Ægir - 01.11.2000, Blaðsíða 36

EVRÓPUSAMBANDIÐ & SJÁVARÚTVEGURINN
Norðmenn, líkt
og Bretar hafa
gert með góðum
árangri, hefðu þvl
getað tryggt
efnahagsleg
tengsl fiskiskips
undir norskum
fána við Noreg
með lögum og
þannig komið í
veg fyrir „kvóta-
hopp". Að sjálf-
sögðu gætu ís-
lendingar gert
slíkt hið sama ef
til aðildar kæmi.
„Á grundvelli Evrópuréttar og að
fenginni túlkun Evrópudómstólsins,
má ráða að réttlœtanlegt sé að sett séu
ákveðin skilyrði sem tryggja raun-
veruleg efnahagsleg tengsl á milli
fiskiskipa og fánart'kis þeirra ef
markmið slíkra skilyrða er að tbúar
sem háðir ertt ftskveiðum og tengdum
atvinnugreintim njóti kvótans. Skil-
yrði sem sett eru um efnahagsleg tengsl
og ganga lengra en sem nemur þessum
markmiðum verða hins vegar ekki
réttlcett út frá grundvelli ríkjakvóta"
(Þýðing höfundar. Textinn á
ensku: „On the basis of Community
law as interþreted by the Court of
Justice, the aim of quotas may justify
conditions designed to ensure that
there is a real economic link between
the vessel and the Member States
whose flag it is flying if the purþose of
such condition is that the þoþulations
deþendent on flsheries and related
industries should benefit from the
quotas. On the other hand, any
requirement of an economic link which
exceeds those limits cannot be justified
by the system of national quotas.
Hér er Santer að árétta að lögin
um efnahagsleg tengsl mega ekki
ná lengra - þ.e. fela í sér strangari
skilyrði en nauðsynlegt þykir (the
principle of proportionality).
I kjölfar bréfaskrifta Blairs og
Santers á Amsterdamfundinum
settu Bretar ný skilyrði fyrir
skráningu fiskiskipa á Bretlandi.
Þau kveða á um að skip verði að
uppfylla a.m.k. eitt eftirtalinna
atriða til að geta fengið úthlutað
kvóta á Bretlandi:
• Að landa a.m.k. helmingi
af afla í breskri höfn
• Að meirihluti áhafnar
sé búsettur á Bretlandi
• Að meirihluti veiðiferða sé
stundaður frá Bretlandi eða
að sýnt sé fram á efnahagsleg
tengsl með öðrum hætti,
t.d. með blöndu af þessum
þremur skilyrðum.
Nýju lögin hafa verið í gildi frá
1. janúar 1999- I skýrslu sem
unnin var af þingnefnd neðri
deildar breska þingsins (Agricult-
ure - Eighth Report, Select
Committee on Agriculture), og
gefin var út 27. júlí árið 1999,
segir að of snemmt sé að meta
áhrif laganna en „samt eru merki
þess að kvótahoppsskipum hafi
fækkað" og „komi til með að
fækka töluvert á næstu tveimur
árum“. I þættinum Aldarhvörf,
sem var á dagskrá Ríkissjónvarps-
ins þann 6. nóvember s.l., stað-
festi Elliot Morley, sjávarútvegs-
ráðherra Bretlands, að „kvóta-
hoppið“ sé alls ekkert vandamál í
dag.
Gætu íslendingar komið
í veg fyrir „kvótahopp"
ef til aðildar kæmi?
Ef Islendingar sækja um fulla að-
ild að Evrópusambandinu er ljóst
að hlutfallslegi stöðugleikinn
myndi tryggja að svo til allur sá
kvóti sem heimilt yrði að taka úr
sjó við Island félli okkur í skaut. I
norska aðildarsamningnum frá
1994 er meginreglan sú að afla-
hlutdeild ESB innan norskrar lög-
sögu og öfugt er byggð á sögu-
legri veiðireynslu áranna 1989 til
1993. I samningnum er kveðið á
um að samningsaðilar mega
hvorki auka sókn í vannýtta
stofna í lögsögu hvors annars, né
auka veiðar á þeim tegundum sem
ekki sæta ákvörðun um leyfilegan
hámarksafla. Norðmönnum tókst
því að tryggja svo til óbreytta
stöðu mála gagnvart ESB frá því
sem var í fiskveiðisamningnum í
tengslum við EES-samkomulagið.
Norðmönnum var mikið í mun
að tryggja að eignarhald á fisk-
veiðiheimildum yrði bundið við
þegna viðkomandi aðildarríkis
þannig að hlutfallslegu jafnvægi
yrði ekki raskað með „kvóta-
hoppi." Einungis norskir ríkis-
borgarar geta átt fiskiskip sem
gerð eru út frá Noregi og vildu
Norðmenn halda þessu fyrir-
komulagi eftir inngöngu í ESB.
Þetta stangast á við grundvallar-
reglu ESB sem bannar mismunun
á grundvelli þjóðernis og var
hafnað á þeirri forsendu. I samn-
ingnum var gert ráð fyrir að
Norðmenn fengju þriggja ára að-
lögunartíma í þessum efnum og í
sameiginlegri yfirlýsingu var
áréttuð nauðsyn þess að tryggja
hagsmuni þeirra svæða sem háð
eru fiskveiðum. Með sameigin-
legu yfirlýsingunni og áliti Evr-
ópudómstólsins töldu Norðmenn
tryggt að þeir gætu komið í veg
fýrir „kvótahopp“.
Norðmenn hefðu því, líkt og
Bretar hafa gert með góðum ár-
angri, getað tryggt efnahagsleg
tengsl fiskiskips undir norskum
fána við Noreg með lögum og
þannig komið í veg fýrir „kvóta-
hopp“. Að sjálfsögðu gætu Islend-
ingar gert slíkt hið sama ef til að-
ildar kæmi.
I grein í Common Market Law
Review, 32/1995 láta þeir Dierk
Booss og John Forman, fulltrúar
við lögfræðiþjónustu fram-
kvæmdastjórnarinnar (the Legal
Service, Commission of the EC.), í
ljós þá skoðun sína að sumar
greinar og yfirlýsingar í norska
aðildarsamningum séu frábrugðn-
ar fyrri aðildarsamningum og
hefðu þær geta haft mótandi áhrif
á þróun sjávarútvegsstefnunnar.
Nefna þeir sem dæmi að sameig-
inleg yfirlýsing nr. 12 (Joint
Declaration No. 12) um eignar-