Heima er bezt - 01.09.1955, Blaðsíða 19

Heima er bezt - 01.09.1955, Blaðsíða 19
Nr. 9 Heima er bezt 275 Guðmundur Gíslason Hagalín: * A verði um gullkistuna Mikið má, ef vel vill. Sumarið 1949 var vélbáturinn Faxaborg leigður ríkinu til land- helgisgæzlu. Bátur þessi var ný- legur, var einn af þeim, sem ís- lendingar létu smíða í Svíþjóð í lok styrjaldarinnar. Hann er rúmar hundrað smálestir, og há- markshraði hans var níu mílur. Skipherra var Þórarinn Björns- son. Hann er fæddur á Þverá í Haliárdal árið 1903, lauk far- manna- og eimvélaprófi við stýrimannaskólann 1924. Hann hefur verið í þjónustu landhelg- isgæzlunnar síðan árið 1926 og er nú skipherra á varðskipinu Ægi. Hann er ágætur sjómaður og yfirmaður og hefur tekið fjölda skipa í landhelgi, áður fyrrum við mjög frumstæð skil- yrði. Fyrsti stýrimaður var Garð- ar Pálsson — og annar Þórarinn Gunnlaugsson. Þá voru og á skipinu tveir vélstjórar, þrír há- setar og matsveinn — eða alls níu manns. í byrjun septembermánaðar var Faxaborg send til gæzlu við Norðausturland. Tók hún þar við gæzlunni af varðskipinu Ægi. Tíðarfar var gott, oft logn og hiti, og var fjöldi skipa við síld- veiði á svæðinu frá Langanesi og suður fyrir Vopnafjörð. Hélt Faxaborgin sig mest á þessu svæði og hafði gát á erlendum síldveiðiskipum. Hinn níunda september kom hún að þremur erlendum skipum innan við fisk- veiðatakmörkin hjá Digranesi, sunnan Bakkafjarðar. Var eitt þeirra sænskt og tvö norsk. Voru skipshafnirnar að bæta net sín. íslenzk lög mæla þannig fyrir, að erlend veiðiskip megi aðeins halda sig inni í landhelgi, ef þau flýja í var vegna ofviðris, þurfa að gera við bilanir, afla sér vista eða leita læknis, og er erlendum skipshöfnum með öllu óheimilt að vinna innan landhelginnar að verkun afla eða viðgerð veiðar- færa. Skipstjórum skipanna var veitt áminning, og fóru þau síð- an út fyrir fiskveiðatakmörkin. Rússar höfðu hafið síldveiðar Pétur Sigurdsson. á íslandsmiðum, þegar hér var komið. Tvö móðurskip voru þarna á veiðisvæðinu og fjöldi veiðiskipa. Annað móðurskipið var tíu þúsund smálestir og hitt sex þúsund. Veiðískipin voru um tvö hundruð smálestir, og voru þau knúin mótorvélum. Að kvöldi þess tiunda hélt Faxaborgin norður yfir Bakka- fjarðarflóann og upp undir Langanesið. Þegar þangað kom, sáu skipverjar, að hið minna móðurskip Rússanna kom út með nesinu, allnærri landi. Það hafði nótabát í togi. Fyrsti stýrimaður á Faxaborg var á verði, en skipherra var vakandi. Stýrimaður tilkynnti honum þegar, hvað í efni væri, og var síðan hringt á fulla ferð og all- ir skipverjar kvaddir á þiljur. Þegar varðskipin koma að veiðiskipi, sem talið er í land- helgi, er staður skipsins merkt- ur þannig, að skotið er út stóru dufli, sem á er veifa. Duflinu er lagt við dreka, sem við er festur bútur af hlekkjafesti, en niður- staðan er lipur stálvír. Nú var þetta dufl haft til reiðu, og skipsbáturinn losaður úr tengsl- um. Síðan gekk einn hásetinn, Jóhann Andrésson, sem nú er bátsmaður á varðskipinu Þór, fram í stafn, svipti hlífðardúkn- um af fallbyssunni og setti í hana púðurhylki. Þá er varðbáturinn átti skammt ófarið að móðurskipinu, var hleypt af byssunni. Ferlíkið rússneska lét sem ekkert væri, hélt áfram för sinni og sýndi engin merki þess, að skipstjóri hefði skilið, hvað um væri að vera. Var þá skotið öðru sinni, og nú brá svo við, að móður- skipið nam staðar. Varðbáturinn stanzaði ekki fyrr en hann var kominn mjög nærri hinu mikla fari. Þá var duflinu varpað út- byrðis og mældur staður skips- ins. Reyndist það fulla mílu inn- an við landhelgislínuna — eins og hún var dregin í þann tíð, eða tæpar tvær mílur undan landi., Nú var léttbátnum skot- ið út, og í hann stigu fyrsti stýrimaður og tveir hásetar. en Jóhann Andrésson stóð við byssuna, albúinn þess að skjóta, ef skipstjóranum á móðurskip- inu kynni að detta í hug að leita undankomu eða varna stýrimanni uppgöngu. Stýrimað- ur hafði með sér aðra af tveim- ur skammbyssum varðbátsins. Þegar léttbáturinn kom að hlið móðurskipsins, fleygðu Rússarnir festi til bátverja, og ennfremur hleyptu þeir niður kaðalstiga, enda var mjög hátt upp á öldustokk skipsins. Stýri- maður réðst þegar til uppgöngu,

x

Heima er bezt

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heima er bezt
https://timarit.is/publication/380

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.