneigjast
til djúptækara ástalífs heldur en yfirborðslaus-
ungin gefur til kynna. En Jjað ieiðir af sjálfu
sér, að alveg eins og hugmyndir unglingsins um
heiminn og mennina breytast, Jrannig breytast
einnig hugmyndirnar um guð, og leitin að full-
nægjandi niðurstöðum getur tekið á sig hinar
fjölbreytilegustu myndir. Þess vegna er það stór-
varhugavert fyrir ??ienningarlíf og lífshamingju
man?ia, að menntastofanir þjóðarmnar eru ekki
við það miðaðar, að ungt fólk þurfi f?-œðslu um
trúarbrögð og trúarlíf ?ie?na á s?nábarnaaldri.
Þess er engin von, að smábarnafræðslan ein dugi
neinum manni í Jjessum efnum fremur en öðr-
um.
Ein ástæðan fyrir því, að sumir unglingar eiga
erfiða aðstöðu í trúarlífi sínu, er afstaða eldri
kynslóðarinar, sem gerir unglingunum erfiðara
fyrir um trúariðkanir og bænarlíf. Margir for-
eldrar eru feimnir við að láta mikið uppskátt
um trú sína eða trúarbaráttu. Eullorðið fólk
talar yfirleitt lieldur ekki mikið um trúarbar-
áttu sína eða trúarleit. Þess vegna fá unglingar
oft Jjá lnigmynd, að guðstilbeiðsla og bænarlíf
tilheyri aðeins smábarnastiginu, eins og barna-
leikföng og barnalegar hugmyndir um tilver-
una, og eg veit um ýms dæmi Jiess, að unglingar
á viðkvæmu stigi hafa beinlínis hætt að biðja
til guðs, vegna þess að eldri félagar eða roskið
fólk gerði gys að þeim. En svo undarlegt sem
Jjað kann að virðast, vilja unglingar fátt í’remur
en líkjast hinurn fullorðnu. Þessi lmeigð fer í
öfuga átt við gagnrýnina, sem eg nefndi áðan.
En staðreyndin er sú, að unglingur í mótun er
leitandi sál, sem felur x sér margs konar and-
stæður.
Þegar rætt er um trúarlíf unglinga, verður að
hafa það hugfast, að fæstir þeirra hafa vanizt
reglubundinni Jxátttöku í guðsþjónustum. Flest
börn á fermingaraldri hafa þar litla reynslu að
baki, nema barnaguðsþjónustur á smábarnastigi
eða sunnudagaskóla. En jafnvel börn, sem vani/.t
hafa á kirkjugöngur með foreldrum sínum í
bernsku, láta undan þeim Jxnnga, sem stafar af
óteljandi kröfum, sem gerðar eru til þeirra síðar
af fjölmörgum aðilum, svo sem skólum, l'élög-
um og alls konar samtökum, sem nú orðið ráða
mynd þjóðlífsins og fara sínu fram án nokkurs
lillits til kirkjunnar. Það er fullkomin vanvirða,
að ekki skúli vera komin á skipulögð samvinna
með kirkjunni, skólunum, iþróttahreyfingu?mi,
ferðafélögunum og fleiri hópum, se??i beinlinis
MENNTAMÁL
105