Heima er bezt - 01.02.1963, Blaðsíða 2

Vié Iandamærin.
Undanfarna mánuði hafa deilur allmiklar staðið um
sálarrannsóknir, miðlafyrirbæri og andlegar lækningar,
og hafa þær vakið athygli margra, sem venjulega sinna
lítt þessum málum. Bergmál þeirra kvað hafa borizt út
yfir pollinn, og orðið þar blaðamatur, og jafnvel ís-
lenzkir menn notað þessar umræður, til að bregða upp
skoplegri mynd af Islendingum og trúarlífi þeirra og
menningu.
En er nokkuð skoplegt eða aumkunarvert við það,
þótt menn leitist við að finna svar við spurningunni um,
hvað sé hinum megin tjaldsins? Er það ekki fremur
aumkunarvert að til séu menn, sem neita því að vilja
spyrja um þá hluti.
Umræður þær, sem fyrr var getið, hafa naumast leitt
nokkuð nýtt í ljós í þessum efnum. Þeir, sem við hafa
átzt, hafa annaðhvort fyrirfram verið sannfærðir um
framlíf manna, eða neitað öllu, og þegar svo er háttað
verður naumast um jákvæðar úrlausnir að ræða. Hins
vegar er betur farið en ekki, að umræður þessar hóf-
ust. Þær sýna að mál þessi eiga djúpar rætur með þjóð-
inni, og mikill hluti hennar vill leita, unz svar er feng-
ið, og allt er betra en þögnin og tómlætið, þegar um
alvörumál er að ræða.
Fáir eru þeir menn, sem neita með öllu tilveru yfir-
skilvitlegra fyrirbrigða, nema haldnir séu ofstækisfullri
andúð á þeim. Slík fyrirbæri hafa gerzt fleiri en tölu
verði á komið víða um lönd, og mörg þeirra verið sönn-
uð svo traustum vitnisburðum, að eigi verða brigður
á bornar. Má þar nefna fjarskyggni, svipsýnir, forspár,
drauma o. fl. Margir hinna ágætustu vísindamanna hafa
fjallað um þau mál, t. d. í Sálarrannsóknafélaginu brezka
og viðurkennt raunveruleik fyrirbrigðanna. Til þeirra
má og telja andlegar lækningar. Því verður trauðlega
neitað, að þær hafi átt sér stað, af hverju sem þær hafa
stafað. Annað mál er svo, hvernig menn hafa viljað
skýra mörg þessara fyrirbæra, og má þar fyrst og fremst
telja miðlafyrirbærin. Margir eru þeir, sem telja sig
hafa fengið ótvíræðar sannanir þess, að þar séu fram-
liðnir menn að verki. Aðrir telja hins vegar, að þær
sannanir séu ekki fullnægjandi, heldur sé hér um að
ræða einhver öfl, sem búi í manninum sjálfum, og er
þá löngum gripið til undirvitundar og fjarhrifa. En
fjarhrif eru fullsönnuð. Menn geta sent hvor öðrum
hugskeyti um óravegu, og jafnvel geta svipir þeirra
birzt eða raddir þeirra heyrzt.
Ef vér lítum á viðhorfin til framlífs manna eftir dauð-
ann, má segja að-þau séu þrjú. í fyrsta lagi eru þeir, sem
neita algerlega að um framlíf geti verið að ræða, og
neita einnig að kanna það mál. í öðru lagi eru þeir, sem
að vísu geta trúað á annað líf en telja ókleift, eða synd-
samlegt að leita sér nokkurrar vitneskju um það. í
þriðja lagi eru svo þeir, sem telja sig hafa fengið óyggj-
andi sannanir fyrir framlífi mannsins, eða að minnsta
kosti nokkrar líkur og vilja stöðugt halda áfram að
leita.
Því verður ekki neitað að samkvæmt hinni efnislegu
þekkingu vorri er margt, sem mælir gegn framlífi
mannsins. Vér eigum erfitt með að hugsa oss líf án þess
efnis, sem vér getum vegið og mælt, en þegar vér hins
vegar lítum á þau yfirskilvitlegu fyrirbæri, sem ekki
verða vefengd, skýtur upp spurningunni, hvaða öfl séu
þar að verki, og hvort með oss leynist eitthvert afl eða
eiginleikar, sem enn hafi ekki verið vegnir né mældir,
og þá um leið í hverju þeir séu fólgnir. Og aðeins eitt
heiðarlegt svar er til í því efni, að rannsaka málið eftir
þeim leiðum öllum, sem oss eru tiltækar. Það eitt fær
leyst gátuna. Vér getum gengið að leitinni með hvaða
trú, sem vér viljum, en hvorki trúin ein né vantrúin fær
gefið oss það svar, sem vér æskjum.
Hinir einu menn, sem ótrauðir hafa leitað þessa svars
eru sálarrannsóknamennirnir. Þeir hafa lagt stund á þá
leit í meira en heila öld víða um lönd. Þúsundir og aft-
ur þúsundir manna hafa tjáð sig fengið fullvissu og
sannanir fyrir framhaldslífi. Sú fullvissa hefur veitt
ótölulegum fjölda manna sálarfrið og sefað sársauka
þeirra og sorgir. Og jafnvel þótt einhver veila væri í
sönnunum, er mér spurn, getur það verið syndsamlegt
eða hættulegt mannkyninu, að sefa sársaukann, létta
byrði harmanna og gefa þeim, sem eru að örmagnast
trú á lífið og kærleikann?
Eg minntist á veilur í sönnunum. Það eru margir,
sem gagnrýna allt, sem frá sálarrannsóknunum hefur
komið, og telja engar sannanir fullgildar, og í hæsta
lagi sé um að ræða sterkar líkur. Heiðarlega gagnrýni
er sízt að lasta í máli sem þessu. Eina leiðin til sambands
við annan heim hefur verið með aðstoð miðla. Vitað er,
að þar hafa fram komið margar vitleysur, og vísvitandi
blekkingar. En hversu mörg mistök hefur maðurinn
ekki gert í leit sinni að þekkingu, og hversu margar mis-
heppnaðar tilraunir hafa ekki verið framkvæmdar áður
en vér fengum þá þekkingu á efnisheiminum, sem vér
nú teljum óyggjandi. Þurfum vér þá að kippa oss upp
við, þótt eitthvað hafi farið úrskeiðis í rannsókn hinna
dularfullu fyrirbrigða.
38 Heima er bezt