Verði ljós - 01.07.1901, Síða 7

103
legasta, sora til verður tekið, að gera þrætuefni nokkurs máls að vörn
þess. Engum er verja skal vígi, dettur í hug, sé hann uokkuð að her-
manni, að loka sig inni í því, og senda þeim, er sækja það, þau boð,
að það verji sig sjálft; það hafi altaf verið sagt. Það sein audtnæleudur
séra Jóns verða að gjöra er það, að hrek j a röksem dir hans fyrir því,
að þessi skoðun só skökk. Meðan það er ógjört, hljóta mennirnir að
sjá það, að honum er ósvarað, og að hann lieldur einu liösluðum velli.
Enginn maður efar það, að það sem séra Jóni geugur til þessarar
rannsóknar er einlægur vilji að komast að sannleikauum í málinu.
Enginn efi virðist heldur geta leikið á þvi, að mótstöðumenn hans vilji
standa við sanuleikaun í því; en það skilur, að þeir telja hann löugu
fuudinn. Hvorir tveggju standa því frammi, með sókn og vörn, fyrir
sannleikanum, hvorir frá sínu sjónarmiði. Eugiun má ala grun um
það, að hvorir ura sig vilji varna sanuleikanum sannmælis. Enn þá
er og hvorum tveggju skylt að taka á því bezta, sem þeir liafa tii, svo
að sauuleikurinu verði í ljós leiddur. Þetta mál verður því að þreyta á
þann hátt, að hvorir uin sig raunsaki þær heimildir sakar, sem sóku
og vörn bera fyrir sig, og sýni, með hlutlausri dómgreind, hvað hvorar
heimildir um sig vega, sannleikanum til sönnunar. Þ e 11 a e r h i n n
eini ritháttur urn málið, sem nokkurs er virði: sá eiui rit-
háttur, er jafn-merku og alvarlegu máli hæfir.
Geri menn sig eigi seka við Sauuleikaun; hauu er himinborinn sigr-
vegari, sem aldrei fyrirgefur. Viudhöggvaorustur eru ekki háðar í
lians þjónustu.
Eiríkr Magnússon, m. a.
„IlþýðumGníun hór á landi“.
Um „alþýðumeutuu hór á landi“ flutti Eiuar ritstjóri Hjörleifsson
fyrir skömmu skýrt og skorinort eriudi að tilhlutun hins ísleu/.ka kenu-
arafélags. Erindi þetta er nú prentað í Timariti bókinentafólagsius og
hefir það verið sent oss í sérprentun.
Ganga má að því vísu, að dóinar mauna um erindi þetta verði
harla misjafnir, þvi að þótt allir óski þess samhuga, að alþýðumeutun
vor verði bætt sem allra mest, þá er eius og margur maðurinn þoli ekki
að heyra framsetta þá ástæðuna fyrir þessari ósk, sein þó hlýtur að
vera veigamest, að alþýðumeutuuin hór á landi sé mjög ófullkomin. Það
má gjaruan tala um að bæta alþýðumentuniua, en um hitt vilja þessir
inenn að sé talað sem allra miust, með sein vægustuin orðum, helzt að-
eins undir rós, að alþýðumentun vorri só í raun og veru ábótavant.
Þeir kalla það að „óvirða þjóðina11 að segja henni hispurslaust til gall-