Framtíðin - 01.04.1908, Page 12

28.
FRAMTÍÐIN.
þeim, sem fram koma vi'S manninn á upp-
vaxtarárum hans. Þetta gilclir ekki að eins
fyrir einstaklinginn, hcldur og fyrir hverja
þjó'S sem er.
Hvernig var þá þjó'S vor í bernsku?
TJér svariS: Hraustir og herskáir vikingar.
Jú, a'S vísu, en þeir voru meira en tryltir
bardagamenn. Þeir voru frelsishetjur;
því urSu þeir Islendingar. Þeir voru vit-
menn og skýrleiksmenn, e'Sa svo var Njáll.
AS þcir áttu viSkvæmni og tilfinningasemi
í ríkum mæli sést best af sögu Hrafns og
Gunnlaugs Ormstungu. Og víst var um
þaS, a'S hetjan Egill bar sver'SiS mun bet-
ur en sorgina. Þá höfSu þeir glögt auga
fyrir því, sem fagurt var. ÞaS ráSum vér
af því, hversu hrifinn Gunnar varS af
fegurS Fjallkonunnar, eigi síSur en hug-
fanginn af töfrum Hallger'Sar.
BarniS var vel gefiS.
En myrkur heiSninnar og vanþekkingar-
innar grúfSi yfir þjóSinni eins og skamm-
degisnóttin yfir landinu þá stytstur er dag-
ur. Og í dimmunni hleypur þetta álitlega
barn út á glapstigu heiftar og hcfnda og
slítur þannig bestu taugurn sínum.
En þá ber gest a'S garSi.
Eins og vorblærinn svífur sunnan yfir
hafiS, linar gaddinn, bræSir snjóinn og
breytir honum í frjó-dögg, en blæs sálu
suSursins í hina norrænu mold, svo kom
engill kristninnar, mýkti vikingslundina og
hvíslaSi ró og friS í eyra óvitans, sem eftir
nokkra stund lét sefast.
SverSiS er lagt til síSu; þaS rySgar og
gleymist. En í staSinn eignast þjöSin
penna.
HefSi nú hin unga þjóS fengiS aS skoSa
minnismerki þau, sem Grikkir og Róm-
verjar létu eftir á gröfum sínum, þá hefSi
penninn notast betur; bá hefSi fleira ver-
iS ritaS en brot af sögu þjóSarinnar, og
þá hefSi þjóS vor fengiS hugmynd um,
hvaS þaS er, sem heimurinn kallar skáld-
skap. HefSi hin unga þjóS fengiS aS líta
hinn unga Vesturheim, og átt fé og föngtil
aS leggja í haf aS nýju, þá hefSu víkinga-
synirnir ekki lagst í öskustóna. HefSi hin
unga þjóS fengiS aö heyra vísindamennina
opinbera náttúrulögmáliS á verkstofum
sínum, þá hef'Si gömlu vopnunum veri'S
breytt i þarflegar vinnuvélar. Já, hefSu
íslcndingar haft sömu tækifæri sem aSrar
þjóSir, þá hefSi auSnuleysiS aldrei náS
um stjórnvölinn, þá hefSu Danir aldrei
rekiS síöasta rembihnútinn. En þjóöiri
sofnar bundin!
Ekki svaf hún þó svo fast, aö eyraö væri
lokaö fyrir svanahljómi heiöanna, eöa báru
kliö hafsins, eöa lækjarljóöi hlí'Sanna, eöa
lóukvaki vallarins. Ekki svaf hún svo fast,
aö augaS væri ekki opiö fyrir fegurS
landsins, og
“Eandiö var fagurt og frítt
Og fannhvítir jöklanna tindar,
Himininn heiöur og blár,
HafiS var skínandi bjart.”
Svona var þaS meöan hinar þjóöirnar
voru aS losa sig úr álagahanmum,og breyta
riddara-andanum í framsóknar-anda menn-
ingarinnar, á nieSan heyröi íslenzka þjóö-
in ekki anna'ö cn raddir Islands og sá ckki
annaö en fegurö þess.
Árin líöa. ísland vaknar. En hvílík
morgunstund! íslendingar, er fyrrum voru
fremstir í fylktu liöi konunganna, eiga ekki
svo mikiö sem skjöld. íslendingar, sem
áttu liprasta tungu allra Noröurlanda-
þjóöa, eiga eklci nöfn yfir lítilmótlegustu
verkfæri nágranna-þjóöa sinna. íslending-
ar, sem voru frjálsastir allra manna, eru
undirlægjur einhvers lítilmótlegasta liarS-
stjórans, sem mannkynssagan getur um.
En þó þeir værit eftirbátar annara
þjóöa a'S mörgu leyti, voru þeir þó á und-
an aö einu leyti. ÞaS eru tiltölulega fleiri
gáfumenn meS þjóö vorri en öSrurn þjó'ö-
um. ÞjóSin var öl! af sania bergi brotin,
og stéttaskifting haföi aldrei gert eins
mikiS aS verkum á íslandi, eins og í öör-
um löndum. Því þá ekki a’S breyta þessu
lnigsunar-afli í starfskraft? Slíkt er liægra
sagt en gert. AS þaS sé mögulegt hafa
Vestur-íslendingar sýnt, því fáir af þeim,
sent mest liggur eftir, eiga ljóöabækur eft-
ir sig. AS sú komi tíSin fyrir ísland sýna