Morgunblaðið - 08.08.1964, Qupperneq 12

12
MORGUNBLADID
ingtntMftfrtfr
__ Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús' Jónsson.
Ritstjórar! Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 90.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 5.00 eintakið.
SÓKN VIÐREISNAR
TIL JAFNVÆGIS
TJelzta' memsemdin í efna-
hagslífinu hefur verið
jafnvægisleysi. Orsök þess er
einkum óstöðugt kaupgjald
og verðlag. Óraunhæf gengis-
skráning, höft og hömlur
koma í veg fyrir, að efnahags-
kerfið geti verkað og þróazt
með eðlilegum hætti. Þegar í
óefni er komið, þá hefur oft
á undanförnum áratugum
verið gripið til óeðlilegra
bráðabirgðaráðstafana í stað
þess að taka með festu á mein-
semdinni. Það sem hefur
vantað var festa, þor, stjórn-
málalegur heiðarleiki, sam-
kvæmni og oft innsýn í lög-
mál efnahagslífsins.
Þegar Viðreisnarstjórnin
tók við völdum urðu þátta-
skil í þessum efnum. Gripið
var með festu og raunsæi á
því gjaldþrotabúi, sem vinstri
stjórnin lét eftir sig. Árang-
urinn hefur verið mjög mik-
ill. Gengi krónunnar hefur
ekki verið traustari í marga
áratugi. Efnahagskerfið er
farið að verka eftir lögmálum
sínum, íslenzkt þjóðfélag hef-
xu: aldrei verið öflugra né
blómlegra, en einmitt nú.
Jafnvægi í þjóðarbúskapnum
er í augsýn, það jafnvægi,
sem allar framfarir og vel-
megun verða að hvíla á.
Á stjórnartíma Viðreisnar-
stjómarinnar hafa þó því mið
ur orðið truflanir, sem flest-
um var valdið af ábyrgðar-
lausri stjórnarstefnu Fram-
sóknarmanna og kommúnista.
Þeir hafa einblínt á pólitíska
hagsmuni á líðandi stund, en
hugsað minna til almanna-
heilla. Stjórnarandstaðan hef-
ur nokkrum sinum á stjórn-
artíma Viðreisnarstjórnarinn-
ar knúið fram óraunsæjar
kauphækkanir og verðhækk-
anir með það eitt fyrir aug-
umum að gera stjórninni
erfitt fyrir og trufla áætlanir
hennar.
Þessi skemmdarverk stjórn
arandstöðunnar hafa nokkuð
tafið sóknina til jafnvægis í
þjóðarbúskapnum. Breyting-
ar á kaupgjaldi og verðlagi,
óeðlilegar og of hraðar, hafa
mikil áhrif á skattalög og
skattstiga. Þetta veit stjórn-
arandstaðan, sem leitast við
að steypa stjórninni og áætl-
unum hennar með góðu eða
illu.
Sókn Viðreisnarstjórnarinn
ar hefur verið öflug og sam-
felld og mun halda áfram.
Stefna hennar hefur sigrað í
hugum framsækinnar þjóðar
og árangurinn er hvarvetna
áþreifanlegur. Stjórnarand-
staðan hefur dæmt sjálfa sig
úr leik með því hvað eftir
annað að neita samvinnu um
þau mál, sem augljóslega
miða fram á veginn, með því
að stofna til skemmdarverka
og reyna síðan að notfæra sér
hugsanlegar afleiðingar og
kenna öðrum um' eigin dáðir.
FALSSKRIFIN
SÝNA SVARTA
SAMVIZKU
T\agblöðin gegna þýðingar-
miklu hlutverki í þjóðfé-
lagi okkar. Þau eru raunar
einu fjölmiðlunartækin, sem
flytja fregnir af stjórnmálum.
Það hvílir því þung ábyrgð á
þeim, sem rita um stjórnmál
í dagblöðin, því að þangað
verður allur þorri manna að
sækja upplýsingar um þjóð-
málin.
Það er því hörmulegt, þeg-
ar dagblöð varpa frá sér heið-
.arleikanum og hafa blygðun-
arlaust í frammi blekkingar
og jafnvel fals. Mörg dæmi
þessa hefur mátt sjá á síðum
dagblajða stjórnarandstöðunn-
ar síðustu dagana. Skatta- og
útsvarskerfið er flókið og því
hentugt til blekkingarskrifa.
Þessa freistingu hafa „Þjóð-
viljinn og Tíminn ekki
staðizt nú fremur en svo oft
áður.
„Þjóðviljinn“ hefur þessa
dagana látið sem hann væri
að sanna, að gjöld hefðu lækk
að á hátekjufólki. í útreikn-
ingnum er tekjuútsvar og
veítuútsvar tekið með 1958,
en árið 1964 er aðeins tekið
með tekjuútsvar, en aðstöðu-
gjaldinu, sem komið er í stað
veltuútsvarsins . er sleppt.
Þannig er komizt að þeirri
fölsku niðurstöðu, að gjöldin,
sem raunverulega hafa hækk-
að, hafi lækkað. Þessu er síð-
an haldið fram dag eftir dag
og blygðunarlaust, þrátt fyrir
leiðréttingar annarra blaða.
Tíminn vill ekki vera eftir-
bátur kommúnistamálgagns-
ins í slíkum blekkingarskrif-
um. í gær er fregn með fyrir-
sögninni: íhaldið í Ólafsfirði
fer 5% yfir í álögum. Ekki
er þess getið ,að álagningin í
Ólafsfirði var með samhljóða
atkvæðum allra flokka bæði í
bæjarstjórn og niðurjöfnunar
nefnd.
Þess er ekki getið, að á
Húsavík var einnig 5% álag,
en þar stjórna framsóknar-
menn ásamt kommúnistum.
Þess er ekki getið, að „íhald-
Laugardagur 8. Sgúst 1964
Öll jörðin einn allsherjar „stjörnu
turn“ á „ári hinnar kyrru sölar'
SKYNDILEGA verður voldugt
gos í námunda við dökkan blett
á yfirborði sólarinnar. Tilsýndar
er það eins og tröllaukin elds-
uppspretta. Úr læðingi losnar
jafnmikið afl eins og sprengd
væru hundruð milljóna vetnis-
sprengja. Áhrifin berast líka
hingað til jarðarinnar: það verða
truflanir á fjarskiptasamböndum,
segulstormar og riorðurljós. Geim
ferðir verða torveldari.' Hvers
vegna er þessu þannig farið?
Með hvaða hætti berast áhrifin?
Þessum spurningum er nú gaum-
ur gefinn um heim allan é „al-
þjóðlegu ári hisnar kyrru sóíar“
1964-65.
Á þessu tveggja ára skeiði verð
ur jörðinni í rauninni breytt í
einn allsherjar „stjörnutuín“. 70
þjóðir, þeirrg á meðal einnig van-
þróaðar þjóðir taka þátt í þess-
um athugur.um, og í þúsundum
rannsóknastöðva í öllum heims-
álfum, einnig við bæði heims-
skautin, verður fylgzt með því,
hvernig jörðin dansar eftir hljóð-
pípu sólarinnar. Margar af sér-
stofnunum Sameinuðu þjóðanna,
na. UNESCO (Menningar- og vís-
indastofnun SÞ) og WMO fAl-
þjóðaveðurfræðistofnunin), taka
þátt í rannsóknum. Komið hefur
verið á fót 30 alþjóðlegum upp-
lýsingamiðstöðvum, og þangað
verða sendar þær upplýsingar,
sem fást með alls kyns mæli-
tækjum, svo sem gervihnöttum,
könnunareldflaugum, ratsjam,
veðurathuguna-loftbelgjum, —
sprengingum í mikilli hæð, fjar-
sjám o. s. frv.
ð“ í Ólafsfirði dró frá fjöl-
kyldubætur við álagningu,
:n það gerðu framsóknar-
nenn og kommúnistar á
íúsavík ekki.
Þá segir Tíminn, að í fyrjra
íafi verið gefinn 15—20% af-
láttur frá útsvarsstiga í
ílafsfirði, en verði enginn
íú. Sannleikurinfi í því máli
ir sá, að bæjarstjórnin hefur
:kki fjallað um málið, né tek-
ð afstöðu til afsláttar og er
ú fregn framsóknarmálgagns
ns því þess eigin tilbúning-
ir.
Hver er tilgangur slíkra
>laðaskrifa? Hvers vegna er
kki hægt að segja sannleik-
,nn í hverju máli og láta
koðanaágreining síðan skera
ir?
Það er vegna þess, að stjórn
randstöðublöðin hafa slæma
amvizku í þessum málum.
>au þekkja sinn eigin atbeina
ð skatta- og útsvarsmálum,
ína eigin . skattpíningar-
tefnu. Þess vegna er þyrlað
ipp moldviðri blekkinga og
angfærslna, ef sú móða
riætti koma þeim að sama
;agni í undanhaldinu og reyk
irinn dugði Kára, þá er hann
lúði úr brennunni.
Er sennilegt, að blöð og
tjórnmálamenn, sem þannig
;rípa til ósanninda, hafi heið-
irlega afstöðu og stefnu í
>essum málum?
SOLM YRKVI
Sólin er „kyrr“
Hvers vegna hafa árin 1964 og
1965 verið valin til þessara rann-
sókna? í fyrsta lagi er sóiin
,,kyrr“ núna. Starfsemi sólarinn-
ar er 'með minnsta móti, en það
verður aðeins ellefta hvert ár.
í öðru lagi verður hægt að bera
saman þá vitneskju, sem nú fæst,
og vitneskjuna sem fékkst í sam-
bandi við annað alþjóðlegt stór-
fyrirtæki, alþjóðlega jarðeðlis-
fræðiárið 1957-58. Á þvi skeiði
voru hreyfingar sólblettanna með
mesta móti — þ.e.a.s. þær voru
meiri en nokkru sinni fyrr á
þeim 200 árum sem skipulegar
rannsóknir á sólinni hafa farið
fram.
Áhrif sólblettanna
Sólblettunum hafa verið eign-
uð margvísleg áhrif á jörðina.
Sumir hafa reynt að sýna fram
á samband milli rénunar og
vaxtar sólblettanna annars vegar
og svo hins vegar veðurbreyti-
I legrar uppskeru og jafnvel breyt
j inga á kauphallarverðlagi. Að
I samband sé milli starfsemi sólar-
innar og veðurfarsins á jörðinni
' er mjög senniiegt, eri menn vita
ekki nákvæmlega, hvað gerist.
Þetta verður gaumgæfilega rann-
sakað á „sól-árinu“. önnur vixi-
áhrif milli sólblettanna og ým-
issa viðburða á jörðinni eru hins
vegar að mestu leyti tilgátur
einar.
Við sólgos kastast gríðarstór
rafmögnuð gasský út í geiminn
ásamt atóm-ögnum eins og
elektrónum og prótónum, radíó-
bylgjum, röntgengeislum og út-
f jólubláum geislum. Eftir því sem
agnirnar og geislunin berast til
jarðar, valda þær truflunurn í
efra gufuhvolfinu. Eitt af mark-
miðunum með ári „hinnar kyrru
sólar“ er að safna upplýsingum,
sem geri mönnum kleift að sja
fyrir gos á sólinni.
Menn vita nú -— Og það kom
ekki á daginn fyrr en nýlega —
að jörðin snýst ekki í tómrúmi,
heldur hreyfist innan gufuhvolfs
sólarinnar. Þetta gufuhvolf er
mjög þunnt en sérlega mikil-
vægt.
„Sólvindur"
Gufuhvolf sólarinnar nær jörð-
inni í stöðugum straumi
prótóna og elektróna, sem berast
hina 150 milljón kílómet: a löngu
Itið frá sólinni til jarðarinnar
með hraða sem nemur um 400
kílómetrurn á sekúndu. Að slík-
ur straumur — sem nefndur er
„sólvindur“ — sé til, hefur verið
sannað af sovézkum og banda-
rískum geimförum. Meðan á sól-
gosi stendur getur sólvindur'un
í kippum náð hraða sem nemur
1500 kílómetrum á sekúndu.
Það er nú líka orðið kunnugt,
að segulsvið sólarinnar hefur
veruleg áhrif miklu lengra úti i
sólkerfinu en menn höfðu áður
gert ráð fyrir. Jörðin er sífellt
umlukt þessu segulsviði.
Það eru sólvindurinn og segul-
kerfi sólarinnar — sem ásamt
gífurlegu magni hita, ijóss og
anriarrar geislunar valda svo
mörgum jarðneskum fyrirbæruna
—• sem verða rannsökuð á „al-
þjóðlegu ári hinnar kyrru sólar“,
og auk þess verða hin sérstöku
áhrif sólgosanna vandlega gaum-
gæfð.
Auk starfseminnar á sólinnl
munu vísindamennirnir stunda
rannsóknir á ýmsum öðrum svið-
um, m. a. í veðurfræði, á jarð-
segúlmagni og norður- og suður-
ljósum. Síðustu fyrirbrigðin
(norður- og suðurljós) eru ean
visindalegar ráðgátur. Menn vita,
að þau koma oftar fram eftir
sólgos, en hins vegar 'vita menn
ekki, hvernig sólgosin koma
þeim af stað. Með sérstaklega
gerðum myndavélum, sem geta
ljósmyndað allt himinhvolfið að
næturlagi, verður mun auðveJd-
ara að rannsaka þessi ljós og
önnur fyrirbæri þeim nátengd á
heimsskautasvæðunum.
Spakmæli
frá fimm
löndum
„Því hærra sem bamburseyrinn
vex, þeim mun dýpra er hægt að
beygja nann“ (Filippseyjar).
„Mjög fáir menn trúa þvl
nokkurn tíma, að þeir kunni að
hafa á röngu að standa“
(Nýja Sjáland).
„Hatur verður ekki flæmt burt
með hatri, heldur með góðvild.
Það er hið eilífa lögmál“
(Ceylon).
„Alveg á sama hátt og blek og
pappír, er einn maður ekki til
neins gagns án annars“
(Malajsía).
„Það er betra að varðveita frið
en koma á friði* (Holland).
★
Svíar lögðu fram 40.000 dollara
hinn 8. júlí sl. til aiþjóðlega
skólans sem Sameinuðu þjóðirn-
ar starfrækja í New York fyrir
börn starfsfólksins.