Heima er bezt - 01.11.1971, Blaðsíða 6

Björn og Rannveig ásamt börnum þeirra: Astu, Guðmundi, Gunnari, Gunnþórunni og Kristveigu, Einnig Þórhallur,
sonur Björns og fyrri konu hans, Gunnþórunnar. — Ljósm. Ljósmyndastofa Vigfúsar Sigurgeirssonar s.f., Reykjavík.
daprist á efri árum, geymist það að jafnaði bezt, sem
fjarlægast er í tímans rás. Minni og næmi Björns Krist-
jánssonar hefir án efa verið frábært framan af ævi,
ásamt sterkri fróðleiksþrá, og jafnan hefir hann verið
haldinn þeirri áráttu félagshyggjumannsins að láta sér
ekkert mannlegt óviðkomandi. I skóla gekk hann ekki,
en naut eins og fleiri innan við fermingu nokkurrar til-
sagnar hjá alþýðufræðaranum Guðmundi Hjaltasyni,
og síðar hluta ur vetri hjá sr. Benedikt á Grenjaðar-
stöðum, en eftir að hann var kominn á fertugsaldur
var hann á stuttu námskeiði samvinnumanna á Akureyri.
Sjálfur talar hann um sig sem ómenntaðan mann og
„varla sendibréfsfæran“, en í reyndinni var þó rithönd
hans fegurri og sendibréfastíll hans læsilegri en almennt
gerist hjá langskólagengnu fólki nú. Fjölfræði hans og
sérþekking í starfi, sem hann hóf á fullorðinsárum, er
glæsilegt dæmi um íslenzka sjálfsmenntun, eins og hún
gat orðið, meðan skólar voru sjaldgæfir og námsgleðin
algengari en hún hefir síðar orðið. Hann var einn
þeirra aldamótamanna, sem urðu án skólagöngu læsir á
Norðurlandamál og ensku og las allmikið á þeim málum,
m. a. ensk sagnfræðirit. Af söng og hljómlist hefir hann
haft mikið yndi, og hygg ég, að hann hafi verið vel að
sér á því sviði.
A merkum tímamótum í ævi B. K. heyrði ég æskuvin
hans úr Kelduhverfi gera samanburð á honum og sjálf-
um sér, er báðir voru ungir menn, á þessa leið: „Eg
þóttist geta margt en gat fátt, Björn þóttist ekkert geta
en gat allt.“ Veit ég að vísu, að þessi ágæti ræðumaður
ýkti samanburðinn á sinn kostnað. En það, sem hann
vildi leggja áherzlu á og rétt var, er það, að Björn hélt
sér lítt fram til mannvirðinga en ávann sér eigi að síður
traust manna og reyndist jafnan þeim vanda vaxinn, er
honum var falinn um ævina. Framkvæmdamáttur hans,
forsjálni, góðgirni og samvizkusemi, kapp hans og iðju-
semi gerðu hann að héraðshöfðingja, mikilsvirtum holl-
vin og ráðgjafa margra. Hreinskilinn hefir hann jafnan
verið, berorður, er honum þótti þess við þurfa og hvergi
legið á liði sínu, er honum þótti átaka þörf, lundin ör
og hlý. Tvær ljóðlínur eftir Arne Garborg í þýðingu
Bjarna frá Vogi urðu honum víst sérlega minnisstæðar:
„Þau eru verst hin þöglu svik
að þegja við öllu röngu,“
og vildi hann ekki láta þau á sér sannast. A bak við lið-
sinni hans eða andstöðu hefir jafnan staðið heill hugur
og heitur, og hvergi af sér dregið.
í rökkri ævikvöldsins birtir yfir endurminningum frá
löngum ævidegi með þáttaskilum hins blíða og stríða og
þáttaskilum í starfi. Það er gott gömlum manni að vita
sig hafa unnið vel og lengi og komið miklu til leiðar.
Frá þeim vettvangi á B. K. margs að minnast. Bústarfa
í föðurgarði og að hann framan af ævi var sjálfur bóndi
386 Heima er bezt