Ægir - 01.09.1954, Blaðsíða 8

214
Æ G I R
þegar aflinn var með mesta móti. Leið þá
vart sú vertíð, að eklci yrðu miklar lönd-
unartafir vegna verksmiðjuskorts, og fóru
þá oft geipimikil verðmæti forgörðum. Mið-
að við þessa reynslu var því eðlilegast, að
allt kapp væri á það lagt að auka verk-
smiðjukostinn, þegar er aðstæður leyfðu.
Undir lok styrjaldarinnar og fyrstu árin
eftir voru afköst verksmiðjanna norðan-
lands aukin um nær 70%, og mun láta
nærri, að það fjármagn, sem fest var í þess-
um framkvæmdum, hafi nurnið nær 100
milljónum króna, en miðað við núverandi
verðlag mun verðmæti síldarverksmiðjanna
norðanlands vera yfir 300 milljónir króna.
Hér er um að ræða mikið fjármagn á okkar
mælikvarða og raunar ekkert vit i öðru
en að þess sé freistað til hins ítrasta að láta
það ekki standa ónotað, en slíkt verður
auðvitað eingöngu gert með þvi að láta
skipin fara til sildveiða. Verði hætt að gera
skipin út ti! síldveiða, er megin hluti þessa
fjármagns dæmt til þess að liggja ónotað,
og mundi það vart teljast viturleg ráðstöfun.
Elcki stendur ósvipað á, að því er snertir
síldarsöltunina. Sú atvinnugrein var lengi
fram eftir það, sem síldveiðarnar byggðust
að mestu leyti á, og í öllum veiðistöðvum
norðanlands og nú á seinni árum einnig
austanlands er jafnan mikill viðbúnaður
til þess að taka á móti sild til söltunar. Er
að sjálfsögðu mikið fjármagn bundið við
þessa atvinnugrein, en um upphæðir veit
ég ekki í því sambandi. Gildir hér allt hið
sama og sagt var um síldarverksmiðjurnar.
Þau þrjú atriði, sem hér hafa verið nefnd,
það er veiðiflotinn, síldarverksmiðjurnar
og söltunarstöðvarnar, hafa eitt sameigin-
legt, allt þarfnast það mikils mannafla til
starfrækslunnar. Að því er snertir veiði-
flotann, þá byggist afkoma hans eklci hvað
minnst á því, að hann sé mannaður dug-
miklum kunnáttumönnum til veiðanna. Á
þetta jafnt við um hverjar þær veiðar, sem
stundaðar eru. Til þess að unnt sé að
tryggja þetta, er það mjög veigamikið, að
útgerðartími skipanna sé sem lengstur, og
að ekki séu lengri frátafir milli vertíða en
nauðsynlegt er. Er þess vart nokkur von,
að unnt sé að tryggja flotanum góða starfs-
krafta, ef skipunum er aðeins haldið úti
reglulega hálft árið eða rúmlega það. Mun
flestum vera þannig farið, að þeim er ekki
mikið gefið um að skipta oft um atvinnu,
og munu heldur forðast þær atvinnugrein-
ar, sem ekki geta tryggt þeim sæmilega
stöðuga atvinnu megin hluta ársins. Ef til
sliks kæmi, að því er varðar bátaflotann,
væri það mjög alvarlegt, ekki eingöngu með
tilliti til síldveiðanna, heldur einnig og ekki
síður með tilliti til annarra veiða. En hér
stendur einnig líkt á fyrir verksmiðjunum
og söltunarstöðvunum. Er ekki síður þýð-
ingarmikið fyrir þessa aðila að hafa góða
starfskrafta. Hefur þetta ef til vill verið
mest áberandi undanfarin ár við síldar-
söltunina, þar sem það hefur itrekað komið
fyrir, að skort hefur æft fólk til verkunar-
innar, sem krefst mikils flýtis og vand-
virkni, ef vel á að fara.
En rétt er að líta einnig á þetta mál frá
annarri hlið, og það er sú hliðin, sem snýr
að fólkinu sjálfu og atvinnulífinu á þeim
stöðum, þar sem vinnsla sildarinnar fer
fram. Aratugum saman hafa síldveiðarnar
og verksmiðjurekstur og síldarsöltun í sam-
bandi við þær verið mjög veigamikill þáttur
i atvinnulífi flestra kaupstaða og kauptúna
á Norðurlandi og yfir sumartimann alveg
yfirgnæfandi. En einnig á veturna er at-
vinnulífið á sumum stöðum háð síldveið-
unum, svo sem á Siglufirði og Akureyri í
sambandi við tunnuverksmiðjurnar. Afla-
bresturinn á síldveiðunum hefur að sjálf-
sögðu verið mjög þungbær fyrir þessa staði,
og þeim mun þungbærari, sem þeir hafa
verið háðari síldveiðunum. Sú óheillaþróun,
sem hér hefur átt sér stað, hefur opnað
augu manna fyrir því, hversu hættulegt
getur verið að binda alla afkomu sína við
eina atvinnugrein, og hefur það leitt til
þess, að reynt hefur verið að styðja menn
til þess að auka fjölbreytni í atvinnulífinu.
En þrátt fyrir það verður ekki fram hjá
þeirri staðreynd komizt, að atvinnuvonir
fólksins hljóta svo lengi sem atvinnutæki