Stúdentablaðið - 01.05.2007, Blaðsíða 2

Ritstjórapistill
Alþingiskosningamar eru loksins
afstaðnar. Ríkisstjómin hélt velli með
töluverðum minnihluta atkvæða og
hefði þurft að bæta lítillega við sig
til að falla. Gera má að því skóna
að hefðu ítök Framsóknarmanna í
alsherjarnefnd verið örlítið sterkari
hefði þeim, sökum mikillar reynslu
í spillingu, tekist að framleiða
nægilega marga ríkisborgara til að
fella stjómina. Það tókst hins vegar
ekki. Kosningaskipulagið var þeim
þó hliðhollt enn eina feróina. Með
slíku skipulagi var lýðræðinu fómað
fýrir skipulag. Nú veit ég ekki hvaða
genabreyttu snillingar komu fram með
þetta kerfi, hvort þriðja ríki H itlers hafi
verið notað sem fyrirmynd en það er
alveg ljóst að þeir höfðu sjálfa sig og
þjóðina að fíflum. Helst mætti halda
að enn ein auðnuleysinginn úr hópi
stjómmálafræðinga væri að verki.
Kerfið er svo brenglað og vitlaust að
það nær engri átt.
Hér þykjumst við búa við lýðræði,
sem þýðir að meirihlutinn eigi að ráða.
Lýðræðinu fylgja líka aðrir kostir
eins og kosninga- og framboðsréttur,
skoðanir minnihlutans heyrast,
umræður og rök skipta máli og
kjósendur tjá skoðanir sínar. Þetta eru
þó einungis fylgifiskar lýðræðisins
sjálfs eins og vió þekkjum á
Vesturlöndum. Kosningakerfið braut
aftur á móti gmnnregiu lýðræðisins í
mél meðþví að tryggja minnihlutanum
völd meirihlutans. Hér mætti að vísu
benda á að allir spila eftir sömu
reglunum og lúta niðurstöðunni. En
hér em reglumar rangar. Þeim mætti
líkja við Lúdospil þar sem spilaramir
slepptu teningunum. Allir heilvita
menn sjá hvemig það myndi enda.
Því þarf að breyta kerfinu ekki síðar
en fyrir kosningar og leiðrétta úrslitin.
Ekki þýðir að hengja sig í meingallað
reglur sem em til þess eins fallnar
að brjóta grundvallarmannréttindi
borgaranna. í ströngustu merkingunni
þ.e.a.s. ef við þykjumst styðjast við
lýðræði, þá er hreinlega um valdarán
að ræða. Minnihlutanum tókst að stela
völdunum sem þjóðin ætlaði öðmm.
Það hefur verið bent á þaó áður
á síðum blaðsins hve úrkynjuð og
hættuleg kosningakerfi geta verið.
Eins og allir skynsamirt og heilbrigðir
stúdentar vita tókst minnihluta að ná
völdum í Stúdentaráði Háskólans og
borgarbúar þekkja vel að minnihluti
er við völd í borginni. Sjálfsagt er
málum víða svo komið að lýðræðið
sé fótum troðið en meðan ástandið
er jafh ískyggilegt og hættulegt
verður að bregðast við. Réttast
væri að Alþingi setti fordæmi og
breytti kosningakerfinu með tilliti til
lýðræðisins og aðrir myndu fylgja í
kjölfarið. Það er þó harla ólíklegt þar
sem sitjandi valdaræningjaremað öllu
jöfnu tregir í þjónustu réttlætisins.
♦
Helsta umræðuefni kosninganna var
hvort stjómarandstaða sem kenndi
sig við s-amerískan baunadrykk
tækist að kollvarpa sitjandi stjórn.
Það tókst ekki og þegar það lá
fyrir var eina hugsjónamanninum
í framboði kennt um. Sagt var að
hann hefði stolið atkvæðum verðandi
kaffistjómar, atkvæðin nýttust illa.
Slíkt viðhorf er viðbjóðslegt. Með því
er verið að smána rétt hvers kjósanda
til að kjósa hæfustu fulltrúana að
hans mati. Kjósendur sem þorðu
að kjósa íslandshreyfinguna vom
einfaldlega að segja við kaffifólkið
og ríkisstjómina að þeir vildu
hreyfinguna við völd. Ekkert annað.
Og að gera lítið úr rétti þeirra er sama
og vilja annað stjómarfýrirkomulag en
lýðræði. Vissulega detta atkvæði dauð
í kosningum og vart hægt að komast
hjá því. En þegar stjómmálaforingjar
tárast yfir að aðrir fengu atkvæðin
sem hugsanlega mögulega kannski
hefðu farið yfir til þeirra hefur
valdasýkin hlaupið með þá í gönur.
Sjálfsagt hefúr stjómarandstöðusetan
verið of löng og Iöngunin að smjúga
rassinum í ráðherrastól verið orðin
yfirþyrmandi. Gremjan er þá látin bitna
á skemmtikrafti á eftirlaunum. Þarna
birist samt eðli stjórnmálamanna í
hnotskum, persónulegur metnaður
er í fýrirrúmi. Hægt er að fórna
hugsjónum og þjóðarhagsmunum
fýrir ráðherrastóla og völd. Besta
leiðin fýrir vinstri menn til að fækka
dauðum atkvæðum er að sameinast.
Þeir þykjast hafa reynt það, það
virkaði ekki. Af hverju? Var valdasýki
einstakra manna ástæðan?
♦
Kosningabaráttan var einfold, þurr og
Ieiðinleg. Kraft, þor og áræðni skorti á
öllum vígstöðvum. Flokkamir minntu
um margt á kosningar í Stúdentaráð,
þar sem nammi og barmmerki
em öflugustu vopnin. Hvergi var
að finna hugsjón né frambærilega
stjómmálamenn, menn eða konur
sem eru tilbúin að leiða þjóðina á
rétta braut, menn og konur sem trúa
á göfúgan málstað. Eini voturinn af
slíku fannst hjá fýrrverandi ráðherra
á kosninganótt en þar var á ferðinni
maður sem á sér blautan draum um
að einhvem tímann verði skrifúð
íslendingasaga um ráðherratíð sína.
Þjóðin þarf á þannig mönnum að
halda á þing, mönnum sem tala
tæpitungulaustum hlutina. Framboðin
gáfú hins vegar sterklega til kynna að
langt er í kynslóð sem þorir og hefúr
kjark. Aftur á móti var umtalaðasti
glæpamaður Islandssögunnar og
mikill hommahatari settur í efstu
sætin, á eftir ráðherra sem gefur
orðinu fúllyndi dýpri og skýrari
merkingu. Einnig mátti finna nasista
sem skorti ekkert nema gamla skyrtu
af Hitler og hakakrossfána við
opinberar athafnir. Honum var sem
betur fer hafnað en alræmdur og vel
tanaður skoðanabróðir hans komst
inn. Segja sumir að þar hafi djöflinum
verið skipt út fyrir skrattann.
Hver frambjóðandinn af öðrum
kepptist við að vera sem snjallastur í
að svara ekki spurningum fréttamanna
og komust iðulega upp með það.
Umhverfisráðherrann fýrrverandi bar
höfuð og herðar yfir aðra í þeirri list.
Hún sýndi og sannaði að hægt sé að
komast í gegnum kosningabaráttu
án þess að svara fýrir eitt eða neitt.
Er það vissulega áhyggjuefni fýrir
lýðræðissinna að svona geti gerst en
í Ijósi þess hve geldir og úrræðaiausir
aðrir frambjóðendur voru var árangur
hennar ekki ýkja merkilegur.
♦
Aðaláherslan virðist snúast um slagorð
og ekki síður málefnaskrár sem eru
svo innantómar þegar í þær er rýnt að
sæmilega mjúkur skeinipappír leysir
þær vel af hólmi. Jafnvel notaður.
Heilu málaflokkarnir voru afgreiddir
í tveimur til þremur línum I þeirri von
að einfaldar sálir gleyptu við þeim. Að
kosningum afstöðnum kepptust síðan
forustumenn flokkanna um að borið
málefnanlegan sigur úr býtum. Þeir
voru með bestu málefnin. Svona eins
og fótboltaliðið sem tapar og réttlætir
tapið með því að vera samt með bestu
stuðningsmennina. Málflutningur
eins og þessi gefúr tvennt til kynna:
1) Ef flokkur var með bestu málefnin
og fékk ekki meiri kosningu en raun
bar vitni þá kjósa kjósendur ekki eftir
málefnum og 2) kjósendur eru flfl að
hafa ekki kosið bestu málefnin.
♦
Slagorð flokkanna voru vægast sagt
aumkunarverð og móðgandi. Hvaða
moðhaus datt í hug að búa til slagorðið
Árangur áfram - ekkert stopp? Og búa
svo til lag í kjölfarið? Hér er verið að
halda því fram að gríðarlegur árangur
hafi náðst á nýliðnu kjörtímabili. Þessi
árangur felur m.a. í sér ofúrvexti,
óðaverðbólgu, gríðarhátt íbúðarverð
og aukið bil milli ríkra og fátækra.
Slagorð sem þetta endurspeglar
valdadýrkun, misnotkun og spillingu.
Hér reyndu áróðursmeistarar að nota
hressleikann í vanskapaðri lagasmíð í
þeirri veiku vona að kjósendur myndu
merkja við valdasjúklinga á kjördag.
Það misheppnaðist hins vegar all
hressilega.
Annað dæmi um vægast sagt dapurt
slagorð er Unga Island, bamabók
í tveimur bindum ætluð ólæsum
kjósendum. Samhliða var svo Fagra
ísland, rómantísk ættjarðaljóð frá
upphafi 20. aldar stolin úr fýrstu
stefnuskrá Framsóknarflokksins.
Sennilega eru þetta ein ljótustu og
ómerkustu slagorð sem íslenskir
stjómmálaflokkar hafa notað.
♦
Hver flokkurinn af öðmm þóttist
státa sig af jafnrétti kynjanna nema
þá helst útlendingahataramir sem
kenna sig við frjálslyndi. Búnir voru
til listar þar sem kvenlægir karlar
vom umvafðir konum. Þetta sást vel
á plakötum og myndum sem dreift
var eins og fluguritum um landið.
Á þeim voru iðulega karl og kona
saman til að sýna að karlinn hefði nú
trausta og ábyrgðafúlla frú á bakvið
sig. Stundum vom frambjóðendur þó
einir á myndunum og í allri þessari
jafnréttisumræðu fann maður til með
þeim. Þeir vom einir. Svona eins
og þeir sem fara alltaf einir heim af
djamminu, vitandi að þeir em ekki
sætastir en vonast til að gera sama
gagn. Undir lokin fatta þeir hins
vegar að þeir séu gagnslausir og halda
einir heim. Kjósendur vorkenndu
frambjóðendunum sem voru einir.
Svona bjuggu áróðursmeistararnir til
samúðaratkvæði.
♦
En jafnréttismálin tóku óvænta stefnu
eittkvöldiðímiðrikosningabaráttunni.
Á umræðufundi í sjónvarpinu um
heilbrigðis- og skattamál kristallaðist
raunvemleikinn fýrir framan
áhorfendur. Konumar byrjuðu að
ræða um heilbrigðismálin og að
sjálfsögðu var þáttastjórnandinn kona
en að þeim loknum komu karlamir í
settið og ræddu um skattinn. Og að
sjálfsögðu var stjómandanum skipt
út fýrir annan sem var karl. Var þetta
tilviljun? Tilviljun að öll framboðin
sex hafi ákveðið að senda karl til að
ræða skattamál og konu til að ræða
heilbrigðismál? Nei svo sannarlega
ekki. Áróðursmeistarar flokkanna
sem meira segja ákveða hvernig
bindi frambjóðendur eigi að bera, vita
nákvæmlega að það lítur betur út í
sjónvarpi að karlinn tali um peninga
og konan um heilsuna og aðhlynningu.
Lengra eru flokkamir ekki komnir í
þróuninni, þeir em enn á fomstigi í
jafnréttismálum. Á meðan flokkamir
þykjast vera framfarasinnaðir og
hliðhollir konum, þá styrkja þeir
karlaveldið enn frekar í sessi bakvið
tjöldin. I umræddum þætti blasti
kvenfýrirlitningin við í öllu sínu
veldi. Stjórnmálaflokkunum tókst
að niðurlægja konur á opinberum
vettvangi.
♦
Stúdentablaðið kemur næst út í haust.
Sumarfrí er framundan og nýr ritstjóri
mun taka við útgáfúnni. Því vil ég
nota tækifæarið og þakka öllum þeim
sem komu að blaðinu í vetur. Takk
fýrir mig.
Ritstjóri
Stúdentablaðið
Útgefandi: Stúdentaráð Háskóla íslands. Fylkingarfulltrúar: Prentun: ísafoldarprentsmiðja
Stúdentaheimilinu v/Hringbraut. 101 Reykjavík. Háskólalistinn: Silja Rut Jónsdóttir srj@hi.is
Ritstjóri: Kristbjöm Helgi Bjömsson khb@hi.is Röskva: Rakel Adolphsdóttir raa4@hi.is Vaka: Einar Öm Gíslason einargi@hi.is Upplag: 80.000 eintök
Ritstjórn: Augiýsingar: khb@hi.is
Andri Steinn Snæbjömsson andrisn@hi.is Ljósmyndir:
Berglind Eir Magnúsdóttir Birgir Freyr Birgisson bfbl@hi.is
Bryndís Ema Jóhannsdóttir Sigurður Gunnarsson zigurt@hotmail.com
Dagný Ingadóttir
Díana Dögg Víglundsdóttir Einar Bragi Jónsson Hönnun og umbrot: Andri Steinn Snæbjömsson
Harpa Lind Hrafhsdóttir andrisn@hi.is
Nina Margrét Jónsdóttir Oddur Bjöm Tryggvason Sigríður Ómarsdóttir Prófarkarlestur: Jón Skafti Gestsson jonge@hi.is
21 Stúdentablaðið