Nýjar kvöldvökur - 01.02.1911, Blaðsíða 22

46
NÝJA RKVÖLDVÖKUR
ugan, er sat fyrir þeim. Þó gátu þeir komist
að honum óvörum að nóttu til og náð hon-
um. Peir tóku höfðingjann og helztu gæðinga
hans, alls 40 manns, feldu yfir þeim lífláts-
dóm, og siguðu síðan á þá blóðhundum, og
rifu þeir þá til bana. Blóðhunda þessa höfðu
Spánverjar að jafnaði með sér á þessum ferðum,
Leiðin varð æ torsóttari eftir því sem iengra
leið, þótt fjöllin væri ekki meira en um 1000
metra há; það var yfir votlenda dali, ár og
læki að fara. Oft urðu þeir að ryðja sér braut
með sverðinu gegnum þétta skóga, og moraði
þar alt af eiturormum. Loks komust þeir upp
á efstu brúnina eftir 24 daga. Blasti þá Kyrra-
hafið, endalaust og ægilegt, við sjónum þeirra.
Peir stóðu þar orðlausir af fögnuði, féllu ósjálf-
rátt á hné og báðust fyrir. Balbóa lét síðan
hlaða þar nokkrar vörður til minja, reisti þar
kross og skar nafn konungs í börkinn á nokkr-
um trjám. Petta var 25. september. 4 dögum
síðar voru þeir komnir niður að sjó (það var
San Miguelsvíkin í Panamaflóanum). Par óð
Balbóa fram í sjóinn með sverð og fána og
lagði Kyrrahafið hátíðlega undir vald og yfir-
ráð Spánarkonungs. Fóru þeir svo ögn með
landi fram og sáu ey eina, er sögð var auð-
ug mjög af perlum, enda mörg perlumið með
ströndinni. En ekki sá hann sér fært að halda
lengra inn í landið með svo léttan liðskost,
og sneru því heimleiðis aftur með mikinn auð
meðferðis og náðu heim í nýlenduna 19. jan.
1514. Balbóa hafði engan mann mist í þess-
ari merkilegu ferð, því að þótt hann væri ó-
væginn við höfðingja þá, er honum snerust and-
vígir, kaus hann þó heldur að gera sér þá
vinveitta, er nokkurs máttu sín, og tókst það
furðanlega vel. Hann var að sönnu harð-
skiptinn og grimmur ef í hart fór, en hann
lét sjaldan drepa menn að óþörfu, og aldrei
nema eftir nákvæma yfirvegun.
Pessi ferð Balbóa er einhver hin djarfmann-
legasta og snillilegasta ferð á landaleitatímun-
um, og bendir á það, að Balbóa var mikil-
menni. En á meðan þetta gerðist, hafði spánska
stjórnin heima ráðið af að senda gamlan karl
af ágætri aðalsætt, Pedrarias d’Avila, til þess
að taka við landstjórastörfum í þessum ný-
fengnu löndum. En þó varð dráttur á að þeir
færu af stað, því að fréttir bárust um það að
ný lönd væru fundin, og væri þar ótæmandi
auður. Urðu þá allir helztu menn Spánar upp
til handa og fóta og þurftu endilega með, til
þess að afla sér fjár ef ekki frama: Fjöldi
riddara og og göfugmenna, og meira að segja
gamlar aðalsfrúr, réðust til vesturfarar, auk
margra annara, er síðar koma við sögur. Pessi
floti lagði loks af stað 11. apr. 1514; voru
skipin 22 og 1500 manns á; þeir tóku land
í Santa María við Dariu 30. júní.
Pegar þeir komu, var Balbóa í strigatreyju
og með skó úr brugnum hampþræði á fótum,
og var að þekja kofann sinn með nokkrum
Indiönum. Komu þá til hans offíserar d’Avila
og sögðu honum komu hans og hverra erinda
hann væri þar kominn. Fyrsta verk d’Avíla
var að stefna Balbóa fyrir dóm og dæma háa
fjársekt á hendur honum. Pað ætlaði að verða
að vandræðum í nýleudunni að hafa vistir til
handa öllum þessum hóp, og það því fremur,
sem vistabúr þeirra brann, og engisprettur eyddu
akra þeirra; sótt kom og upp í nýlendunni og
dóu 500 Spánverjar úr henni. Pannig gekk alt
á tréfótum fyrir d’Avila, og þó hægt hefði
verið að koma skipulagi á nýlenduna, vantaði
hann bæði vit og lag til þess. Balbóa kvænt-
ist þar dóttur landsstjórans og hafði eitthvert
af hinum lægri embættum á hendi, og gekk
flest vel, sem hann hafði afskifti af. Fyltist þá
d’Avila haturs og öfundar á tengdasyni sínum,
því að hann var bæði virtur og elskaður af
hermönnum sínum, og notaði þetta varmenni
sér lítilfjörlegt smáatvik til þess að steypa hon-
um í glötun. Balbóa var sakaður um það, að
hann ætlaði að strjúka með skipaflota, sem
verið var að búa til frekari landaleita í Kyrra-
hafinu. Balbóa vissi sér einskis ótta von, þeg-
ar d’Avíla sendi Pízarró einn góðan veðurdag
til þess að handsama hann. Síðan var Balbóa
dreginn fyrir lög og dóm, sakaður um upp-
hlaup og landráð, og halshöggvinn ásamt fjór-