Heima er bezt - 01.10.1958, Side 11

Gisli Helgason t Skógargerði:
ANDAÐUR OG UPP AFTUR RISINN
Pað er ekki langt síðan, að öll aðstaða við að-
drætti og ferðalög milli Fljótsdalshéraðs og
Fjarða var með ólíkum hætti þeim, sem nú er
og yngri kynslóðin þekkir. Þá voru það hestar
og menn, sem byrðamar báru og vegina þræddu um
fjöll og firnindi. Á vetmm var auðvitað ekki um vegi
að ræða yfir fjöllin. Þá urðu menn og hestar að troða
gaddinn í misjafnri færð, reyna að gera slóð, og þræða
þar, sem skárst var. Um fram allt varð þó að gæta réttrar
stefnu og gá að sér að villast ekki. Slíkt kom þó fyrir
í hríð og náttmyrkri og varð örlagaríkt.
Um slíka stóratburði verður ekki rætt hér. Heldur
verður hér sagt frá smáævintýri, sem gerðist á Fjarðar-
heiði fyrir rúmum 25 árum.
Þá var sá maður vinnumaður á Hafrafelli í Fellum,
sem Einar heitir, og er þar raunar vinnumaður enn þann
dag í dag.
Foreldrar Einars voru þá komin niður á Seyðisfjörð,
þau Sigfinnur Mikaelssorf, vel kunnur hagyrðingur á
Héraði, og Jónína Einarsdóttir, og margt af börnum
þeirra.
í kauptíð um sumarið brá Einar sér niður eftir, til
að finna fólk sitt. Hann átti þá rauða hryssu, viljuga
en þæga, sem hann hafði til reiðar. Hann hefur mikið
yndi af hestum og á jafnan eitthvað gott til að koma á
bak.
Nú segir ekkert af þessari ferð Einars, fyrr en á heim-
leið aftur. Hann lagði upp, eins og það var kallað, að
kvöldlagi. Snjór var enn mikill á heiðinni en slóð góð,
og mátti heita gott leiði eftir henni, einkum að nætur-
lagi.
Um þetta leyti voru enn einhverjar hömlur á sölu
áfengis, en strax þegar bannið kom, reyndu menn að
ná sér í spíritus í lyfjabúðinni, sem oft kom sér vel.
Einar hafði nú farið þessa gömlu góðu leið, og hafði
ekki annað veganesti en spírituslögg á glasi, sem hann
ætlaði helzt að koma með heim, ef hann mætti þá eng-
um, sem þörf væri að hressa.
Nú mætir hann í brekkunum Árna bónda Árnasyni
í Blöndugerði í Tungu. Ámi kveðst heppinn vera að
mæta svona góðum manni. Nú fengi maður þó góða
hressingu. Einar hélt það nú, og tók upp spíritusglasið.
Árna þótti þetta allt of sterkt og dreypti þó í það og
þeir báðir. Hann segir Einari, að hann megi ekki drekka
þetta svona óblandað um nótt uppi á háheiði, þetta geti
drepið hann. Nú var Einar kominn svo hátt upp í
gaddinn, Stafina, að enga vatnslögg var að fá. Varð
hann því að dreypa í þetta svona, eða þá að vera þurr-
brjósta.
Þegar upp á Efri-Stafinn kom, dreypti hann vel á
þessu og taldi sig nú kominn úr mestum vanda. Nú var
hallalaus heiðin fram undan, en síðan undanhaldið niður
á Hérað, og veður hið bezta.
Þegar kom vestur yfir Fellshalann, þar sem kölluð
voru Mjósund, fór Einar af baki erinda sinna, en þegar
hann ætlaði aftur á bak, þá komst hann það með engu
móti. Hryssan var í mjósta lagi, nýgengin úr hárum,
og gjörðin svo löng, að eigi varð gyrt svo að dygði.
Hryssan var líka allhá, en Einar fremur lágvaxinn, svo
að aðstaðan var öll erfið.
Þegar Einar komst ekki á bak aftur og fann í hvert
óefni allt var komið, tók hann það ráð, að teyma hryss-
una dálítið út úr slóðinni. Þar iagðist hann svo til
svefns, á meðan spíravíman væri að rjúka úr honum,
en smeygði taumnum upp á handlegginn, svo að hann
missti ekki hryssuna frá sér. Hann vissi vel, að hún var
stillt og þæg og myndi bíða þarna róleg eftir sér, meðan
hann fengi sér hæfilegan blund.
En það voru fleiri á ferðinni þessa nótt yfir Fjarðar-
heiði.
Þegar Einar var nýbúinn að festa væran blund, komu
konur tvær að neðan. Þær sjá hrossið, sem stendur þar
stutt frá slóðinni, og þúst nokkra. Þær fara að athuga
þetta. Þeim verður felmt í meira lagi, því að þær sjá
ekki betur en að maðurinn sé dauður.
Ja, hvað getur ekki komið fyrir, þegar menn eru al-
einir uppi á reginfjöllum. Margur hefur nú orðið bráð-
kvaddur fyrr, þetta er nú svo sem ekki í fyrsta skipti,
sem slíkt kemur fyrir!
Konurnar reyna nú samt að vekja manninn, en árang-
urslaust.
Það er ekki að orðlengja það, að þær þekkja Einar,
en gefa honum dánarvottorð. Taka hryssuna og úrið
hans Iíka, svo að það slagni ekki þarna í snjónum, og
hraða för sinni sem þær mega til bæja og segja tíðindin.
Þær komu niður að Miðhúsum. Þar hjá garði lágu
allra leiðir. Þá var kominn fótaferðartími.
Nú var sent á næstu bæi og sögð tíðindin. Þótti ein-
sætt að fá menn til þess að sækja líkið strax, sem lægi
þarna á gaddinum í steikjandi sólarhita. Urðu til þess
þrír eða fjórir menn frá næstu bæjum. Auðvitað fóru
þeir með hryssuna Einars fyrst og fremst. Hver skyldi
svo sem betur fallinn til að bera líkið af heiðinni en
hún? Líklega átti hún samt enga sök á því, hvernig
komið var, en hvað um það, hún var nú einu sinni eign
þess framliðna, og því vel til fallin að hjálpa til að koma
honum í kristinna manna reit.
Nú víkur sögunni aftur til Einars. Hann vaknar seint
og um síðir. Virðist hafa sofið í lengra lagi undir þeim
kringumstæðum, sem fyrir hendi voru. Má vera, að
dánarvottorðið hafi þar einhverju um ráðið. Hann
(Framhald d bls. 343).
Heima er bezt 337