Heima er bezt - 01.01.1966, Blaðsíða 18

Þetta var erfitt verk og kulsælt, en verst af öllu þó að
um leið og mennirnir komu inn í upphitaða bílana
bráðnaði snjórinn í fötum þeirra og bleytti þau. Aftur
og aftur urðu þeir að fara rennblautir út í moldviðrið
og kuldann til að aðstoða farartækin við að komast
áleiðis. Innan stundar skall myrkrið á og ekki bætti
það úr skák.
Fyrsti billinn er kominn yfir skaflinn, en þá þarf að moka
þeim nœsta braut.
Klukkan 9 um kvöldið komst bílalestin loks að sælu-
húsinu á Holtavörðuheiði. Þar var ekki um annað að
ræða en láta fyrirberast unz hjálp stórra vegavinnuvéla
bærist úr byggð, enda færðist veður stórum í aukana.
Var skollið á fárviðri með svo svartri hríð að ekki sá út
úr augum.
Farþegar og bílstjórar leituðu skjóls í sæluhúsinu. Það
var eina afdrepið. Húsið er ekki stórt og þegar 80 manns
var komið inn í það var það svo troðfullt eins og síld
væri drepið í tunnu. Þröngin svo mikil að fólk fékk sig
naumast hreyft, enda blunduðu margir standandi. í skýl-
inu eru fjögur svefnstæði og fólkið reyndi að skipta sér
niður í þau, þannig að hver og einn gæti hvílzt og sofn-
að þar skamma stund í einu.
Hiti var þarna nægur, því kynditæki voru í húsinu
og auk þess fékk fólkið hlýju hvert af öðru í þrengsl-
unum. Hins vegar var loftið svo þungt af súrefnisskorti
að illlíft var í skálanum nema opna hurðina endrum og
eins. En þá stóð strokan inn í húsið og bylurinn varð
næstum jafn svartur inni sem úti. Þá gáfust menn upp
við að anda að sér fersku lofti.
I útvarpinu hlustuðu skálabúar á frásögnina af hinni
frækilegu geimför Gagarins frá Rússlandi, sem þá var
nýlokið. Og til að gera sér eitthvað til dundurs í öskr-
andi stórhríðinni þarna uppi á miðri Holtavörðuheiði
var samið heillaóskaskeyti til Gagarins og það sent. Ef
Gagarin hefði sjálfur hugmynd um tildrög þessa skeyt-
is, og undir hvaða kringumstæðum það hafði verið sent,
myndi hann vafalaust meta það flestum öðrum skeyt-
um fremur, sem hann fékk við sama tækifæri.
Góðar endalyktir.
Þannig leið öll nóttin og allur næsti dagur til kvölds.
Margir voru úrvinda orðnir af svefnleysi og þreytu, og
þá ekki síður af sulti. Fæstir höfðu tekið nesti með sér
og nú var liðið á annan sólarhring frá því lagt hafði
verið af stað frá Fornahvammi. En kvöldið eftir um
sexleytið og eftir að dimmt var orðið af nóttu að nýju,
birtust tvær stórar ýtur til að hjálpa fólkinu og fylgja
bílalestinni norður af heiðinni. Höfðu ýtumennirnir
gnægð matar og heitt kaffi handa öllu fólkinu, enda vel
og hressilega tekið til matar. Skömmu seinna var lagt af
stað með ýturnar í fararbroddi. Veðurofsann var tek-
ið að lægja og hríðin eitthvað minni en áður. Um tíu-
leytið komst lestin heilu og höldnu niður í Hrútafjörð
og þar með var því ævintýri lokið.
Þröngt mega sáttir sitja.
Þetta minnir mig nokkuð á annað atvik sem skeði á
norðanverðri Holtavörðuheiði einhvern tímann á öld-
inni sem leið. Þá var þar nýbýli á milli Miklagils og
Hrútafjarðarár, sem Gilhagi nefndist. Þar bjuggu fátæk
hjón, Davíð og Þórdís að nafni, sem þáðu af sveit og
var fengið jarðnæði á þessum stað til að koma þeim ein-
hvers staðar fyrir. Litlu hreysi komu þau upp á býlinu
og með dugnaði og útsjónarsemi efnuðust þau svo að
þau fengu greitt sveitarskuldina og urðu sæmilega af-
íögufær áður en lauk.
Ingunn Jónsdóttir segir frá því í endurminningum
sínum að eitt sinn í ofsahláku um vor, er vermenn komu
að sunnan, hafi þeir lent í þvílíkum vatnavöxtum að
þeir komust hvorki yfir Miklagil né Hrútafjarðará.
Urðu þeir því að leita heim að Gilhaga og beiðast þar
næturgistingar. En mennirnir voru margir og húsakynni
lítil og þröng. Gekk heimafólk úr rúmum fyrir ver-
mönnum og lágu margir saman í hverju rúmi. En það
dugði hvergi nærri til og settust menn þá á rúmstokk-
ana á meðan fært var. En svo voru mennirnir margir
að ekki komust þeir fyrir í bæjarhreysinu, heldur urðu
að leita til útihúsa og láta þar fyrirberast um nóttina.
Menn voru gegnvotir af vatnsveðri og svita, en um
nóttina gerði frost og sótti þá kuldi á þá, sem gistingu
höfðu leitað í útihúsum. Skiptust mennirnir á að leita
skjóls og hlýju í bænum, en hinir skulfu í fjárhúsun-
um á meðan. Þannig leið nóttin. Vermennirnir voru
14 Heima er bezt