Heima er bezt - 01.08.1959, Síða 16

-Sæ^-Sæ^S-^-Sy^S^-S^Sy^Sæí: ?>»_' «>V S^S'^Sy^Sy^Sy^S^Sy&^^>sæi>Sy^Sy^Sys>Syi^S'^syi>S>^S>^rS
Æviminningar
BJARGAR SIGURÐARDÓTTUR DAHLMAN
FRÁ INGJALDSSTÖÐUM
ÞORA
JÓNSDÓTTIR
'isy\æs.> færði í letur
>syi?syi>s>'i>syi>syi>syi>syi>syi>s'i>syi>syi?syi
I.
a fi minn og amma, Eiríkur Sigurðsson og Guðný
/'w, Gísladóttir, fluttust drið 1820 sunnan frá
/ A Reykjavík til Akureyrar með hjónum, sem
■"- Mohr hétu, og voru hjá þeim eitt ár. Þá flutt-
ust þau að Vöglum og bjuggu þar. Þar fæddust börn
þeirra öll. Faðir minn var elztur barnanna, fæddur 1828,
en næst var Anna Guðrún. Þau systkinin léku sér alltaf
saman og unnust mjög. Afi missti heilsuna, þegar börn-
in voru í ómegð, og brá hann þá búi. Anna Guðrún
fór til fósturs að Hlöðum í Eyjafjarðarsýslu til hjón-
anna Flovents og Ingibjargar. Jóhann föðurbróðir minn
staðnæmdist á Vöglum hjá bóndanum, sem tók við af
föður hans, en faðir minn og Helgi bróðir hans, sem
var með þeim yngstu af systkinunum voru teknir til
fósturs á Stórhóli í Eyjafirði. Þar var vel að þeim bú-
ið, og föður mínum fannst hann alla tíð eiga heimili á
Stórhóli. Átján ára gamall fót hann norður að Ejósa-
vatni, sem vinnumaður. Ljósavatn var kirkjustaður og
var faðir minn forsöngvari í kirkjunni. Þar hittust for-
eldrar mínir fyrst. Móðir mín var Guðrún Erlendsdótt-
ir frá Rauðá í Bárðardal. Móðir hennar var Anna Sig-
urðardóttir frá Gautlöndum og faðir hennar Erlendur
Sturluson fæddur á Öxará í Bárðardal; um ætt hans
veit ég ekkert nema það að Jónas Helgason og Helgi
Helgason voru bróðursynir hans.
Móður minni er þannig lýst: Há og þrekin kona, blá-
eygð með feiknamikið skolleitt hár, sem tók niður fyr-
ir hné, vel gefin og mesta hannyrðakona. Hún teiknaði
frostrósir á glugga og óf í teppi og dúka, og á ég enn
þá eitt slíkt teppi. Mamma óf líka mikið vefnað, sem
kallaður var glitvefnaður (gobelin), og lærði hún það
af móður sinni, sem var annáluð hannyrðakona.
Björn Sigurbjörnsson á Selfossi hefur tekið saman
þessa lýsingu á föður mínum: Sigurður Eiríksson var
hár vexti og fremur grannur, herðaknappur, liðlegur á
velli og hvatlegur. Hann var bjartur í andliti, svip-
skarpur, dökkhærður, ennið hátt, toginleitur, munn-
bragðsmikill og hakan stór. Augun skolbrún, hvöss og
glampamikil og Iýstu mjög skapbrigðum. Málsnjall og
hélt fast á sinni skoðun. Einar Ásmundsson kvað hann
hafa talað svo tvisvar á fundum, að sér hefði líkað
mætavel. Sigurður var jafnan heilsuveill, en þó var
hann eins og Sigvaldi tengdasonur hans á Eljótsbakka
sagði um Eirík son hans á Sandhaugum, „heimskulega
bjartsýnn“.
Jakob Hálfdánarson fer þessum orðum um Sigurð í
ættartölubók sinni: Sigurður Eiríksson á Ingjaldsstöð-
um var afbrigða gáfumaður, svo mælskur, fróður og
ræðinn að unun var, hvar sem hann kom. Söngmaður
hinn bezti. Að sama skapi karlmannlegur á velli og fríð-
ur sýnum. Viðbrugðið fyrir dugnað, enda var þess ær-
in þörf, þar sem hann átti fyrir mörgum börnum að
sjá. Mun hann hafa gengið hart að sér, enda náði hann
ekki háum aldri. Sigurður var hagyrðingur góður, og
eru nokkrar vísur og kvæði varðveitt.
Afi kærði sig ekki um að fá svo fátækan tengdason,
því aðrir efnaðri buðust, en mamma taldi, að hún ætti
sig sjálf, og fór ekki að ráðum foreldra sinna. Svo voru
þau gefin saman og fóru að búa á móti Erlendi gamla á
Rauðá. Þar fæddust tvær elztu dætur þeirra, Kristín og
Anna. En faðir minn vildi hafa stærra olnbogarúm og
ásetti sér að ná í Ingjaldsstaði, en þar bjó maður, sem
Jens hét, ásamt systur sinni. Bærinn var svo lélegur,
að þar var ekki hægt að hafa börn, og þessi tvö ár, sem
pabbi bjó á Rauðá, byggði hann reisulegan bæ á
Ingjaldsstöðum. Síðan fluttust foreldrar mínir þangað,
en Jens bjó áfram í gamla bænum, og eftir að systir
hans dó, annaðist mamma gamla manninn. Hann lifði
ekki nema eitt ár eftir systur sína, og tók þá pabbi
lífsábúð á jörðinni og bjó þar meðan hann lifði, og þar
fæddust þeim tíu börn, sem upp komust.
í nýja bænum var stór baðstofa, hús, og frambað-
stofa, fjós undir palli, breið göng, eldhús og búr hvort
á móti öðru og steintröppur upp í baðstofuna, stórar
bæjardyr og bæjardyraloft og stofa sunnan við, þiljuð
í hólf og gólf, með einu rúmi og stórum slagbekk.
Pabbi setti sér það mark að auka búslóð sína með 10
ám í hvert sinn, sem hann eignaðist bam; og þegar
voru fæddar sex dætur, átti hann 60 ær í kvíum, fjóra
hesta og þrjár kýr, og þetta þótti á þeim árum laglegt
bú; en það var líka laglegur telpuhópur.
Kristín systir mín var elzt af okkur systkinunum.
Hún fór til Danmerkur og lærði ljósmóðurfræði og var
fyrsta lærða Ijósmóðir á landinu. Síðar giftist hún Jó-
hannesi á Sandhaugum og gegndi ljósmóðurstörfum í
Bárðardal í 55 ár. Anna var önnur í röðinni, hún giftist
Jóni á Fjöllum í Kelduhverfi, þeirra sonur er Olafur
272 Heima er bezt