Heima er bezt - 01.09.1981, Blaðsíða 9

tvö ár, var í skóla á kvöldin og vann á daginn. Ég átti erfitt
fjárhagslega í Danmörku, því ég hafði haft góð laun í
Þýskalandi, sem ég hafði staðgreitt skatta af, en í Dan-
mörku þurfti ég að borga aftur skatta af mínum þýsku
launum að viðbættum sköttum af lærlingslaununum. En
alltaf vill nú gæfumanninum eitthvað til; ég tók upp á því
að fara eftir auglýsingum í blöðum og keypti notaðar
skrifstofuvélar, sem ég gerði upp og seldi. Með þessu
framfleytti ég mér.“
— Fórstu svo að vinna við skrifstofuvélaviðgerðir, þegar
þú komst heim frá námi og störfum erlendis?
„Þegar ég kom heim 1946 þekktust bókhaldsvélar varla í
fyrirtækjum hér á landi. Samhangandi eyðublaðaform sem
nú þykja sjálfsögð, voru þá notuð í tveimur fyrirtækjum í
Reykjavík, en á grundvelli reynslu minnar frá Þýskalandi
lagði ég áherslu á að bæta skrifstofutæknina og auka af-
köstin á þeim sviðum. Þetta átti fyrst og fremst við um
reikningaskrift í fyrirtækjum, því að tölvur voru þá ekki
komnar til sögunnar.
Ég var ötull í skipulagsmálunum enda ungur og áhuga-
samur. Meðal annars fór ég fljótlega að teikna reiknings-
og skýrsluform, sem ég sá um að láta prenta erlendis og
flytja inn. Varðandi sumt af því tókst mér svo vel, að sömu
formin eru notuð enn þann dag í dag.“
— En hvenær komu svo stórvirkari vélar til sögunnar?
„Það var 1950 sem skýrsluvélarnar komu til sögunnar
hér á landi og þá varð mikil framför á sviði skrifstofu- og
skýrslutækni. í kjölfar þess var komið upp aðstöðu og
tækjabúnaði til þess að prenta skýrsluformin og samhang-
andi eyðublöð fyrir skýrsluvélar hér á landi.“
Fjölskyldumynd.
F. v. fremri röð:
Karen, Frank og
Guðrún, foreldrar
Ottós og Pála.
F. v. aftari röð:
Frank, Ottó,
Aage, Hulda,
Georg, Elsa,
Aðalsteinn og
Páll.
að gera honum skiljanlegt að meira ætti ég ekki. En hann
klappaði mér á öxlina og gerði mér skiljanlegt að það gerði
ekkert til. Þarna var ég í tvær nætur matarlaus, frá hádegi á
föstudegi til hádegis á mánudegi. Þegar ég kom í verk-
smiðjuna var fyrsta verkið að fara með mig á lögreglu-
stöðina til að stimpla passann minn og fá dvalarleyfi og það
kostaði eitt mark. Þar með var ég orðinn peningalaus. Ég
fékk svo mat í verksmiðjunni enda orðinn matarþurfi."
— Hvað varstu lengi við nám hjá Þjóðverjunum?
„í náminu var ég í níu mánuði og tiltölulega fljótt komst
ég upp á að tala þýskuna. Ég var búinn að læra viðgerðir á
ritvélum, samlagningarvélum, reiknivélum og bókhalds-
vélum og fór þá heim. Um sumarið var ég á síld en ákvað
að fara aftur út til að læra meira. Þá fór ég til Kaup-
mannahafnar, en fékk að lokum vinnu í Þýskalandi hjá því
fyrirtæki sem ég hafði lært hjá.
Sumarið 1944 strauk ég til Danmerkur og fór þar huldu
höfði um nokkurt skeið. Allt var þetta hnitmiðað og tíma-
sett hjá mér. Ég vissi að Þjóðverjarnir ættu í svo miklum
erfiðleikum að þeir hefðu um annað að hugsa en að leita að
mér. Sannleikurinn var sá að þó ég væri einungis í skrif-
stofuvélaviðgerðum, þá var ég orðinn mjög nauðsynlegur
maður, því tæknimenntaðir menn voru ekki á hverju strái.
Áður en ég fór var ég orðinn verkstjóri yfir þremur verk-
stæðum fyrirtækisins sem ég vann hjá, í þremur borgum.
Þegar ég kom til Danmerkur, þá viðurkenndu Danir ekki
mína þýsku pappíra. íslendingar voru ekkert sérlega hátt
skrifaðir í Danmörku á þessum tíma vegna sambandsslit-
anna sem þá voru í uppsiglingu. í öðru lagi var það ekki til
bóta að hafa verið í Þýskalandi. Ég varð því að láta mér það
lynda að vinna sem „framhaldsnemi" og vann sem slíkur í
Heima er bezt 28 1