Ægir - 01.11.1923, Blaðsíða 8

170
ÆGIR
in má eta ný, reykt, eða söltuð, eða
jafnvel þurkuð og blönduð saman við
mjöl (hrogna-soðkökur þektust á Suð-
urlandi í ungdæmi mínu).* 1 2 1) Loks má
benda á að súrsaðir sundmagar eru sæl-
gæti, þó að næringargildi þeirra sé ef til
vill ekki mikið. Þeir eru nú reyndar oft
dýr verziunarvara, eins og nú í ár. Lifr-
aðir kútmagar og mjölmagar (mélslóg)
eru heldur engin fantafæða. Alt þetta,
sem nú var talið, er í rauninni eins
kjarngóð íæða og sjálfur bolurinn, og
með þvi að nota það rækilega, má spara
eigi lítíð af bolnum (af t. d. ýsu og smá-
fiski) og »leggja því meira inn« af verð-
mætum fiski, sem oftast mun ekki af
veita, et verðið er annars fyrir ofan
kostnað.
2. Skepnufóður má gera úr flestu
af því, sem nú hefir verið talið, og ekki
er auðið að gera að mannamat, og þar
vil eg sérstaklega nefna hrogn og svil úr
öllum fiski, þar á meðal úr hrognkels-
um, soðin eða þurkuð, söltuð eða ný,
sömuleiðis smáufsa, síli og loðnu, háf
(þó ekki nýjan?) og hausa allskonar,
soðna eða herta og barða. Enntremur
allskonar hryggi (dálka) á sama hátt.
Gott væri, ef mala mætti niður öngul-
lausa hausa og hryggi með ódýrum tækj-
um og dettur mér i dug, hvort ekki
mætti finna upp ódýrar kvarnir, knúð-
ar með vatns- eða vindafli.*) Loks hygg
eg að öll afbeita (síld, skel og ljósabeita)
mætti verða bezta fóður, ef hún væri
egi eru i nýjum þorskhrognum 22—25°/o eggja-
hvituefni, 3,6°/o köfnunarefni og 1,7—2,1 °/«feíti.
1) í Norsk Fiskeritidende þ. á., bls. 148, er
vakið máls á gildi hrognanna sem fæðu, sem
einmitt af því, hvað þau eru vitamín-auðug, séu
sérlega holl fæða handa skólabörnum.
2) Pað er eins og menn hafi alveg gleymt því
i sviþinn, að afl sé í vindi og vatni streymanda,
afl sem ekki þarf að kaupa dýrum dómum frá
útlöndum.
hirt (söltuð eða hert) til þess. Ef vel
væri á haldið hygg eg að mikið mætti
spara af útlendum fóðurbæti, sem nú er
keyptur fyrir lugi þús. kr. á ári.
3. Til áburðar má hafa alt sjófang, alt
það sem er talið hér að framan og ekkí
er hægt að gera neitt betra við, og svo
auk þess slorið (o: meltingaríæri fisk-
anna), með öllu því sem það kann að
geyma i sér, af meira eða minna meltri
fæðu og skeljabrotum (kolsúru kalki),
annað hvort á þann hátt, að það sé
breitt nýtt út um túnin, eða i garða, eða
lagt undir þökur; eða þá safnað sumar,
haust og vetur í heldar gryfjur (slorfor-
ir) og borið á á vorin. Allur þesskonar
áburður er mjög sterkur og gæti sparað
eigi lítið af útlendum áburði, sem nú er
keyptur árl. fyrir tugi þús. kr.
4. Loks má hafa til eldsneytis alt
sjófang, þegar það hefir verið þurkað
nægilega, jafnvel slor, hryggi og hausa,
sem legið hafa og rignt úti sem áburður
alt vorið. Menn mega hafa það hugfast,
að í öllu þesskonar rusli, full þurru, er
meiri hlutinn kolefni — fínustu kol —
og kol eru enn dýr, þó að þau séu kom-
in »niður« i 80—100 kr. smálestin.1)
Eg hefi nú gefið örstutt yfirlit yfir,
hvernig hagnýta má alt það, sem úr
sjónum kemur, og eg tala hér, get eg vel
sagt, af reynslu, því að flest af því, sem
eg hefi nefnt, var gert í ungdæmi mínu
í átthögum mínum, og flesta þá fiska,
sem eg hefi nefnt hér, hefi eg smakkað
í einhverri mynd. Þá er eftir að íhuga
tvenl: Hvernig má komast yfir að hirða
þetta, og hvað á að gera við allan á-
1) Mér blöskrar oft að sjá, hve viöa jafnvel
á myndarheimilum, er kastað í öskuna feikn-
um af hálfbrendum kolum — kókes —, sem eru
bezta eldsneyti. Petta var gert mikið í Heykja-
vik, meðan kolaverðið var 325 kr, Svona hugsa
menn litið um að spara.