Heima er bezt - 01.10.1958, Blaðsíða 7

Kaflar ur hr éfum frá Þorsteini Erlingssyni til
Ólafar á Hlöá
um
i n s o g sjá má af kvæðum Ólafar á Hlöðum, var
j vinátta mikil með henni og Þorsteini Erlingssyni
skáldi. Þau kynntust í Reykjavík skömmu eftir
að Ólöf kom þangað 1881, en þá var Þorsteinn
í skóla, og hélzt vinátta þeirra ætíð síðan. Framan af
Hafnarárum Þorsteins, eða frá 1884 og fram undir 1890,
áttu þau alltíð bréfaskipti, en eftir það hættu þau að
skrifast á um langt skeið, en tóku upp bréfaskipti á ný
nokkru eftir aldamótin, eins og síðar getur. Bréf Þorsteins
til Ólafar eru í mínum vörzlum, rúmlega 20 talsins. Ber
þar ýmislegt á góma, eins og vænta má.
Hér fara á eftir kaflar úr þremur bréfum Þorsteins,
hið síðasta er þó heilt að kalla má, aðeins sleppt örfáum
setningum. Eru bréfin að vísu dálítið valin af handahófi,
en gefa þó verulega hugmynd úm, hvernig bréfaskipti
þeirra voru. Þorsteinn var venjulega fáorður um sína ytri
hagi, og fréttir hans af Kaupmannahöfn og íslenzku ný-
- lendunni þar eru ekki margar. Fyrsti bréfkaflinn er sýnis-
horn þess. Annað bréfið er eins konar eftirmáli við kvæðið
Trú, von og ást, en það kvæði er ort sem svar til Ólafar
við öðru kvæði, er hún hafði sent Þorsteini. Það kvæði
hefur aldrei verið prentað. Síðasti bréfkaflinn þarf ekki
l'rekari skýringar við. Stafsetningu Þorsteins og greinar-
merkjum er haldið.
Úr bréfi 24. fúlt 1885.
Jeg yrki ekki baun og get því ekki sent yður neitt,
þettað eru eingar undanfærslur eða viðbárur, því það
er svo heilagur sannleiki eins og alt annað, sem jeg
segi.
Mjer líður mætavel, jeg geri ekki neitt gott nje ílt,
geing út þegar jeg nenni, fer í sjó og syndi á morgn-
ana og læt svo vera. Hjer er mjög friðsamt á Garði.
Danskurinn út á landi með húð og hári, og er að kyssa
kærusturnar, svo hjer eru aðeins Islendíngar, og þá
ekki allir heima altaf, þeir verða að bregða sjer út,
þegar fjörið verður of mikið fyrir þreyngslin á knæp-
unum hjer heima. (Við nefnum herbergi okkar
knæpur.) Hvað þeir þá hafast að skal jeg ekki segja,
það fær einginn að vita fyrri en á dómsdegi, nema
þegar þeir segja frá því sjálfir, og það gera þeir nú
reyndar oftast nær, þó það sje miður fínt, ef dömur
heyrðu.
Nú hafið þjer þá miklu viskunnar lúðurhljóma,
sem gella við í þíngsölunum daglega. Það er ævin-
lega gaman að heyra til þíngmanna einkum á íslandi,
þar sem önnurhvur ræða, er einúngis axarsköft og
persónulegar skammir. Jeg hlakka til að verða þíng-
maður.
Enn nú verð jeg að hætta þessu í þettað sinn því,
bæði er efni ekki mikið og tíminn þvertekinn fyrir
mjer. Yðar einlægur
Þorsteinn.
Garði 17. Apríl ’86.
Jæja Ólöf litla, það er þó eitthvað manslegra að
þakka þjer fyrir brjefið og sendínguna með Láru,
enn meira en þakklætið verður það ekki, því þessi
miði verður bæði blóðlaus og beinlaus, og eingin
borgun fyrir brjef þitt, sem var í alla staði gott og
innilegt. Nú er mjer að mestu batnað það sem að
mjer gekk um daginn, svo jeg get bæði lesið og
skrifað og látið öllum illum látum. Um trú, von og
ást, hugsa jeg mjög lítið, þær eru ofurspakar greyin,
og meiga vera hjá mjer eftir vild, koma ef þær vilja
og fara ef þær vilja, jeg spyr aldrei eftir þeim, og
held aldrei í þær ef þær vilja fara.
Vísurnar seinast1) voru bara svar upp á kvæði þitt
sem þú sendir mjer, eins og jeg veit að þú hefur sjeð,
það hleypur ævinlega strákurinn í mig þegar hnýtt
er í ástina, vonina eða trúna, af því jeg finn hve fjar-
stæðar skrípamyndir skáldin eru búin að búa til úr
þeim, og svo taka það hvur upp eftir öðrum. Astim
er gerð að gyðju eða eingli, sem hvísli að sálunum als-
konar yndis og ódáinstöfraþulum, laði og lokki
þángað til alt annaðhvurt stendur fast, ef maðurinn
veitir mótstöðu eða fer í hundana, ef hann lætur
töfrast. Vonin og trúin eru gerðar að hafgýgjum,
sem sitji úti í hafsauga og seyði til sín farmennina
hvaðanæfa, og smali þeim svo ofan í hríngiðuna.
„Ef einginn hefði ástartrú, þá yrðu fleiri sælir.“2)
Enn í staðinn fyrir þettað tilberamerki, eru trúin,
vonin og ástin í rauninni ekki annað, enn rjettar og
sljettar bárur á hafdjúpi mannlegrar sálar, sem lyft-
ast og hníga eftir því sem flöturinn bærist, og gánga
eftir föstum og óbifanlegum lögum í þær áttir sem
stormarnir í loftinu og straumarnir í djúpinu benda
þeim, og breytast og hreifast alt eftir þeim, og eru
kyrrar ljettar og ofsalausar þegar sólin skín glatt
og veðrið er gott, enn byrgja sig og kúra þegar haf-
ís eða lagís þekur flötinn. Auðvitað er ekki gott að
vita þar um allar breytingar á vindum og viðri held-
ur enn vant er í lífinu, enn það er galdurinn að láta
1) ' Það er kvæðið: Trú, von og kærleikur.
2) Niðurlagsorðin á kvæði Ólafar.
Heima er bezt 333