Ægir - 01.04.1954, Qupperneq 24

86
Æ G I R
Verkefni í sambandi viá skipan fiskveiáa.
í grein í „Monthly Bulletin of Agriculturnl
Economics and Statistics“ ræða G. M. Ger-
hardsen og C. Beever um einstök vandamál,
sem gætu komið fram, ef reka ætti fiskveiði-
flotann eftir skipulegri áætlun, til þess að
nýta betur fiskstofninn og bæta úr mat-
vælaskortinum í heiminum. Greinin fjallar
ckki einungis um fiskveiðar þjóða, scm hafa
frumstæða háttu við veiðarnar, heldur er
einnig rætt um ástandið þar, senr fiskveið-
ar standa á háu þróunarstigi.
í inngangi greinarinnar er bent á, að elcki
sc ætið rétt að kalla þær þjóðir „frumstæð-
ar“ eða „afturúr", sem stunda fiskveiðar
með óhagkvæmari aðferðum og bera minna
úr býtum en einstaka aðrar þjóðir. Þessar
óhagkvæmu veiðiaðferðir geta verið þjóð-
hagsleg nauðsyn, eða þær eru óhjákvæmi-
legar af öðrum ástæðum. Ef tekið er tillit
til þessara aðstæðna, er unnt að semja raun-
hæfa áætlun um fislcveiðar.
Mikið vandamál er, hvernig selja megi
aflann með hagnaði. Raunverulega er öllurn
fiski, sem veiðist i heiminum (26 millj.
smál. árlega) landað nýjum og óverkuðum.
Nýr fiskur, sem landað er úr veiðiskipi, er
einna viðkvæmastur af allri matvöru, þess
vegna er nauðsynlegt, að hann fái skjótari
meðhöndlun en aðrar vörur.
Hver verzlunarháttur hefur sín sérstöku
vandamál. Aðstæður í sambandi við að-
flutninga og neyzlu á fiski hafa e. t. v. mest
áhrif á markaðinn hverju sinni. í fyrsta
lagi eru erfiðleikarnir vegna þess, hve mis-
jafnt rnagn berst að af nýjum fiski. í bæj-
um, þar sem stærstu fislcmarkaðirnir eru,
t. d. Hull og Grímsby, eru birgðirnar 200
smál. annan daginn, en 2000 smál. hinn.
Reynt er að jafna sveiflurnar, en reiknað er
með, að daglega berist á land 1000 til 1500
smál. I Bombay er landað daglega 3000 til
4000 smál. af fiski á bezta veiðitímanum i
nóvember og desember, en mjög lítið berst
á land, þegar monsúnvindarnir blása á
haustin. Breytingar á eftirspurninni hafa
mikil áhrif á aðstöðu verkamanna. í brezk-
um höfnum þarf urn 70 til 120 manns til
þess að landa úr togara úr norðurhöfum
með um 300 smál. farm. Þetta vinnuafl þarf
al'ltaf að vera til talcs, þótt ekki sé alltaf
þörf fyrir það. Ekki er hægt að hafa sama
hátt á og í landbúnaðinum, þar sem hæg't
er að auka vinnuaflið um uppskerutímann.
Kunnugt er, hve eftirspurn á fiski er
breytileg, en oft eru ofmetin þau áhrif, sem
þær breytingar hafa á fiskverðið. Ýmsar
trúarvenjur s. s. páslcar, föstur o. s. frv.
valda reglubundinni aukningu eftirspurnar,
aukningu, sem hægt er að sjá fyrirfram.
Veðrið hefur einnig mikil áhrif. í einstaka
löndum getur mikil og stöðug eftirspurn,
t. d. vegna skorts á lcjöti og eggjum, skyndi-
lega horfið, þegar mjög heitt er í veðri, og
sjómönnum verður margra vikna starf að
cngu. Fiskflutningar á markaðinn einkenn-
ast tíðast af miklum óstöðugleika á verðlagi,
ekki aðeins tímabundnum lreldur einnig
daglegum verðsveiflum. Vandamálin stafa
þannig af hverfulli og breytilegri eftirspurn,
en fiskmagnið tekur aftur miklum sveiflum
af ýmsum orsökum.
Menn hafa reynt með aðferðum, sem áð-
ur voru þekktar og nýjum, að forðast of-
fylli á ísfiskmarkaðinum, þannig að annað
hvort eru neyzluhæfar fiskafurðir gerðar
fjölbreyttari eða hagnýtt er sú þörf, sem er
fyrir fisk til annars en manneldis. Þessar
nýju afurðir hafa raunar skapað og haldið
við eftirspurn. Þetta á t. d. við um niðursoð-
inn fisk, saltfisk o. s. frv. — en raunveru-
lega eru þær skapaðar af sömu þörf og upp-
fyllt hefur verið í frumstæðari þjóðfélög-
um með grófari verkunaraðferðum, s. s.
sólþurrlcun.
Mjög mismunandi er, hve lengi fiskurinn
geymist miðað \úð hinar ýmsu aðferðir,
sem notaðar eru við verkun hans. Með þvi
að fiskur er nú elcki lengur eins viðlcvæmur
fyrir skyndilegum breytinguin á eftirspurn.
er hættan á fjárhagslegu tapi orðin miklu