Ægir - 01.03.1970, Qupperneq 5

Æ GIR
63
Hörður Frímannsson, verkfr.:
--------------------
TÆKIVIMÁL
___________________/
TOGMÆLAR FYRIR BOTNVÖRPUR
Hér birtist í fyrsta sinn þáttur undir fyrir-
sogninni tæknimál. Hugmyndin er sú, að þessi
Pattur birtist framvegis í blaðinu, eftir því, sem
eí.n> standa til, og verða þar einhverjar tækni-
"ýjungar, sem fram kunna að koma, teknar til
^eðferðar. Tæknideild Fiskifélagsins sér um
Þennan þátt.
Hörður Frímannsson, verkfræðingur skrifar
þennan fyrsta þátt og fjallar hann þar um tog-
Pisla. Þessi tæki hafa verið á tilraunastigi en nú
en farið að framleiða þau. Er full ástæða fyrir
þ^> sem togveiðar stunda, að kynna sér þessa
nyjung, en ekki er vitað til að hún sé enn notuð
> islenzku skipi. Mun Tæknideildin veita þær upp-
ýsingar, sem hún hefur um þessi tæki.
Mælar til að mæla tog í togvírum togara
hafa verið notaðir um borð í erlendum tog-
ut’um í nokkur ár, einkum enskum.
Mælar þessir eru notaðir til að sýna tog
1 togvírum og vara við festu, auk þess að
gefa viðbótarupplýsingar um átak á vörp-
una við breytileg skilyrði.
Mælarnir hafa gefizt mjög vel og skip-
Æjórar, sem komizt hafa upp á lag með að
, Aflinn í einstökum verstöðvum varð
Þannig; Seyðisfjörður: Lestir Sjóf.
Gullberg (botnv.) ^eskaupstaður: 10,0 1
Hirtingur (botnv.) 20,1 1
Stígandi (lína) 3,1 3
„ Samt. hskif)ör3ur: 23,2
Hólmanes (botnv.) 21,1 1
Guðrún Þork. (lína) 6,2 2
D . Samt. Bre^dalsvík: 27,3
Signrður Jónss. (botnv.) ... W'pivogur: 28,2 1
Sunnutindur (lína) 23,0 5
Æ Bakkafirði, Vopnafirði, Borgarfirði,
eyðarfirði, Fáskrúðsfirði og Stöðvarfirði
X ai' enginn fiskur lagður á land.
nota þá, telja sig ekki geta verið án þeirra.
Á markaðnum eru tvær gerðir af mæl-
um. Önnur gerðin er með álagselementi,
sem breytir rafmagns-viðnámi með breyttu
víratogi og stýrir rafmagnsmæli. Hin gerð-
in er með vökvaelementi, sem stýrir vökva-
mæli. Báðar gerðir er hægt að útbúa hvort
heldur er fyrir skuttog eða síðutog.
Mælikerfið er með tveimur álagselement-
um einu fyrir hvorn togvír, og síðan tveim-
ur mælum (indicators) sem sýna togið í
hvorum vír í tonnum. Hægt er að tengja
inn á mælana sírita (rekorder) ef óskað
er eftir. Venjulega er átakið frá vírunum
flutt yfir rúllur inn á álagselementin með
því að rúllui’nar spenna vírana upp, þannig
að þeir mynda ákveðið horn. Á meðfylgj-
andi myndum eru notuð hornin 168!/2°, svo
kraftamir á álagselementin verða % af
víratoginu (K = 2 • T • cos84!/2° = 0,2 ■ T).
Helztu kostir mæla þessara reynast:
1) Þeir aðvara strax um að botnvarpan
sé að festast og leyfa skipstjóranum
þannig að draga fyrr en áður þekktist
úr togki-aftinum og hjálpa þannig við
að minnka skemmdir á vörpunni. Hægt
er að tengja Ijós eða „sírenu“ inn á
mælana þannig að þeir gefi aðvörun
ef víratogið fer yfir ákveðið átak, sem
skipstjóri getur valið að vild.
2) Oft þegar botnvarpa er skemmd, t. d.
slitinn höfuðlínuleggur, er ekki gott
að sjá það á tækjum skipsins, en sést
strax sem breyting í aflestri annars
togmælisins og forðar þannig frá frek-
ari tímatöf og hugsanlegum frekari
skemmdum á veiðarfæri með því að
halda togi áfram.
3) Ef varpan festist, en losnar aftur, geta
togmælarnir hjálpað skipstjóranum að
ákveða hvort togað skuli áfram eða