Ægir - 01.09.1991, Blaðsíða 32

476
ÆGIR
9/9'
Agnar Ingólfsson:
Líffræðiskor Háskóla íslands
og sjávarútvegurinn
Kennsla í líffræði við Háskóla
íslands hófst haustið 1969 og
fyrstu líffræðingar með B.S. próf
útskrifuðust 1972. Tilgangur
kennslunnar var að útskrifa
almenna líffræðinga án mikillar
sérhæfingar, sem m.a. væru hæfir
til þess að sinna kennslu á ýmsum
skólastigum en einnig vel undir
það búnir að stunda framhalds-
nám erlendis í einhverri sérgrein
líffræðinnar. Þessi markmið hafa
lítið breyst. Þó var fljótlega
ákveðið að bæta við B.S. námið
svokölluðu fjórða ári, þar sem
nemum gafst kostur á að sérhæfa
sig dálítið og kynnast rannsóknar-
störfum af eigin raun með töku árs
rannsóknarverket'nis. Þetta leiddi
þó ekki til sérstakrar námsgráðu.
Frá árinu 1989 hefur verið boðið
upp á tveggja ára meistaranám,
sem sett er saman úr námskeiðum
á ákveðnu sérsviði og allviða-
miklu rannsóknarverkefni. Enn
hefur enginn líffræðinemi lokið
M.S. prófi, en sex nemar leggja nú
stund á meistaranám. Ekki virðast
miklar líkur á því að næsta skref
verði stigið í náinni framtíð, þ.e.
að tekið verði upp doktorsnám í
sérgreinum líffræðinnar. Vissulega
gæti slíkt nám hérlendis auð-
veldað ýmsum að Ijúka doktorsp-
rófi og þetta gæti orðið tíma-
bundin lyftistöng tiltekinna rann-
sókna. Á móti kæmi hins vegar,
að þá kynni að draga mjög
ur framhaldsnámi íslenskra líf-
fræðinga erlendis, en engum
blandast hugur um hversu gífur-
lega mikilvægt það er, að íslenskir
vísindamenn hafi numið fræðin
sín vítt og breitt um heiminn.
Hætta á einangrun og stöðnun er
af þeim sökum vart fyrir hendi,
þótt þjóðfélagið sé smátt. Málið
horfði auðvitað allt öðru vísi við
væru Islendingar fimmtíu- eða
hundraðfalt fleiri.
Eins og eðlilegt verður að teljast
hefur líffræðiskor frá upphafi gert
greinum líffræðinnar sem tengjast
sjónum hátt undir höfði án þess þó
að vanrækja aðrar greinar. Auk
skyldunámskeiða, t.d. ídýrafræði,
grasafræði og vistfræði, þar sem
mikið er fjallað um lífríki sjávar,
hefur verið boðið upp á allmörg
valnámskeið, sem taka einkum til
sjávarins. Um er að ræða nám-
skeið í fiskifræði, fiskaIífeðlis-
fræði, sjávarvistfræði, þörungum
og sjávarhryggleysingjum. í sum-
um öðrum námskeiðum, svo sem í
málstofu í vistfræði og í nám-
skeiðum í umhverfisfræðum,
hryggdýrum og samanburðarlíf-
eðlisfræði eru mál tengd sjónum
að sjálfsögðu ofarlega á baugi.
Fastir kennarar líffræðiskorar hafa
annast þessa kennslu að hluta, en
þeir hafa einnig fengið til liðs við
sig sérfræðinga Hafrannsókna-
stofnunar. Fiskifræðinámskeiðið
og námskeiðið um þörunga hafa
t.d. alfarið verið í höndum þeirra
undanfarið. Hefur samvinna há-
skólans og Hafrannsóknastofn-
unar verið að þessu leyti með
ágætum. Verður að segja að líf-
fræðiskor sé vel í sveit sett að hafa
aðgang að því mikla úrvali sjáva'
líffræðinga, sem starfará Hafra"11
sóknastofnun. Þessi samvinn"
hefur einnig náð til fjórða ar'
námsins, því allmargir nemar j þvl
námi hafa stundað rannsóknir
sínar undir handleiðslu sérfræ
inga stofnunarinnar. ,
Að sjálfsögðu hafa margii '
fræðingar, sem útskrifast hafa r
Háskóla íslands, haldið utan *'
framhaldsnáms í sjávarlíffr^ '
greinum, t.d. í fiskifræði, ba?
austan hafs og vestan. Nok rl^
þeirra starfa nú við háskólann n'
fleiri hafa fundið sinn starfsvet'
vang á HafrannsóknastofnLiiv
Nokkrir til viðbótar hafa í’ll
starfi við stofnunina
að
áhuga á Mdi11 viu siuiiw- .
loknu framhaldsnámi, en hún e
séð sér fært að nýta starfskra ^
þeirra. Við lauslega skoðun á se^
fræðinga- og rannsóknarmann
liði stofnunarinnar kemur í lj°5 ,
um 20, eða fast að helmingur ^
fræðinga sem þar starfa, ^
hlotið grunnmenntun sína
mestu eða öllu leyti við Iftfrae
skor háskólans. Þetta hlutfall er ^
sjálfsögðu mun hærra ef aðe'n- (.|
litið til þeirra, sem komið ha a ^
starfa við Hafrannsóknasto
eftir að líffræðiskor hóf að u*5 r
líffræðinga árið 1972. Til vi .f
sakar ekki að geta þess að n° o)-n.
af sérfræðingum Rannsókþ.35
unar fiskiðnaðarins hafa ,•
•x l íttraeo'
grunnmenntun sina vio " ,
skor, þar á meðal forstöðum3 ^
inn. Allnokkrir að auki s*art‘1, sett
fiskeldi. Líffræðiskor hefur þs'