Ægir - 15.03.1971, Blaðsíða 7

Æ GIR
61
stærðfræðilegs, verkfræðilegs og lagalegs
eðlis svo eitthvað sé nefnt. Ég lagði megin-
áherzlu á þá þætti, sem fjölluðu um meng-
unarefni í sjó, dreifingu þeirra um höfin
°S varnir gegn þeim.
Eftir að aðalatriði skýrslnanna höfðu
Verið kynnt fundarmönnum, voru þau
rsedd á almennum fundum og samþykktir
gerðar um margvísleg atriði. Þessar sam-
Þykktir ber þó eingöngu að skoða sem
abendingar og tillögur til úrbóta, en þær
geta vonandi orðið grundvöllur að alþjóða-
samþykktum um þessi vandasömu mál áð-
Ur en langt um líður.
1 skýrslum ráðstefnunnar kemur það
viða fram að áhrifa mengunar sjávar og
s.lávarbúa gætir víða, m. a. með hörmu-
legum afleiðingum kvikasilfurseitrunar í
^aPan (Minimata-veikin); fugla- og fiska-
dauða í Norðursjó vegna úrgangsefna frá
^erfiefnaiðnaðinum; með alþekktum
skakkaföllum af völdum olíu; og greinileg-
Um svörunum eiturefna á sjálfum úthöf-
Unum. Innhöfum og strandhöfum, eins og
Eystrasalti, Norðursjó og Miðjarðarhafi,
er talin sérstök hætta búin, en í þessum
úöfum hefur einmitt einna mest verið unn-
]ð að athugunum á mengun sjávar og sjáv-
ai'hfs, m. a. innan vébanda sjófræðinefnd-
ar Alþjóóa hafrannsóknaráðsins, sem hef-
Ur sérnefnd um þessi mál. íslendingar eru
aðilar að ráðinu, en hafa ekki haft fulltrúa
1 viðkomandi sérnefnd vegna svæðis þess,
sem hún fjallar um, en full ástæða virðist
þess að íslenzkur sjóefnafræðingur eða
efna(verk)fræðingur kynni sér störf
nefndarinnar.
Éeynslu þá, sem fengizt hefur á fyrr-
nefndum hafsvæðum, þarf að útfæra á út-
höfin. Stórum hluta heimshafanna hefur
htt verið sinnt á þessu sviði, einkum Ind-
jandshafs, en einnig Kyrrahafs og Atlants-
nafs og þá meðtalið Norður-Atlantshaf.
Athuganir sýna þó að nauðsyrilegt er
vera á varðbergi og við hinu versta bú-
inn.
Þó skal bent á, að mengun sjávar hefur
ivergi sannanlega haft áhrif á framleiðni
og aflamagn, ekki heldur í Eystrasalti og
Norðursjó, en aflinn hefur þó ekki alltaf
verið laus við eiturverkanir eins og dæmin
sýna. Reyndar er vitnað í aflamagn af
þeim aðilum, sem ekki vilja byrgja brunn-
inn fyrr er barnið er dottið í hann. Sá hóp-
ur fer þó vonandi ört minnkandi, því álit
margra er að þessi málefni séu vandasam-
ari og alvarlegi’i en menn höfðu talið sér
trú um í fyrstu. Nægir þar að benda á at-
huganir Norðmanna og Svía í Norður-
Atlantshafi — sem greint hefur verið frá
í dagblöðum og ræddar verða nánar hér á
eftir — og þá staðreynd, að allskonar
úrgangsefnum, mörgum eitruðum, er
fleygt í hafið og í stöðugt vaxandi mæli.
Löggjöf hinna ýmsu landa er skammt
á veg komin á þessu sviði, hvað þá alþjóða-
löggjöfin um úthöfin, nema á sumum svið-
um olíumengunar og geislavirkra efna. En
það er margs annars að gæta, sem hættu-
legt getur talizt.
Hér á eftir verður fjallað um helztu
samþykktir ráðstefnunnar, einkum þær,
sem mér virðast skipta Islendinga mestu
máli.
1) Mengunareftirlit við uppsprettu og
endurvinnsla eiturefna.
Sjórinn mengast vegna skólpleiðslu
frá borg og bæ, mannfólki og iðnaði
(marine outfalls) og vegna losunar úr-
gangsefna í hann (dumping), en einnig
frá lofthjúp og löndum um ár (run-off).
Ráðstefnan lagði áherzlu á, að lausn
mengunarvandamála sé mjög aðkallandi
og að eina fullnægjandi lausnin sé eftirlit
við uppsprettu mengunarefnanna. Enn-
fremur lagði ráðstefnan áherzlu á rann-
sóknir á endurvinnslu skaðlegra mengun-
arefna, þ. e. að láta þau ekki sleppa til
tjóns, en nýta þau til ábata. Þessi mál snúa
fyrst og fremst að hverri þjóð um sig.
2) Notkun sjávar sem ruslakistu —
skólpleiðsla og losun.
Þessi liður var mikið ræddur á ráð-
stefnunni og þá fyrst og fremst losunin