Ægir - 01.11.1923, Blaðsíða 3

ÆGIR.
MÁNAÐARRIT FISKIFJELAGS ÍSLANDS.
16. árg.
Reykjavik, Nóvember 1923.
Nr. II.
Hugleiðingar
um
hagnýtingu á fiskúrgangi.
Eitt af þvi, sem mikið er umtalað, nú
á þessum »síðustu og verstu« tímum, er
hinn erfiði fjárhagur landsins og ískyggi-
legu horfur bans í næstu framtíð. Rekst-
ur atvinnuveganna, ekki sist fiskveið-
anna, er afar dýr, en verðið á afurðun-
um fer silækkandi, og er nú á aðalvör-
unni, saltfiskinum, orðið nál. eins og það
var fyrir stríðið, (sé tekið tillit til verð-
mætis eða gengis krónunnar), þar sem
aftur á móti allar lífsnauðsynjar og rekst-
urskostnaðurinn er hér um bil þrefalt
hærri. Er því auðsætt, að fiskveiðarnar
eru staddar í voða, ef hlutfallið breytist
ekki til batnaðar.
Ekki virðist svo sem menn sjái nein
ráð við þessum vandræðum, nema hvað
helzt er prédikuð »sparsemi«, en þó
helzt þegar menn talast við, því að »blöð-
in« gera lítið að því, hafa um annað há-
leitara að ræða. Og sizt er neita þvi, að
það er lífsnauðsyn fyrir oss nú að tak-
marka alla eyðslu, neita sér um allan
»óþarfa« o. s. frv. og reyna að halda sem
bezt á með alt, sem til reksturs útgerð-
arinnar (eins og annara atvinnuvega)
þarf, og leggja niður alla bruðlunarsemi,
sem er ávalt talin óbriðgull vottur menn-
ingarleysis og uppskafningsháttar. En
það er hægara að prédika sparsemi, en
að framkvæma hana, einkum eftir öll
þessi veltiár, þegar við vöndumst á að
lifa »kongalífi«, o: í óhófi og eyðslu, við
»háspennu«-peningaspil og annað býlífi
og þess vegna ætla eg ekki að fara fleiri
orðum um það atriði (enda mun neyðin
kenna mörgum það í næstu framtíð), en
snúa mér að einu einstöku atriði, sem
eigi er ómerkilegt í þessari tíð, þegar
menn ættu að spara sem mest öll kaup
á útlendum vörum, en reyna að fram-
leiða sem mest af því, sem vér þörfnumst
eða yfirleitt borgar sig að framleiða (því
að framleiðsla, sem borgar sig ekki, þeg-
ar á alt er litið, er ómagi). Þetta atriði
er hagnýting aflans einkum hagnýt-
ingin á öllu því verðminna af honum,
úrganginum eða raskinu, eins og það ott
er nefnt; að vísu er á mörgum sviðum
pottur brotinn með hagnýtingu og hirðu
hjá oss (og fæ eg ef til vill tækifæri til
að minnast á eitthvað af því), en hvergi
mun því þó vera eins ábótavant og þeg-
ar um sjávaraflann er að ræða.
Sjálfur er eg alinn upp i útkjálka-veiði-
stöð á aflaleysisárum. Máttu menn þar
illa við því að láta nokkurn hlut fara í
sjóinn aftur, af því litla, sem úr honum
fékst; úr öllu varð að gera sér »mat« og
eg get sagt það sveitungum minum til
maklegs lofs, að það var gert; það fór
tæplega nokkur »slorskúfur« (o: innýfli)
i sjóinn aftur, hvað þá annað. Alt var
hirt. Slorinu var safnað í gryfjur (slor-