Ægir - 01.12.1935, Page 6

256
Æ G I R
eru Svíar snillingar í síldarmatreiðslu og
eru hinar tíðu ferðir Kaupmannahafnar-
búá til Málmeyjar góð sönnun þess, farn-
ar að eins í því skyni að borða sænsk-
an morgunverð (Smörgaas), þar sem
framreiddir eru meðal annars 9—12 síld-
arréttir.
Önnur afhragðs fæðutegund hefur ver-
ið í sama áliti manna meðal og sildin,
eða öllu fremur í engu áliti og er það
kræklingurinn og aðan (Modeola mode-
olus), sem áður var almennt notað til
beitu og var viða fyrir landi, en i henn-
ar stað er nú beitan orðin síld að mestu,
og eftir því að dæma hefur kræklingur
og aða haft ró og næði til að þróast og
margfaldast hér við landið, því nú eru
beitutúrar i Hvalfjörð úr sögunni fyrir
löngu og íleiri slíkar ferðir til að sækja
krækling.
Arið 1897 l)jó vinur minn á Bessastöð-
um.Guðjón Erlendsson, (fór síðar tilAme-
ríku). Um miðjan marz l)auð hann mér
að heimsækja sig og dvaldi ég hjá hon-
um í 2 daga. Þá var hart manna á með-
al, enginn fiskur og lítið um mat víða.
Síðari daginn, sem ég dvaldi hjá hon-
um, gengum við út að sjó, gegn Álfta-
nesskerjunum; vestanhrim var nýlega af-
staðið og í fjörunni, svo langt sem við
sáum, var breiða af nýreknum öðuskelj-
um innan um þarann í fjörunni, tugir
tonna ef ekki skipti hundrnðum.
Engum datt í lnig að hirða þetta lil
matar, en hrafnarnir kunnu að hagnýta
björgina og lifðu hátt. Ég hef oft- heyrt
næringargildi öðu, jafnað á við eggja, en
það var áður en talað var um vitamiu,
en eilt er vísl og það er, að kræklingur
og aða er ljúffeng og holl fæða, hvernig
sem matreitt er, en kræklingsréltir eru
margir og víða hafðir á hoðstólum t. d.
á matsötustöðum á Bretlandi, sem auk
þess framreiða altskonar skelfisk. Áður
en lengra er farið skal vara menn við að
taka krœkling og öðu innan hafnarvirkja
par sem skip koma mörg„ eða á bryggju-
staurum o. þ. því búast má við, að sá
krœklingur sé eitraður. Menn eru beðn-
ir að athuga það.
Hér verður skýrt frá, hvernig matreiða
skal krækling á einfaldastan og ódýr-
astan liátt og er það lekið úr hæklingn-
um „Odýr fœða“, sem Fiskifélag íslands
gaf lit árið 1916.
Pað sem segir um krækling á einnig
við Öðll.
Kræklingsskeljarnar eiga að liggja í
söltuðu vatni (ekki sjóvatni) allt að 12
klst. Burstast vel að utan með stinnnm
bursta og þvost úr 3—4 vötnum.
Þræðina, sem hanga út úr skelinni,
verður að skera eða skafa vel af.
Vökvi sá, sem er innan í skelinni má
eigi tapast því hann gerir kræklinginn
bragðbetri; er því áriðandi að hreinsa
skeljarnar svo vel, að eta megi soðið af
þeim.
Þegar l)úið er að verka skeljarnar vel
að utan, eru þær látnar í upphitaðan,
tóman járnpott yfir skörpum eldi.
Potturinn er hristur við og við. Þegar
skeljarnar opna sig (eftir 4—5 mínútur)
eru þær soðnar.
Þær eru þá teknar upp úr og fiskur-
inn tekinn innan úr þeim.
Það sem eftir eru af þráðunum er tek-
ið al' fiskinum. Soð það sem myndast
hefnr í pottinum skal sía og því næst
er skelfiskurinn geymdur í því þar til
lians er neytt, eða matur búinn til úr
honum.
Þetta er hin almenna meðferð á kræk-
lingi og þannig á að tilreiða hann til
undirbúnings réttum þeim, sem taldir
eru hér á eftii’, nema annað sé sérstak-
lega tekið fram.