Bjarmi - 01.12.1978, Blaðsíða 11

Spurningarnar eru alls 759 og svör-
in jafrunörg. Þar er fjallað um
margvísleg efni. Sem dæmi má
nefna:
10. Hver hefur ritað Biblíuna?
208. Hvernig á maður að koma
fram við eiginkonu sína?
237. Er syndsamlegt að stela frá
ríkum manni?
467. Hvað gerist á dómsdegi?
660. Geta ungbörn trúað?
Lærið utan að!
Öll börn í Danmörku og Noregi
áttu að læra bókina utan að, er þau
gengu til prestsins, og var hún not-
uð í marga áratugi. Það var ekki
auðvelt að vera fermingarbarn í
þá daga. Einkum reyndi á þá, sem
voru lítt fyrir bókina eða voru
jafnvel ólæsir.
En Pontoppidan leit svo á, að
hyggilegt væri að læra utanbókar
sálmavers og ritningarstaði, meðan
fólk væri ungt, því að sá dagur
gæti komið, að það hefði þörf á
þvi. Þó að menn skildu ekki strax
eitt og annað í fræðunum, gæti það
lokizt upp fyrir þeim síðar, þegar
þroskinn yrði meiri, og þá fyndu
þeir huggun og gleði 1 því.
„Þegar við erum í nauðum stödd
og ótti sækir að okkur, verður
margur sannleikurinn lifandi fyrir
okkur, þó að við höfum þekkt hann
árum saman, en aðeins svo sem
eitthvað, sem okkur kom ekkert
við.“
Þannig skrifaði Pontoppidan
prestum á sínum tíma. Hann lagði
mikið kapp á að útbreiða þekk-
ingu á kristinni trú. Sérhver mað-
ur varð að fá að heyra um hjálp-
ræði Guðs, svo að hann eignaðist
lifandi trú í hjarta sitt. Takmark
lífsins er sáluhjálp á himnum, seg-
ir Pontoppidan, og er fyrir mestu
að lifa þannig, að himinninn verði
opnaður okkur.
Fyrstu spurningamar í ritinu
„Sannleikur guðhræðslunnar" eru
á þessa leið:
1. Kæra bam, þráir þú ekki
ekki hamingju á jörðinni og sálu-
hjálp á himnum?
Jú, ef ég gæti aðeins eignazt það.
2. Viltu fara þann veg, sem
leiðir þig að þessu takmarki?
Já, ef ég gæti fundið hann.
3. Trúir þú ekki, að Guð sé til?
Jú, því að óhugsandi er, að heim-
urinn hafi skapað sig sjálfur. Hann
hlýtur að eiga sér orsök, sem er
eldri og æðri en allir hlutir, og
þessi eilifa vera er kölluð Guð.
Þegar slikum spurningum í upp-
hafi bókarinnar lýkur, taka við
þessir kaflar:
1. Um lögmálið. Boðorðin tíu.
2. Um trúna. Þrjár greinar trú-
arjátningarinnar.
3. Um bænina. Faðir vor.
4. Um skírnina.
5. Um heilaga kvöldmáltið.
Þarna finnur sá mikinn vísdóm,
sem vill vita vilja Guðs og læra að
þekkja veginn til himins.
Erik Pontoppidan samdi marg-
ar bækur. Ein var um landafræði,
önnur um tungumál, sú þriðja var
sálmabók, fjórða um prinsinn
Menoza. Má af þessu sjá, að hann
var maður fróður og gáfaður og
átti mörg áhugamál.
Hann var biskup í Björgvin í
Noregi um tíma, og var einn þeirra
sem stofnuðu fyrsta kennaraskól-
ann þar í landi. Bændunum í kring
féll ágætlega við biskup sinn og
fór vel á með þeim.
Pontoppidan kvæntist þrisvar
sinnum, og átti hann tíu böm.
Hann lézt í Kaupmannahöfn árið
1764. Þá var hann háttsettur í há-
skólanum þar, kenndi meðal ann-
ars prestsefnum. Allt til hinztu
stundar gerði hann sér far um að
afla sér þekkingar og fróðleiks og
semja bækur.
„Sannleikur guðhræðslunnar"
hefur verið gefin út nú á seinni
árum, a.m.k. í Noregi. Sýnir það,
að nútímamenn kunna vel að meta
þessa ágætu bók.
Skýrar línur
Marka má af því, sem að ofan
greinir, að Erik Pontoppidan hef-
ur eignazt lifandi trú, þó að and-
legur hagur hans væri mjög bág-
borinn um það bil, sem hann bjó
sig undir guðfræðiprófið. Hann
varð heittrúarmaður, pietisti.
Heittrúarmenn drógu skýr mörk
á milli bama Guðs og barna heims-
ins. Kristinn maður á ekki að vera
eins og aðrir, sögðu þeir. Hugur
hans á að beinast að því, sem er
hið efra, á himnum.
Þeir lögðu mikla áherzlu á, að
enginn yrði hólpinn nema hann
eignaðist nýtt hjarta, endurfanid-
ist, því að mannaverk væm ónýt
og ekkert dygði nema náð Guðs
fyrir sakir Jesú Krists og fórnar
hans. Ef syndugur maður treysti
Jesú og miskunn hans, hefði heil-
agur andi gefið honum nýtt hjarta.
Heittrúarmenn komu oft saman
um orð Guðs og bænagjörð. Þeir
lásu líka upphátt hver fyrir öðr-
um úr hugvekjubókum.
Þetta eru góð einkenni, og er
ástæða til að hvetja menn til að
íhuga þau. Þau eiga við marga
lærisveina Jesú Krists á okkar
tímum.
Endursagt úr norsku.
Kristniboðssambandinu hafa borizt
eftirtaldar gjafir í október 1978:
Fró einstaklingum: BE 10.000; NN
1.000; Vina 1.000; SL 20.000; KP 5.000;
KP (áh.) 8.000; GGfM 12.000; VJ
50.000; EG 10.000; NN 500; MS 5.000;
BS 25.000; SM (áh.) 1.000; GA 116.500;
S (kona á ellih.) 500; IG 30.000; NN
500; JÞ 27.000; Úr bréfalúgu i Betaníu
3.000; Jakobsson (áh.) 1.000; LP (áh.)
1.000; SÁP (áh.) 1.000; PÁ (áh.) 1.000;
RES (áh.) 1.000; SG 25.000; Z 10.000;
M (kona á ellih.) 100; Konur á Laug-
arvatni 6.000; Kona 1.000; 1 og J
145.000; MJ 5.000; NN (ellih. Stykkis-
hólms) 1.000; Systir (sjúkrah. Stykkis-
hólms) 5.000; ÁJ 50.000; M og G
30.000; SH 10.000.
Frá félögum og samkomum: Élja-
gangur 12.000; Samk. á Helliss. 689;
Barnasamk. Ólafsvík 13.719; Samk.
Ólafsvík 28.040; Samk. Grundarfirði
6.325; Samk. Stykkish. 25.040; Akur-
eyrarkirkja 15.755.
Úr baukum: GGfM 10.049; SL 5.328;
Litli krónukallinn 428; KFUM & K,
Akranesi 8.900.
Minningargjafir: Til minningar um
Konráð Þorsteinsson frá ættingjum
130.000. Til minningar um Elínu Jó-
hannsdóttur, Sauðárkróki: Frá Kven-
félagi Staðarhrepps 10.000; frá vinum
10.000. Aðrar minningargjafir 40.800.
Gjafir alls í október; 936.173.
Gjafir það sem af er árinu 1978:
Kr. 16.643.108.

JÓLAKORT
Jólakortin, sem „Árgeisli“ gefur út,
fást i Aðalskrifstofunni, Amtmanns-
stig 2B. Ágóðinn rennur til kristni-
boðsins.
11