Heima er bezt - 01.03.1958, Síða 8

SÖGUR MAGNÚSAR Á SYÐRA HÓLI
„SEFURÐU, BÖLVAÐUR!“
Gísli Jasonarson, bróðir Guðrúnar, konu Magnúsar
Steindórssonar í Hnausum, var fjölmörg ár vinnumaður
á Spákonufelli hjá Jósef bónda Jóelssyni. Hann var
mesta dygðahjú og dugnaðarmaður. — Það var eitt sinn,
laugardagskvöld að sumarlagi, að hann gekk ofan í
kaupstað og annar vinnumaður með honum, Sigurður
að nafni Markússon. Þeir slórðu fram á nótt, drukku
brennivín og urðu slompaðir. Daginn eftir var messað
á Spákonufelli. Þeim félögum þótti ekki annað hlýða
en ganga í kirkju, þó að þeir væru ekki sem bezt fyrir-
kallaðir. Þeir settust saman á bekk aftarlega í kirkjunni.
Ekki var langt komið messugerðinni, er þá tók mjög
að syfja. GísU harkaði af sér, því að hann vissi vel, að
ósvinna var að sofa í kirkju undir prédikun, en höfgi
seig á Sigurð. Er Gísli sá það, hnippti hann í sessunaut
sinn. En er það kom fyrir ekki, þreif hann til hans fast
og sagði byrstur, stundarhátt:
„Sigurður! Sigurður! Sefurðu, bölvaður! Sigurður!
Sigurður! Vaknaður, helvízkur!“ '
Sðgn Carls Berndsens, póstafgreiðslumanns í Höfðakaupstað.
KLIFAKOTSMÆÐGUR
Mæðgur tvær örsnauðar bjuggu í Klifakoti við
Blöndu. Svo bar til um vetur, að gamla konan lagðist
veik. Henni elnaði brátt sóttin, en dóttir hennar sat við
sængurstokkinn og leitaði henni hægðar.
Gamla konan vissi, að hverju fór og vissi, að hún
mundi ekki á fætur stíga framar. Hún þráði mjög að
ná prests fundi og meðtaka heilagt s^kramenti.
Dóttir hennar lagði þá af stað að vitja prestsins á
Hjaltabakka. Hríðarmugga var, er hún kvaddi móður
sína. Fór veðrið versnandi, en áliðið orðið dags.
Stúlkan kom að Hjaltabakka og sagði presti, hverra
erinda hún fór. Hann taldist undan ferðinni og varð því
þverari, sem hún gekk fastar að honum, og að lokum
aftók hann með öllu að fara -fetið, og væri það útrætt
mál.
Stúlkan sneri aftur við svo búið í þungu skapi. Veðr-
ið herti, eftir að hún fór frá Hjaltabakka, og varð
vonskuveður um kvöldið.
Seint um daginn komu menn að Klifakoti. Þeir gengu
í bæinn og fundu gömlu konuna andaða í rúmi sínu, en
dóttir hennar sáu þeir hvergi. En er þeir höfðu skammt
farið frá bænum, hittu þeir hana örenda í skafli. Segja
sumir, að það væri undir bæjarveggnum.
Presti varð þungt, er stúlkan var farin. Hann óttaðist,
að hún næði ekki heim, og iðraðist þess að gegna ekki
kalli gömlu konunnar deyjandi.
Næsta morgun snemma fór hann að Klifakoti, og
fylgdi honum vinnumaður hans. Er þeir komu þar og
urðu þess varir, hvernig komið var, fékk það presti svo
mikils, að hann hneig niður örendur við bæjarvegginn.
Eftir þetta fór Klifakot í eyði. Þar var engin byggð
langa lengi, en nú hefur verið reist þar myndarlegt ný-
býli fyrir fáum árum.
Það bar til að áliðnum degi um vetur, að menn voru
á ferð ofan Ása nálægt Blöndu. Þeir voru saman þrír
eða fjórir, og var einn Ólafur Björnsson á Auðólfsstöð-
um. Á þá skall hríð og kom svo, að þeir vissu ekki vel,
hvar þeir fóru. Er svo hafði gengið um stund segir Ól-
afur:
„Ef við værum nú staddir hjá Klifakoti, mynduð þið
þá treysta ykkur til að taka rétta stefnu á Hjaltabakka?“
Þeir kváðu svo vera.
„Látum^þá, sem við séum skammt frá Klifakoti, og
takið nú stefnuna.11
Svo var gert, og komu þeir að Hjaltabakka um
kvöldið.
Er þeir voru komnir í bæinn og höfðu jafnað sig
nokkuð eftir ferðavolkið, sneri einn þeirra félaga sér
að Ólafi og spyr:
„Hvernig vissir þú, að við komum á Klifakot í
kvöld?“
„Ég sá,“ sagði hann, „skugga í vegg í hríðinni skammt
frá okkur..Við vegginn kraup kona og sópaði snjónum
með höndunum. Ég minntist þá sögunnar um Klifa-
kostmæðgur og þóttist vita, hvrar við værum komnir.“
Sögn Jónasar Illugasonar frá Brattahlíð. Honum sagði móð-
ir hans, Ingibjörg, dóttir Ólafs á Auðólfsstöðum. — Fleiri
hafa söguna líkt og Jónas.
Almennt hefir verið talið, að prestur sá, er við sög-
una kemur, hafi verið séra Rafn Jónsson á Hjaltabakka,
prestur þar 1767—1807. Um lát hans segir svo í Guð-
fræðingatali Hannesar Þorsteinssonar:
„Hann var sóttur til að þjónusta konu í Hamrakoti,
en er hann kom heim á hlaðið, var hann örendur, er
hann var tekinn af hestbaki.“ 31. jan. 1807.
í Húnvetningasögu segir Gísli Konráðsson svo frá
andláti hans:
„Það var hinn 31. janúarmánaðar [1807] að Rafn
prestur rauði á Hjaltabakka Jónsson, Rafnssonar, var á
heimleið á móunum í grennd við Hamrakot og með
honum Isleifur Jóhannesson frá Breiðaváði og annar
unglingur. Hann mælti við þá:
„Varið ykkur, piltar,“ og hneig í því örendur af
hestinum.
Segja sumir, að hanna væri kominn heim á bæjarhlað,
en þar ætlaði hann að koma, og hnigi þar af baki í fang
ísleifs. Hafði hann þá þrjá vetur hins áttunda tugar.
82 Heima er bezt