Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2007, Page 206

Meirihluti rannsóknarverkefna og þjónustuverkefna á vegum stofunnar eru unnin
í nánum tengslum við fyrirtæki og stofnanir. svo sem aðra ráðgjafa og hönnuði
sem og verkkaupa. Fengist er við mjög fjölbreytileg viðfangsefni sem spanna allt
frá þróun gervifóta til rannsókna sem tengjast hönnun á 200 m hárri jarðstíflu.
Flest verkefnin tengjast umhverfisþáttum í náttúru Islands svo sem jarðskjálftum
og fárviðrum. Sem dæmi um algenga verkþætti má nefna:
• Umhverfisvöktun og mælingar af ýmsu tagi
• mat á jarðskjálftavá
• mat á jarðskjálftasvörun mannvirkja
• mat á jarðskjálftasvörun búnaðar í sérhæfðum mannvirkjum
• framsetningu á hönnunarforsendum fyrir flókin eða sérhæfð mannvirki
• mat á vindáraun á mannvirki
• mat á vindsvörun mannvirkja
• mat á vindáhrifum á umhverfið.
Undanfarin ár hafa ýmis verkefni sem tengjast hönnun og byggingu Kárahnjúka-
virkjunar verið áberandi í starfi Rannsóknarmiðstöðvarinnar. Þar á meðal má
nefna endurmat á forsendum jarðskjálftahönnunar, reikningslegt mat á
hugsanlegum hreyfingum á sprungum í stíflugrunnum. eftirlit með
yfirborðshreyfingum bæði með GPS mælitækjum og hröðunarnemum. Einnig er
unnið að uppsetningu á mælikerfi hröðunarnema við helstu stíftur virkjunarinnar
sem verða hluti af öryggiskerfi virkjunarinnar. Þar verður hægt að fylgjast með
hugsanlegum yfirborðshreyfingum sem og svörun (hreyfingu) helstu mannvirkja.
Rannsóknarmiðstöðin hefur einnig tekið þátt í að meta jarðvá á Norðurlandi og
skilgreina hönnunarforsendur fyrir jarðskjálftaáraun. Annars vegar fyrir jörðina
Bakka norðan Húsavíkur og hins vegar þau háhitasvæði á Norðurlandi sem
tengjast orkuöflun fyrir fyrirhugaða stóriðju á Bakka við Húsavík.
Rannsóknarmiðstöðin hefur um áratuga skeið fylgst með jarðskjálftavirkni á
misgengissvæði Suðurlands og meðal annars safnað þar hröðunargögnum í
jarðskjálftum. ekki síst árið 2000, þegar tveir stórir jarðskjálftar áttu þar upptök
sín. Þær rannsóknir nýttust vel á síðasta ári þegar Landsvirkjun fékk
Rannsóknarmiðstöðina til að meta jarðvá á fyrirhuguðum virkjunarsvæðum í
Neðri-Þjórsá og skilgreina hönnunarforsendur fyrir jarðskjálftaáraun á
virkjunarmannvirkin.
Vindverkfræði er eitt af þekkingarsviðum starfsmanna Rannsóknarmið-
stöðvarinnar. en vindáraun og svörun við henni skiptir miklu máli við hönnun og
byggingu hárra húsa. Undanfarið hafa verið byggð all nokkur hús sem þykja há á
íslenskan mælikvarða. Hönnuðir þeirra bygginga hafa í mörgum tilfellum leitað
ráða hjá Rannsóknarmiðstöðinni. Nýleg dæmi eru háhýsið við Smáratorg og
norðurturn Smáralindar. Einnig hefur Rannsóknarmiðstöðin komið að
jarðskjálftahönnun þessara húsa. Stefnt erað því að koma upp
hröðunarmælikerfum í sem flestum slíkum húsum í samvinnu við húseigendur.
hönnuði og bæjaryfirvöld.
Stjórnun ofangreindra verkefna er í höndum Jónasar Þórs Snæbjörnssonar.
Alþjóðleg rannsóknarsamvinna og kynningarstarfsemi
Lögð hefur verið áhersla á að kynna starfsemi Rannsóknarmiðstöðvarinnar bæði
innanlands og utan. Sérfræðingar hennar hafa tekið virkan þátt í alþjóðlegu
samstarfi og eru samstarfsaðilar frá löndum um allan heim. í þessu sambandi
má m.a. nefna Bretland. Noreg. Portúgal. Ítalíu, Grikkland. Tyrkland. Bandaríki
Norður Ameríku og Nýja Sjáland. Þá má geta þess að Ragnar Sigbjörnsson
prófessorá sæti í ritstjórn tímaritanna Journat of Earthquake Engineering og
Bulletin of Earthquake Engineering, sem bæði eru ISI-tímarit. Þá er sérstök
ástæða til þess að nefna fjölþjóðlegt verkefni sem nefnist Internet Site for Strong-
Motion Data en sérfræðingar miðstöðvarinnar hafa tekið virkan þátt í þessu
verkefni. Afrakstur verkefnisins er meðal annars ISESD-gagnabankinn,
www.ISESD.hi.is, sem hefur að geyma upplýsingar um mælda hröðun í
jarðskjálftum á Islandi, auk hliðstæðra gagna frá öðrum Evrópulöndum og
Austurlöndum nær. alls frá um 30 töndum.
Nánari upplýsingar um Rannsóknarmiðstöð í jarðskjálftaverkfræði er að finna
undir stóðinni www.afl.hi.is
204