Heima er bezt - 01.01.1980, Qupperneq 44

Klakstöðin á
Laxamýri
Eftir Guðbrand Magnússon
Arleg veiði í Laxá
í A ðaldal hefur aukist
úr 600 löxum í 3400
frá því að stöðin
tók til starfa.
Ég sé strax að hreinlæti er mikið, og
j það fyrsta sem mér dettur í hug er
j skurðstofa. Klakstöðin á Laxamýri í
) Aðaldal er undir stjórn Björns Jóns-
sonar bónda þar, og fór ég á fund hans
til að fræðast örlítið um þessa búgrein,
j sem haslar sér æ stærri völl.
Nýlega var lokið við mikla vatns-
veituframkvæmd við stöðina sem
kostaði um 20 milljónir. Áður var
notað yfirborðsvatn, og var það mikið
vandamál á vorin þegar leysingavatn
kom inn í kerin. Leirinn settist í tálkn
seiðanna og kæfði þau.
Laxinn úr Laxá í Aðaldal er stærri
en annar lax, svo mikið að hann er
talinn sérstakur stofn. Þá er þessi sami
stofn einnig sterkbyggðari og ekki
eins sjúkdómagjarn og aðrir. Þetta
gerir það að verkum að seiði úr
Laxamýrarstöðinni eru eftirsótt, bæði
hér heima og erlendis.
„Þegar við byrjuðum með laxeld-
ið,“ sagði Björn, „þá var veiðin í Laxá
komin niður í 600 laxa á ári, en nú er
hún komin upp í 3400 laxa. Varla er
hægt að hugsa sér áþreifanlegri sönn-
un þess að vel hafi tekist.“
Björn fræddi mig á því að allar
góðar laxveiðiár hefðu eigið vatna-
kerfi. Eins og kunnugt er rennur Laxá
úr Mývatni og tengist öðrum, s.s.
Vestmannsvatni. Þessi vatnasvæði eru
hvorutveggja í senn; uppeldisstöð
fyrir laxinn og vatnsmiðlun árinnar.
Klakstöðina á Laxamýri eiga land-
eigendur Laxár og Mývatns og fleiri í
hlutafélagi. Stöðin hefur verið rekin í
15 ár, og var hún fyrst staðsett á
Húsavík. Núverandi húsnæði stöð-
varinnar á Laxamýri er 7 ára og er það
rúmgott. Fyrir þremur árum tók
Björn Jónsson bóndi á Laxamýri við
Fagur súmarmorgunn við Laxá í Aðaldal.
framkvæmdastjórn stöðvarinnar, og
þar að auki er maður þarna í fullu
starfi, Halldór Davíð Benediktsson.
Á haustin er lax veiddur í klak,
þ.e.a.s. hrygnan er tekin og hrognin
kreist úr henni og síðan er mjólk
hængsins sprautað yfir. Þegar ég
heimsótti stöðina var þessu lokið og
lágu hrognin í vatni og biðu þess að
klekjast út og verða að kviðpokaseið-
um. Síðan liggur leið þeirra í stór ker,
og þar vaxa þau og dafna, uns þau eru
seld út úr stöðinni; annað hvort í ís-
lenska laxveiðiá, eða þá að þau leggja
leið sína með einkaflugvél til Noregs.
„Það liggur við að maður sakni
seiðanna, þegar þau fara héðan,“
sagði Halldór Davíð, „því að maður
er búinn að leggja svo mikla vinnu í
þetta.“ Og Björn bóndi tók í sama
streng: „Því er líkt farið með laxa-
seiðin og önnur dýr sem ég bý með, að
manni fer að þykja vænt um þau.“
Laxinn er viturt dýr og má sjá það
t.d. af því að síðasta haust hrygndi
hann snemma. Það er vörn náttúr-
unnar gegn ótíðinni svo hrognin nái
að klekjast út og seiðin að lifa. Þetta
varð aftur á móti til þess, að illa gekk
að veiða í klak hjá Laxamýrarstöð-
inni, því stór hluti af laxinum hafði
þegar hrygnt.
Eins og áður sagði er hreinlæti til
fyrirmyndar í klakstöðinni, og öll
kerin eru þvegin daglega. Þegar mest
er að gera, verður að fá aðstoðarfólk,
svo hægt sé að annast þetta sóma-
samlega. Seiðunum er gefið með
sjálfvirkum „möturum“, sem stýrt er
með klukkum, og sagði Björn að þeg-
ar eitthvað væri framkvæmt innan
stöðvarinnar, „þá skal það vera
þannig úr garði gert að það endist, og
vera það besta sem völ er á. Allt of
margir falla í þá gryfju að reyna að
framkvæma mikið fyrir lítið, í stað
þess að framkvæma lítið og vandað
fyrir mikið. Það borgar sig örugglega í
framtíðinni.“
3 6 Heima er bezt