Heimilisblaðið - 01.06.1941, Qupperneq 6

98
HEIMILISBLAÐIÐ
ingjaætta Suðurríkjanna. En þegar icjiað-
urinn tók að færast í vöxt og landflæmin
voru tekin undan plóginum, gerbreyttust
jafnvægishlutföll stjórnmálaiífsins. Allar
þessar andstæður birtust í spurningunni
um, hvort. þræiahaldið væri verjanlegt at-
hæfi frá kristilegu og siöferðilegu sjónar-
miði eða bæri vott um viilimennsku og
grffhmd. Styrjöldin var háð með vppnum
andans. og hvers konar hernacartækni. Ef
einhver andstæöingur þrælahaldsins dirfð-
ist að láta sjá sig í þeim ríkjum,, þar sem
andstaðan gegn afnámi þess var sterkust,
gat, hann átt á hættu að vercía tjargaöur
og velt síðan úr fiðurbing. Hann mátti jafn-
vel þakka sínum sælab ef hann týndi ekki
lífinu. Guðfræðingar Sucum'kjanna reyndu
jafnvel, að færa rök að því með tilvitnun
í oro heilagrar ritningar, að þrælahald væri
Guði þóknanlegt. Guðfræðingar Norðurríkj-
anna lögðu: sig hins vegar alla fram um
aol sanna það, að þrælahald gæti ekki sam-
ræmzt kenningum kristindómsins og að það
væri skylda kristinna mapAa að gefa þræl-
unum frel,si. Sömu sögu var að s.egjá um
skiptar skpðanir manna hinna ýmsu
menntastétta.
Þegar þessi andlega barátta stóð sem
hæsf, skarst Harriet Beecher Stowe í leik-
inn með »Hreys,i Toms írænda«. Hún valdi
sér þá aðferð að lýsa þjáningum þræl.anriá
og segja frá vondum ekrueigendum og sak-
lausum negrastúlkum, sem voru leiksopp-
af nægtasælla og grimmlyndra hús-
bænda. Hún greindi frá móðurinni, sem
flýði á ís yfir Ohio-elfina með barn sitt
í faðmi sér. En umfram allt, lýsti hún hin-
um gamla og góðhjartaða Tom, sem breytti
fullkomlega eftir bcði ritningarinnar um
að bjóða þeim vins'tri vangann,, sem hafði
lostið h,ann kinnhest á hinn hægri.
Aöíur fyrr hafði sambandið millum hús-
bænda og' þræla verið næsta náið. En þeg-
ar baðmullarekruirnar komu til sögunnar
var ekki lengur um slíkt að ræða. Oft og
tíðum sættu þrælarnir hinni miskunn-
arlausustu og grimmilegustu meðferð.
Þyngsta refsing, sem þræli gat hlotnazt
•var að vera sendur »niður eftir fljótinu^
eða með öðrum oroium niður eftir Missis'
sippi á hina mýrlægu hrísgrjónaakra, Þal
sem þrælarnir létu lífið unnvörpum. Ou
kom það fyrir að ófrjáls hjón lentu í eiff11
sitt hvors húsbónda. Þrátt fyrir verndai'
lög þau,, sem upp höföu verið tekin í sun1'
um Suðurríkjunum, var negraþrælh1111
réttlaus eins ,og óskynbært húsdýr. Ha1111
var hluti af eigum húsbórida síns, og ann'
að ekki.
Skáldsaga Harrietar Beeches Slo"'es
gerði þessar staðreyndir augljósar, svo atl
ekki varð um þær efazt. Þessi vegna Sat
hún talizt andlegt. afreksverk. — Lesend'
urnir veittu henni hinar beztu viðtöl<ul'
Á örfáum dögum seldust, 10.000 eintók a.
upplagi hennar. Áður en árið var liðið haf(l1
upplag hennar alls numið 300.000 eintek
um. í Englandi selclust h.álf milljón eint°'
af' henni. Hún var þegar í stað þýdd a
frönsku, þýzku, ítölsku, rússnesku, spönsk11,
dönsku, hollenzku, pólsku, portúgölsk11,
sænsku, finosku og fjölda aðrar tungur- '
Margir stjórnmálamenn hagnýttu sér r°'
hennar í barátttu sinni. Hún hefir einn>f
áreiðanlega át't sinn þátt í amerísku h0lK
arastyrjöldinni. Henni ber að þakka Þa’
að verulegu leyti, að fullkomið af>ia111
þrælahaldsins náði fram að ganga.
Með »Hreysi Toms frænda« gat Hari'ie
Beecher Stowe sér heimsfrægð. Hún túk®
ferð á hendur til. Evrópu ásamt eiginina11’1'
sínum. Viktoría drottning veitti h.enni ni° .
töku, og hún kynntist; ýmsu heldra í&‘
ensku þjóðarinnar. Þannig atvikaðist Þaö'
að h.ún tengdist vináttuböndum við ekkA
Byrons skálds. Það varð þess valdandn
ad
hún lenti í ritdeilu um Byron, sem va^
mikla athygli. ?
Þegar Harriet var í æsku og dáói By11'11
sem mest, fyrirleit h.ún frú Byron sokuU
þess að hún vildi ekki sækja um skdlia
*) Hún kom út i íslenzkri þýðingu eft>
Guðrúnu Lárusdóttur um aldamótin.
ir frí