Kyndill - 01.03.1934, Blaðsíða 16

Kyndill
Ríkisauðvald
rikisrekstur
fyrirtækis. Þannig fer þörfin sívaxandi fyrir aukinni
skipulagningu — einu heildar-plani — en því er ekki að
heilsa, meðan nokkur hluti fjármála- eða framleiðslu-
starfsemi er í höndum einka-auðvaldsins, þó rikið hafi
nokkuð með höndum.
Rikisauðvaldið takmarkar vald atvinnurekendanna
með því að yfirtaka atvinnufyrirtækin, án þess þó aö
hagga við innri uppbyggingu fyrirtækjanna eða gefa
verkalýðnum þau áhrif, sem honum ber og hann ætti
að hafa. Verkalýðurinn getur á þessu tímabili að eins
óbeint með auknum áhrifum sínum innan þings og
stjórnar haft áhrif á stjórn og framkvæmdir á fjárhags-
og framleiðslu-sviðinu. Hitt verður hlutverk socialistiska
þjóðfélagsins, að finna þær leiðir, á hvern hátt verka-
maðurinn getur öðlast sín réttmætu áhrif á sínum vinnu-
stað og í sinni atvinnugrein.
Ríkisauðvaldið innleiðir opinberan eignarrétt á fyrir-
tækjum, en upphefur alls ekki mótsetningarnarj i skift-
ingu framieiðslunnar. Fyrirtækin munu oftast hlíta þeirri
stjórn, að horft verður eftir, ágóðanum, stjórnað með
reksturságóða fyrir augum; þess vegna verða stöðugar
mótsetningar milli verkalýðsins og starfsmannanna ann-
ars vegar og stjórnar fyrirtækisins hins vegar, þótt þær
mótsetningar fari minkandi.
Ríkisauðvaldið eyðir ágóðahungri einstakiinganna,
sem áberandi þætti í latvinnurekstrinum, en megnar ekki
að bæta það upp með því að koma í kring skipu-
lagðri heildarvirðingu, skipuiögðum ríkisrekstri. En
grundvöllur skipulagningar er lagour, og þróunin geng-
14