Muninn - 01.12.1949, Blaðsíða 3

Útgefandi:
Málfundafélagið
„H U G I N N“
M. A.
MUNINN
Ritstjórn:
Aðalsteinn Sigurðsson,
kennari,
Gunnar Hermannsson,
Sveinn Skorri.
22. árgangur.
Akureyri, desember 1949
2. tbl.
SIGURÐUR GUÐMUNDSSON
SKÓLAMEISTARI
Fæddur 3. september 1878 — Dáinn 10. nóvember 1949
Marga, víðs vegar um land, mun
hafa sett hljóða að kvöldi hins 10.
nóvembers, er þeir heyrðu útvarpsþul-
inn mæla þessi orð:
„Sigurður skólameistari er látinn."
Sjaldan mun andlátsfregn hafa
snortið viðkvæma strengi í fleiri
brjóstum. Það kvöld hafa áreiðanlega
margir hugsað til Sigurðar með hlýj-
um huga og tregablöndnu þakklæti,
og það ekki aðeins gamlir nemendur
hans, heldur og fjölmargir foreldrar,
er höfðu trúað honum fyrir börnum
sínum, og enn aðrir, sem notið höfðu
andans auðlegðar hans. Og minningar
hafa vaknað, því að Sigurður skóla-
meistari hlaut að verða minnisstæður
hverjum þeim, er eitt sinn hafði séð
hann eða heyrt. Svo sérstæður var
hann og svipmikill, svo ólíkur öllum
öðrum. Og mörgum mun hafa veitzt
örðugt að hugsa sér Sigurð skólameist-
ara dáinn. Fáir áttu þvílíkt fjör, voru
gæddir meira lífi en hann. Enn gneist-
aði af svip hans og orðum, svo að þeir,
sem voru yngri að árum, urðu að jafn-
aði fremur þiggjendur en veitendur
fjörs og gleði í návist hans. Fleyg orð
hrutu enn af vörum hans, og speki-
mál hans, yljað lífsins glóð, var enn
heitt sem áður. Mér er nær að halda,
að honum hafi aldrei búið fleira í hug
og hjarta en einmitt nú, er kallið kom.
Það er eflaust gæfa þeim, er þannig
fer, og sjálfur vildi Sigurður skóla-
meistari hætta hverjum leik, er hæst
liann fór, en fyrir oss, sem eftir stönd-
um, og fyrir þjóðina alla, er það
óbætanlegt menningartjón, er slík
andleg verðmæti hverfa fyrir stapann
mikla.
Og nú er Sigurður skólameistari dá-
inn. Handtakið hlýja og þétta vermir
ekki lengur. Andi hans slær ekki leng-
ur leifturblossum, sem lýsa veginn.
En þó er ekki eftir auðn og myrkur.
Minningarnar um Sigurð skólameist-
ara eru gæddar of miklu af lífi hans
sjálfs, til þess að hann geti horfið. Þær
lýsa enn og verma og munu gera um
langan aldur. Og verk hans munu
geyma nafn hans um ókomnar aldir.
Sigurður skólameistari var hún-
vetnskur að ætt, eins og öllum yður
mun kunnugt, fæddur að Æsustöð-
um í Langadal 3. sept. 1878. Að hon-
um stóðu merkar bændaættir á alla
vegu. Föðurfrændur lians voru bú-
höldar og sveitarhöfðingjar, ráðsvinn-
ir menn, sem ógjarna munu hafa
látið hlut sinn. Til þeirra mun Sig-
urður skólameistari hafa sótt þá ýtni
og lagni í málafylgju, sem auðkenndi
hann svo mjög og reyndist honum svo
giftudrjúg. Faðir hans, Guðmundur
hreppstjóri Erlendsson, mun og hafa
verið honum fyrirmynd um vöndug-
leik í embætti. En móðir Sigurðar
skólameistara, Ingibjörg Sigurðardótt-
ir, var mikil góðleikskona, og skilst
mér, að í þá ættina hafi hann fremur
sótt þann hjartans yl, er svo mörgu
vermdi. Það er annálað um móður-
ömmu hans, Þorbjörgu á Reykjum á
Reykjabraut, hvílík greiða- og höfð-
ingskona hún var, og faðir hennar,
Arni, þótti livarvettna sjálfkjörinn
veizlustjóri, svo að Sigurður skóla-
meistari átti ekki langt að sækja rausn
og höfðingsskap og veizluprýði.
A Æsustöðum ólst Sigurður upp
fram á unglingsár. Var hann smali á
sumrum þar í fjallinu, og hafði hann
gaman af að minnast þess, er leið hans
lá um æskuslóðir. Taldi hann sig
eiga smalamennskunni margt gott að
þakka. Þar vandist hann því þegar að
rækja trúnað við sjálfan sig og skyldu
sína, því að hann mun hafa látið sér
mjög annt um hjörð sína og vakað
yfir henni, ekki síður en seinna, er
hjörðin var orðin nemendahópurinn
í Menntaskólanum á Akureyri. Og
þarna uppi í kyrrðinni, „þar sem víð-
sýnið skín“, mun hann snemma hafa
byrjað að grafa eftir gulli hugar síns,
að sökkva sér í hugsun og leit, eins og
hann gerði síðan alla ævi. Ævi hans
varð í senn vaka og draumur.
Ungur hneigðist Sigurður til bókar,
en var frábitinn líkamlegu erfiði. Var
hann því settur til skólanáms. í skóla
mun hann all-mjög hafa farið sínar
götur, eins og oft seinna, og séra
Bjarni, bekkjarbróðir hans og vinur,
gat þess í líkræðu sinni, að hann hefði
snemma leitað vizku. Og stúdents-