Verði ljós - 01.01.1901, Blaðsíða 13

9
Fagurt er inn Foldina í góðu veðri og björtu. Nafnið mun vera
dregið af hinum slétta sjó í eyjaskjólinu. Miðja vegu verður fjörðurinn
örmjór og er þar gott til varna, en liins geldur Kristjanía, hve leiðiu
er löng iun, og stendur húu að baki Björgviu í siglingum og kaupskap.
Innar verður Foldin breiðari, er þar fullt af hólmum og eyjum, flestar
oru í laginu eins og bátar á hvolfi, og þessir hvolfdu steinnökkvar væru
fremur eyðilegir, ef ekki væri grenitrén upp úr hverri sprungu og gras-
tó. Mest kveður að Höfuðey kippkorn út af miðjum bæuum, þar var
Maríukirkja og klaustur allfrægt fram undir siðbót; átti klaustrið jarð-
eign mikla inu af fjarðarbotni, er gekk undir höfuðsmanuinn á Akurs-
liúsi, pr klaustrið var brotið og brent 1532, og kom Kristjáui tjórða
þaðau landið, er liann reisti borgiua og kendi við sig, eftir bruuaun
í Olsó. Höfuðey er mjög svo kunn af sögu þeirra Sverris og Hákonar
gamla, er þeir fóru sjóveg suður að eyða óaldarflokkum i Vikinni.
Kristjaniubær stendur í dalverjri allvíðu við voga eða víkur, og
rennur Akurelfur í austasta vogiun. Aiu hét Frysja til forna, en nafn-
ið, sem lýsti svo vel hinni straumhörðu „frussandi11 á, hefir gleymst, og
hún verið keud við jörðina Akur, er þar var. Fossafl er mikið í áuni
og stórum notað. Rafmagn er mun ódýrra í Kristjaníu eu í Kaup-
maunahöíú, ganga allir sporvaguar i Kristjaníu fyrir ratinagni. Við
austasta voginn stóð Olsó forna; ber eun sá hluti bæjarius það nafn.
Har sat Nikulás Baglabiskup, skaufhaliun, er Sverrir konuugur keudi
svo, þar var Hallvarðskirkja, en Hallvarður hinn helgi var mestur dýrðl-
ingur Víkuriunar, ber torg þar nafn liaus rétt hjá biskupsgarðiuum, setn
haldist heflr á síuum fornu stöðvum. Séra Ivlaveness er prestur í þeim
hluta bæjarins.
Um aldamótiu síðustu var Kristjanía ekki stórum meiri bær en
Reykjavík er við þessi aldamót, en nú munu vera taldir þar um 230,000
manna. Norðmenn ern glæsimenn og vilja eigi láta liöfuðstað sinn
standa að baki höíúðborgum frændanna fyrir austan og sunnan, en oigi
geta jioir kept við auð Hafnar. Þótt eg kynni eigi að meta slíkt, virt-
ist mér ýmislegt benda til þess, að Kristjaníúbær hefði síðustu áriu
farið ofgeist í húsagerðinni, heilar húsaraðir skrautbygðar og skínaudi
nýjar, uppi í vesturásuuum, stóðu mannlansar, og búð við búð var lýst
á leigu niðri í miðbænutn.
I Kristjaníu þekti eg helzt séra Ketil Stub, sem hér var fyrir
nokkru;• heimsótti ég hann í húsum kristilegs unglingafólags, eru þar
salir nll.stórir, en á þeim tíma árs, i júlímánuði, var lítið som ekki um
fundahöld. Séra Stub þjónaði í bili eiuum þretn söfnuðum; höfðu flest-
ir eldri prestarnir tekið sér þvíld í sumarleyfinu og voru farnir úr bæn-
um, var ég við messu hjá houum í garnisónar-kirkjunni uppi á Akurhúsi.
Riddarasalur hinnar gömlu kastalaborgar er hafður fyrir kirkju. Kast-
alinu stendur á hamraborg milli miðvoganna, beggja megiu oddans ligg-