Ægir - 15.08.1964, Blaðsíða 13

Æ GIR
255
þau, að nauðsyn bæri til að vernda fiski-
stofnana á svæðinu umhverfis Island, m. a.
með því að minnka veiðigetuna á þeim
hluta svæðisins, sem væri innan 12 míln-
anna. Of mikið álag á fiskistofnana um
langt árabil hafði greinilega haft þau
áhrif, að sumir þýðingarmiklir stofnar
fóru minnkandi. Það er mikill munur á
því hvort fáum íslenzkum togurum, þeir
eru nú alls 40 að tölu, er leyft að veiða
á takmörkuðum svæðum og tímum innan
12 mílnanna undir ströngu eftirliti, eða
að hleypa hundruðum erlendra togara á
þessi svæði, svo ekki sé talað um allt inn
að 3 mílum og í flóum og fjörðum.
Með útfærslu fiskveiðilandhelginnar
hafa íslendingar vissulega tekið á sig mikl-
ar skyldur um varðveizlu fiskistofnanna á
þessu svæði svo og um skynsamlega nýt-
ingu þeirra um alla framtíð.
Ég vona að framtíðin eigi eftir að sanna
heiminum, að við höfum gert hið rétta í
þessum málum og að við stöndum undir
þeim skyldum, sem við höfum á okkur
tekið.
Svo langar mig að lokum að minnast á
eitt atriði, sem er þýðingarmikið, þegar
i'ætt er um stöðu íslenzkra fiskveiða í Ev-
i'ópu í dag og í framtíðinni.
Ég hef áður minnzt á, að telja mætti
íslenzkar fiskveiðar að fullu samkeppnis-
færar við fiskveiðar annarra Evrópuþjóða,
hvað afköst snertir og gæði fisks, sem afl-
ast. En hvað þá um samkeppnina á mörk-
uðunum?
Þar var áður minnzt á þá erfiðleika, sem
viðskiptalegar verndarráðstafanir valda
°g geta valdið.
En það eru til aðrar ráðstafanir, sem
ei'u engu síður hættulegar frá okkar sjón-
armiði séð og geta, út af fyrir sig, gert
að engu góða aðstöðu frá hendi náttúr-
unnar. Hér á ég við hvers konar styrki
til fiskveiðanna, sem um langt árabil hafa
tíðkazt og hafa í sumum tiifellum færzt
1 vöxt undanfarið. Þegar svo er komið er
sem sé ekki um að það ræða lengur að
heppa við eðlilega rekinn atvinnuveg held-
ur við ríkissjóð viðkomandi lands. Og
hvað þýðir það, eða getur þýtt, í þessu
tilfelli?
Nýlega er lokið athugun á þessum mál-
um á vegum Efnahags- og framfarastofn-
unarinnar í París (OECD).
Það fyrsta, sem vekur athygli við lest-
ur þessarar skýrslu, er hinn mikli marg-
breytileiki styrkjanna, sem sýnir oft mikla
hugkvæmni.
Þar er um að ræða beina styrki, sem
miðast t. d. við landaðan afla, eða úthalds-
tíma fiskiskipanna, styrki til bygginga
fiskiskipa eða hagkvæm lán í sama skyni,
styrki til að rífa gömul skip, sem
miða að því að byggja ný, styrki
til fiskvinnslunnar, styrki sem miða að
því að lækka verð á útgerðarvörum
svo sem veiðarfærum, beitu og olíu. —
I öllum 18 löndunum eru einhverjir af
ofangreindum tegundum styrkja, en mjög
misjafnlega mikið, eða margir. Það er
sameiginlegt yfirgnæfandi flestum styrkj-
unum, að þeir koma úr viðkomandi ríkis-
sjóði og eru þannig til orðnir úr pening-
um skattborgaranna. Fyrir þau lönd, þar
sem fiskveiðarnar eru tiltölulega lítill þátt-
ur í þjóðarbúskapnum, en hjá flestum þess-
um þjóðum er sjávarútvegurinn innan við
1% eða af þjóðarframleiðslunni
(GNP), eru slíkir styrkir ekki mikið fjár-
málalegt vandamál. Fyrir hinar, þar sem
sjávarútvegurinn er veigamikill jDáttur í
þjóðarframleiðslunni, 5% eins og er í
Noregi eða 25% eins og á Islandi, verður
málið miklu ei’fiðara viðfangs. Töluna fyr-
ir Færeyjar þekki ég því miður ekki, en
mér hefur verið tjáð af kunnugum manni
að hún sé um 40%.
Styrkir, eins og þeir, sem hér um ræðir,
geta verið réttlætanlegir undir vissum
kringumstæðum, svo sem t. d. ef um er að
ræða algerlega tímabundna erfiðleika, sem
unnt er að brúa með styrkveitingum, en
sé um að ræða fast fyrirkomulag, sem
eins og í mörgum tilfellum hefur staðið
árum saman, og ekki er útlit fyrir neinn
endi á, er um að ræða óeðlilega styrkveit-